L. A. Djalilova

Havaskorlik sporti. Kollejlar va universitetlardagi sport keng jamoatchilik doirasiga yoyilib, jismonan chiniqish va faol dam olish vositasiga aylangan edi. XIX asrda sport havaskorlik va professional yo'nalishlariga ajratilgan. 1894-yil Parijda havaskorlik sportining tamoyillarini o‘rganish va uni keng yoyishga bag'ishlangan Xalqaro Kongressda rasmiy tasdiqlangan.
Havaskorlik sporti - aholini ixtiyoriylik asosida ommaviy sport- ga jalb qilish orqali odamlar sog‘lig‘ini mustahkamlashga qaratilgan qismi.
' Sport tashkiliy shakllariga ega bo'la boshlagan doiradagi jaravon bir-birlari bilan "sport ” to 'g ‘risidagi fikrlari bilan kurashlarda va raqobatlarda sodir bo'lgan O'n sakkizinchi asming lug'atlctrida “sport” ochiq havoda ovlash, o‘q otish va baliq ovlash bilan sport mashg 'ulotlarini anglatgan. Yevropada 1900-yilga kelib, ushbu atama futbol, regbi va kriket kabi jamoaviy o ‘yinlari bo 'lgan tashkillashtirilgan sport tadbirlarini anglatgan. Lekin Osiyoda, Afrikada va Lolin Amerikasida ushbu atama ijtimoiy tarqalganlikka ega bo 'lmagan yoki boshqa assotsialsiya bo 'lgan. Yigirmanchi asrda sportning xalqaro rahbar organlari, jumladan Xalqaro Olimpiya Qo'mitasi “sport”ni vangidan belgilovchi tushunishni shakllanishida asosiy rol o ‘ynadi ’.³
Havaskorlik sportiga maqom berishdan maqsad aristokratik sport doirasidagilar va boshqa sohalardagi sportchilarni chegaralash, o‘z navbatida esa jismoniy mehnat bilan shug'ullanuvchi ishchilar, sport sohasidagi mutaxassislar, murabbiylar. pedagoglarga keng imkoniyat yaratib berishdan iborat. Mehnat jarayonida sport bilan shug'ullanib chiniqish va yana ish haqi olish havaskorlikka ziddir, degan g‘oya paydo bo‘ldi. Shu sababdan. bu jarayon professionallikni yuzaga keltirgan. Shu tariqa klublar tashkil etilib. havaskorlik sporti harakati rivojlana boshlagan. Sport turlari bo'yicha klublar yuzaga keldi va shular qatorida sport jamiyatlari tashkil etilgan. Sport harakatining rivojlanishi musobaqalaming qoidalarini yaratish, rekordlami rasmiylashtirish, axborotlami yig'ish kabi faoliyatlarni yuritishni taqozo qildi. Bu avvalo milliy, keyinchalik sport turlari bo‘yicha ^*


* John Horne, Gauv Whannel. Undcrxtandina ihe Olympics Tavlor-Francis Group. London-Ncw York. 2012.-70 p.'


48