L. S. Karieva makroiqtisodiyot

7.5 IS-LM modelida pul-kredit siyosati 
IS-LM modeli pul-kredit va soliq-byudjet siyosatidagi qisqa muddatli 
o‛zgarishlarning milliy daromadga ta’sirini tahlil qilish uchun ishlatiladi. 
Agar davlat milliy daromadni oshirishni maqsad qilsa, u holda, masalan, pul 
taklifini ko‛paytirishi mumkin. Pul massasining ko‛payishi LM egri chizig‛ini 
pastga tushiradi. Muvozanat A nuqtadan B nuqtaga siljiydi. 
Pul-kredit siyosatining natijasi: foiz stavkasi g
1
dan r
2
gacha kamayadi va 
milliy daromad darajasi Y
1
dan Y
2
gacha ko‛tariladi. 
7.5.1-rasm Pul-kredit siyosatining oqibatlari 
Shunday qilib, foiz stavkasini pasaytirish orqali pul taklifining o‛sishi 
sarmoyalarni rag‛batlantiradi, bu esa tovarlar va xizmatlarga talabning oshishiga 
olib keladi. Bu jarayon 7.5.1- rasmda ifodalangan. 
Davlat soliqlarni ayrim fuqarolardan va korxonalardan yig‛adi va davlat 
xarajatlarini amalga oshiradi. Davlatning byudjet-soliq siyosati ta’siri 7.5.1-rasmda 
ifodalangan U Ikki jarayonda bo‛lishi mumkin. 

---

143 
Deylik, davlat soliqni ∆T miqdoriga kamaytiradi (7.5.2-rasm).
7.5.2-rasm Byudjet-soliq siyosatining oqibatlari: Soliqlarning qisqarishi. 
Bunday holda, egri chiziq IS ga teng masofa o‛ng tomonga siljiydi: 
∆T=
 , 
bu yerda ∆T - soliqlar kamaytiriladigan miqdor; 
-soliq multiplikatori, balans A nuqtadan B nuqtaga o‛tadi. 
Soliqlarning kamaytirilishi daromadni Y
1
dan Y
2
gacha oshiradi, shuningdek 
foiz stavkasi r
1
dan r
2
gacha ko‛tariladi. 
Shunday qilib, iqtisodiyotni rag‛batlantirishning moliyaviy siyosati foiz 
stavkasini oshiradi va investitsiya xarajatlarining bir qismini siqib chiqaradi. 
Deylik, hukumat ∆G larga sarflanadigan davlat xarajatlarini ko‛paytirdi (7.5.3-
rasm).