Lekciya №1-2

LEKCIYA №1-2.
TEMA: Analitikaliq ximiya páni, IZERTLEW SHEńBERI, MAQSETI Hám waziypalari
Reje:
1. Analitikaliq ximiya páni haqqinda
2. Analitikaliq ximiya pániniń maqseti hám waziypalari
3. Analitikaliq ximiya pániniń rawajlaniw basqishlari hám áhmiyeti.
4. Analitikaliq ximiya pániniń usillari.


Tayanish sózler: Analitikaliq ximiya, ximiyaliq, fizikaliq, fizik – ximiyaliq analiz usillari, analitikaliq reaktsiya, optikaliq, elektroximiyaliq, xromatografiyaliq analiz usillari, sipat, muġdar analizi, makro, yarimmikro, mikro, ultramikro usillar, qurġaq hám iġal usillar

Analitikaliq ximiya-ximiyaliq analizdiń teoriyaliq tiykarlari hám metodlarin islep shiġatuġin, qorshaġan ortaliqtaġi hár qiyli obektlerdiń elementar ximiyaliq dúzilisin, sipat hám muġdarin aniqlawdi tamiyinleytuġin metodlar haqqindaġi, yaġniy analitikaliq ximiya-identifikatsiyalaw, muġdarin aniqlaw hám tabiyattaġi túrli elementar obektlerdiń, yaġniy atomlar, ionlar, molekulalar, funktsional toparlar hám basqa boleksheler ximiyaliq strukturasin aniqlaytuġin pándir.

Analitikaliq ximiyaniń tiykarġi waziypalari-analizdiń uliwma teoriyaliq tiykarlarin, ximiyaliq, fizik-ximiyaliq hám fizikaliq metodlariniń tiykarġi printsipleri menen tanistiriw bolip tabiladi.
Analitikaliq ximiya úlken ilimiy hám praktikaliq áhmiyetke iye. Haqiyqattan, barliq házirgi zaman ximiyasi jańa analitikaliq metodlar hám ólshew texnikasiniń qóllaniwi sebepli rawajlanadi. Fizika, biologiya, geologiya, minerologiya, texnika pánleri, meditsina, farmatsevtika, qorshaġan ortaliqti u`yreniw pánleri ózlerinin fundamental ilimiy tekseriw islerinde analitikaliq ximiyadan keń kólemde paydalanadi. Xaliq xójaliġi ónimleri sipatina, kosmik hám atom energetikasi sanaatiniń jánede rawajlaniwina, qorshaġan ortaliqti qorġawda, kesellikler diagnostikasin jaqsilawġa hám basqalarġa bólgan talaptiń artiwi bar bolġan metodlardiń jánede rawajlandiriwdi hám joqari sezgirlikke, aniqliqqqa, tańlap tásir etiwshenlikke, ekspresslikke iye bólgan, avtomatlastiriw mumkin bólgan jańadan-jańa analiz metodlarin islep shiġariwdi talap etedi. Házirgi zaman analitikaliq ximiyasiniń xarakterli tamani instrumental analiz metodlariniń keń rawajlaniwi (bularġa fizik-ximiyaliq hám fizik metodlar kiredi). Bul metodlar joqaridag;i talaplarġa juwap beredi.
Analitikaliq ximiyaniń rawajlaniwi.
Ayirim ximiyaliq analizler júdá qádim zamanlarda ham málim edi. Maselen, sol dáwirde rudalardan metallar ajiratip alinar edi, qatispalar payda qilinar edi, shiyshe pisiriler edi, ósimliklerden dárilik zatlar, boyawlar, iyisli zatlar ajiratip alinar edi. Misrda bul nárseler ken rawajlanġan edi. Dáslepki waqitlarda sipat analizi ayirim tábiyiy birikpelerdiń qásiyetlerine qarap aniqlawdan ibarat bólgan edi. Muġdar analiz bolsa dáslep tekseriw sanaati dep ataliwshi formada payda boldi, bul jol menen altin hám gúmis kábi qimmat baha metallardiń tazaliġi (probasi) anilanar edi. Bul usillar uliwma alġanda, sol metallardi islep shiġariwda baratuġin tiykarġi protsesslerdi tákirarlawdan ibarat edi.
A