Kurs: I guruh(lar): Fan

Halqali chuvalchanglarning kelib chiqishi. Halqali chuvalchanglar erkin yashovchi qadimgi yassi chuvalchanglardan kelib chiqqan. Dengizlarda yashovchi ko`p tukli halqalilar lichinkalari tanasida kipriklar bo`lishi, uning ayirish sistemasiningkiprikli yassi chuvalchanglar sistemasiga o`xshash bo`lishi ana shundan dalolat beradi. Kam tukli halqali chuvalchanglar esa ko`p tukli halqalilardan kelib chiqqan. Ikki pallali molluskalar dengiz va chuchuk suvlarda tarqalgan. Ulardan baqachanoqning tuzilishi bilan tanishib chiqamiz.
Yashash muhiti va tashqi tuzilishi. Baqachanoq tinch oqadigan daiyolar va sayoz ko`llar tubidagi loy yoki qumga tanasining yarmigacha ko`milib yashaydi. Chig`anog`i tuxumsimon, uzunligi 10-15 sm, oldingi tomoni to`mtoq, keying tomoni yordamida tutashgan. Qoun tomonining oldingi qismida chig`anoqlar orasidagi tirqishdan muskulli ponasimon oyog`i chiqib turadi. Molluska harakat qilganda oyog`ini chig`anoqdan chiqarib, suv tubiga tiraydi va tanasini oyog`i tomonga tortib oladi. Ana shu tarzda harakatlanganda baqachanoq bir soatda atigi 20 - 30 sm yo`l bosadi.
Baqachanoq chig`anog`ining sirti muguz moddadan iborat, ichki yuzasi har xil rangda tovlanadigan sadaf bilan qoplangan. Chig`anoq pallalarining ichki yuzasida bir juft yopuvchi muskullar joylashgan. Bu muskullar qisqarganida pallalar yopiladi. Muskullar bo`shashganda esa orqa tomondagi elastik paylar tortilib, chig`anoq pallalari ochiladi.Chig`anoq keyingi uchining yuqori va pastki tomonida tirqishsimon ikkita teshik - sifon bo`ladi. Pastki kirish sifoni orqali mantiya bo`shlig`iga suv kirib, ustki chiqarish sifoni orqali chiqib ketadi, Chiqarish sifoniga orqa chiqarish, ayirish va jinsiy organlarining teshiklari ochiladi.
Oziqlanishi. Og`iz teshigi oyoqning asosida joylashgan. Kirish sifoni orqali mantiya bo`shlig`iga suv bilan birga organik zarralar, sodda hayvonlar va boshqa mikroskopik jonivorlar kiradi. Og`iz oldida joylashgan ikki juft paypaslagichlari oziqni tutib qoladi va hazm qilish sistemasiga yo`naltiradi.