L. S. Karieva makroiqtisodiyot

12.1.1- jadval 
To‛lov balansining tuzilishi 
I. Joriy hisob
 
Kredit (+)
 
Debet (-)
 
1. Tovarlar eksporti
 
2. Tovarlar importi
 
Savdo balansi (1-2)
 
3. Xizmatlar eksporti
 
4. Xizmatlar importi
 
Tovarlar va xizmatlar balansi (1 + 3) - (2 + 4)
 
5. Investitsiya daromadi
 
6. Investitsiya xarajatlari
 
7. Qabul qilingan pul o‛tkazmalari
 
8. Yuborilgan o‛tkazmalar
 
Joriy hisob balansi (1 + 3 + 5 + 7) - (2 + 4 + 6 + 8)
 
II. Kapital hisobvarag‛i
 
9. Kapital oqimi
 
10. Kapitanning chiqib ketishi
 
Kapitanlarning harakat muvozanati (9 - 10)
 
Rasmiy hisob-kitoblar balansi (1 + 3 + 5 + 7 + 9) - (2 + 4 + 6 + 8 + 10)
 
Ikki tomonlama kirish tizimi barcha operatsiyalarni debet va kredit bo‛yicha 
taqsimlashni o‛z zimmasiga oladi. Mamlakatga chet el valyutasining kirib kelishini 
ta’minlovchi barcha operatsiyalar kredit bo‛yicha plyus belgisi bilan hisobga 
olinadi. Mamlakatdan chet el valyutasining chiqishi bilan bog‛liq barcha 
operatsiyalar debetda minus belgisi bilan hisobga olinadi. 
To‛lov balansi uchta asosiy bo‛limni o‛z ichiga oladi. 
1
. Joriy hisob
. To‛rt asosiy guruhdan iborat: 1) tovarlar bilan operatsiyalar; 2) 
xizmatlar bilan operatsiyalar; 3) daromadlar harakati; 4) joriy transfertlar. 
Tovarlar (1) va xizmatlar (3) eksporti bilan bog‛liq barcha operatsiyalar 
mamlakatga chet el valyutasining kirib kelishini ta’minlaydi va kredit bo‛yicha 
hisobga olinadi. Tovarlar importi (2) va xizmatlar (4) bilan bog‛liq barcha 
operatsiyalar mamlakatdagi valyuta zaxiralarini kamaytiradi va debetda qayd 
etiladi. Investitsiya daromadi (5) aktsiyadorlik daromadlarini (dividendlar) va qarz 
majburiyatlaridan foizlarni o‛z ichiga oladi. Agar ushbu bandlar mablag‛larni 
sarflash bilan bog‛liq bo‛lsa (6), ular debetda qayd etiladi. Pul o‛tkazmalariga 

---

246 
mamlakatlar evaziga hech qanday qiymat ekvivalenti olinmaydigan resurslar 
(pensiya, sovg‛alar, pul o‛tkazmalari, yordam va boshqalar) o‛tkazmalari kiradi.
Mamlakatdan keladigan oqimlar debet bilan, mamlakatga - kredit bo‛yicha hisobga 
olinadi. 
Joriy hisob balansi, bir tomondan eksport va eksportga o‛xshash operatsiyalar 
va boshqa tomondan import va importga o‛xshash operatsiyalar o‛rtasidagi farqdir, 
aslida - aniq eksport = Χ - M. 
2.