Laboratoriya jumıs №1

Mikroorganizmlerdin` o`siwi.
O`siw - degende mikrob kletkasının` u`lkenlesiwin ha`m jetilisiwin tu`sinemiz. Mikroorganizmler o`zinin` o`siwi ha`m ko`beyiwi ushın zatlardı sintez etpesten olardı tayar tu`rinde 3abıl etedi. Bul zatlar o`siw faktorları dep ataladı : o`siw faktorlarına aminokislotalar (streptokokk a`wladına kiretug`ın bakteriyalar), purin ha`m pirimidin tiykarları, lipidler (streptokokklar, laktobakteriyalar, mikoplazmalar), vitaminler ha`m basqalar kiredi.
4 o`siw fazalarına iye:
1. Latent dawiri - mikroorganizmler azıqlıq ortalıqqa adaptatsiyalanadı.
2. Logarifmik dawir - mikroorganizmler tez o`sip u`lkenlesip, bo`line baslaydı.
3. Statsionar dawir - tiykarınan bakteriya kletkasının` kontsentratsiyası ortalıqta hamme wakıt kaladı. Bunda payda bolıp atırg`an bakteriyalar sanı o`lgen bakteriyalar sanına ten` boladı.
4. O`liw dawiri – kletkalar sanı kemeiyp baradı, o`lgen kletkalar sanı tiri kletkalar sanınan asıp ketedi. Tiri kletkalar tınısh jag`dayg`a o`tedi.


Mikroorganizmlerdin` ko`beiywi.
Bunda mikroblardın` populyatsiyasının` sanının` artıwına aytıladı. Bakteriyalar to`mendegi jollar menen ko`beyedi:
1. Ko`ndelen` bo`liniw jolı.
2. Jınısıy jol menen (M: E.coli kon`yugatsiya)
3. Spora payda etiw jolı menen (zamarrıqlar, aktinomitsetler)
4. Maydalanıw jolı menen (rikketsiyalar)
5. Bu`rtikleniw jolı menen (kandidalar)
6. Jipsheler payda etiw menen (M: xlamidiylar)


Bakteriyalardın` dem alıwı
Mikroorganizmlerdin` dem alıwı degende bioximiyalıq reaktsiyalar tiykarında olardın` tirishiligine kerekli bolg`an energiyanın` ajıralıp shıg`ıw protsessine aytıladı.
Bul protsesste zatlar oksidlenip elektron beredi, tiklenip atırg`anı onı qabıl etedi ha`m onın` natijesinde energiya payda boladı.
Dem alıwına karap bakteriyalar:
1. Obligat aeroblar (qatan`, talabshan`)
2. Obligat anaeroblar (qatan`, talabshan`)
3. Fakul`tativ anaeroblar
4. Mikroaerofillar
5. Aerotolerant bakteriyalar
1. Obligat aeroblar - kislorodlı sha`riyatta o`sedi, aerob dem alıwda tiykarı kislorod esaplanadı. M: Tuberkulyoz, brutsellyoz, leptaspiralar.
2. Obligat anaeroblar - kislorodsız sha`riyatta o`sip ko`beyedi. M: klostridiylar.
3. Fakul`tativ anaeroblar - ha`m kislorodlı ha`m kislorodsız shariyatta o`sedi.
4. Mikroaerofillar - kislorod kem bolg`an ortalıkta dem aladı. M: Brutsellalar, aktinomitsetlar
5. Aerotolerant bakteriyalar - qısqa wakıt ishinde atmosfera kislorotında jasaydı, lekin o`speydi.

Kislorodlı sharoitda zatlardın` oksidleniwinde yag`ni aerob dem alıwda keiyngi o`nim N2O2 ha`m superoksid-anion toksik o`nim payda boladı. Bu xolat aerob bakteriyalarda payda boladı. Aerob ham aerotolerant dem alıwshı bakteriyalarda superoksid dismutaza fermenti bolıp, bul ferment superoksid - anionın H2O2 ge aylandıradı.

Aerob bakteriyalarda katalaza fermenti bolıp H2O2 ti H2O ha`m O2 ge parshalap jiberedi. Bul ferment aerotolerant bakteriyalarda joq.
Anaerob bakteriyalarda eki ferment: superoksid dismutaza, katalaza fermentlari joq. Sonın` ushın olar kislorodlı sha`riyatta jasay almaydı.
Aerob sha`riyatta:
C6H12O6 + O2-> CO2 + 6H2O = 388,5 kkal energiya
Anaerob sha`riyatta
C6H12O6 -» 2C2H5OH + 2CO2 - 31,2 kkal energiya.