Кудрат мусаев таржима назарияси


Хусусан уйкуга хозирланаётган Дездемонанинг (В. Шекс­



Download 11,86 Mb.
Pdf ko'rish
bet23/117
Sana01.07.2022
Hajmi11,86 Mb.
#727065
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   117
Bog'liq
Qudrat Musayev. Tarjima nazariyasi asoslari

Хусусан уйкуга хозирланаётган Дездемонанинг (В. Шекс­
пир. «Отелло») таржимада тунги либос сифатида Эмилиядан уз­
бек эркаклари кундуз пайтда кийиб юрадиган либос - «тун» сура-
ши ута мантиксиздир:
Give me my nightly wearing, and adieu - Oth, 108 // Дай мне 
одеться на ночь, и прощай - От, 504 // Менинг кечки тунимни 
беринг, сунгра сизга хайр - От, 306.
Х ар бир халкнинг уз оханги, накоратлари, калбига сингиб 
кетган аш улалари, куй ва ракслари буладики, у ларн и нг номлари- 
ни, бадиий матн таркибида учраганда, имкон борича тарж им а ти-
103
www.ziyouz.com kutubxonasi


ли аш ула, куй ва ракслари ном лари билан алм аш тириб куймаслик 
керак. Акс холда китобхон куз олдида аслият сохибларига мансуб 
санъат намуналари эмас, балки уз халки куй ва ракслари намоён 
булади. «Суна» (Э. В ойнич) ром анининг 1934 йилдаги тарж им а­
сида аслиятда номи тилга олинган италянча «tarantella» ракси уз­
бекча «дилхирож »га' айланиб колган эди. Бундай талкин восита­
сида тарж им он ракснинг тез ва чаккон ижро этилиш хусусиятини 
ж онлантирм окчи булган. ш екилли. А ммо ифода узбекона либосга 
бурканиб, китобхонда зарурий тасаввур хосил кила олмаган. Уз 
хатосини англаган М ирзакалон И смоилий асарнинг 1956 йилдаги 
тарж им асида рус санъаткорига эргаш иб, раке номини тран сли те­
рация йули билан талкин этган-у, сахиф а таги да унга изох берган. 
М асаланинг бу зайлда хал этилиш и амалий ж ихатдан максадга 
м увоф ик хисобланмаса-да, бу уринда шу йул илгаригисидан аф- 
заллиги билан эътнборга лойикдир.
«Тинч Дон» (М. Ш олохов) романида халкнинг узбек ялла- 
сига ухш аш хусусиятли «яблочко» аш уласини тукиб, куйлаб юр- 
гани, «С арсонлик-саргардорликда» (А. Толстой) трилогиясида эса 
м уж икларнинг шу хусусиятли «соловья-пташ ечка» аш уласини ай- 
тиб ю ргани хакида хикоя килинадики, бу аш улалар номларининг 
тарж им ада узбек тилида куйланадиган «яллам а ёрим», «омонёр» 
аш улалари номлари билан алмаш тирилганлиги узбеклар куз олди­
да уз миллий аш улаларининг ж онланиш ига олиб келган:
1. Словом не всякий решится сказать, а в песнях играют, с пес­
ни короткий спрос. А сложила такую «яблочко» - ТД. Ill, 
170 // Гапиргани куркишади, бирок ашулага айб йук, дар- 
дини ашула килиб айтиб юришибди. Янги чиккан «яллама 
ёрим»ни эшитинг - ТД, III, 210.
2. Орловские, тульские, рязанские мужики распевали «соловья- 
пташечку» на улицах Салоник, Марселя, Парижа - ХМ, I, 
187 // Орёл, Тула, Рязань мужиклари Салоники, Марсель, Па­
риж кучаларида «омонёр» ашуласини барапла айтиб юрар 
эдилар - СС, I, 216.
Бу ерда тарж им а ам алиётининг синалган калька усули асо­
сида аш улалар номлари «олм ача». «булбулча» тарзида угирил- 
ганда, уларга узбекча хусусият бахш этиш эхтимоли бартараф
этилгани холда, русча аш улалар тем атикаси, узига хослиги ха­
кида хам тасаввур хосил килинган булар эди.
1 Каранг: Е. А. Войнич. «Суна». Т о ш к е н т — С ам арканд, 1934, 92-бет.
104
www.ziyouz.com kutubxonasi


М аълумки, одамлар номлари асосан тран слитерация йули 
билан угирилади. Хар бир номнинг асл нусхадагидек талаф ф уз 
килиниш и аксарият холларда унинг кайси халкка мансублигини 
билдиради. А ммо аслият тилида мавж уд баъзи харф ларни н г тар­
ж има тилида узгача талаф ф уз этилиш и мумкинки, бу хол тран с­
литерация йули билан талкин этилган ном нинг талаф ф узда ас­
лиятдаги номдан кескин ф арк килиб колиш ига олиб келиш и мум- 
кин. Ш у туфайли таж рибали санъаткорлар киш илар ном ларини 
хамма вакт хам кур-курона транслитерация килаверм асдан, у лар­
нинг тарж им а тилида укилиш , талаф ф уз килиниш ж ихатларига 
хам эътибор берадиларки, натиж ада трансли терация билан тран с­
крипция узаро корилиб кетади.
Бадиий ижод вакиллари баъзан уз персонаж ларини ш ундай 
исмлар билан атайдиларки, бу номлар уш а персонаж лар хусусия- 
тини узида м уж ассам лаш тирганлари сабабли «гапирувчи ном­
лар» деб аталадилар. Бундай муайян услубий м аксадни ифода 
этадиган номларни талкин этиш масаласи ам алий ж ихатдан хам, 
назарий ж ихатдан хам халигача д уруст хал килинган эмас. Чу- 
нончи, турли тилларга килинган тарж им аларда О йбекнинг «Кут- 
луг кон» романи персонаж и номи Т антибойвачча хам, Абдулла 
К аххорнинг «Тобутдан товуш » пьесаси кахрамони Заргаров хам, 
С адриддин А йнийнинг «С удхурнинг улим и» киссаси кахрамони 
1\ори И ш кам ба хам, Ы. В. Гоголнинг «Ревизор» ва «У лик жон- 
лар» асарлари персонаж лари номлари Д ерж им орда ва С обакевич- 
лар хам, С алты ков-Ш чсдриннинг «Ж аноб Головлёвлар» асари 
кахрамони И удуш ка хам ш ахсларни аташ дан таш кари яна персо­
наж лар хулк-атворини тасвирлаш дек куш имча вазиф аларни хам 
ифода этадиларки, асарлар тарж им аларида мазкур номларнинг 
транслитерация килинганлиги м уаллифлар и стагининг руёбга чи- 
киш ига йул куймаган.
К уш имча вазифали номларни тарж им а ам алиётининг у ёки 
бу усули ёрдам ида талкин этиш лозим , деган хукм чикариб бул- 
майди. Бу масала, бизнинг назаримизда, нуткий вази ят галабидан 
келиб чикиб хал килиниш и лозим. «У лик ж онлар» асарининг бир 
ж ойида ш ундай куш м аънолн-вазифали номлар хиж ж алаб килин­
ган тарж им а усули ёрдам ида д уруст талкин этилган:
В ы лезли из нор... все те, которы е п рекратили давн о уж е вся­
кие знаком ства и знались только, как вы раж аю тся, с пом ещ и ­
ками Завалш ш ш ы м да П олеж аевы м . Зн ам ен и ты е терм ины , 
произведенны е от глаголов полеж ать и завалиться, которы е в 
б ольш ом ходу у нас на Руси, все равно как ф раза: заехать к
105
www.ziyouz.com kutubxonasi


С оп и к ову и Х рап о ви ц ко м у - М Д, 483 // К уп д ан бери хам м а 
би лан борд и-келд ини ва о ш н ач и ли кн и узи б , таъ б и р и га кура, 
ф акат пом еш чик Е нбош вой ва п о м еш чи к Ё тпболдивой ош на 
ту ти н га н киш илар хам кучага отилди. Ё нбош вой ва Ё тиболди- 
вой деган м аш хур н ом лар би зн и н г рус эли м и зд а ж уд а кенг 
ёй и лган «ёнб ош лам ок» ва « ёти б олм ок » ф еъ ллари дан ясалган, 
П и ш и ллоквой ва Х уррак вой н и к и га бориш , деган ибора хам 
ш у та р и к а пайдо булган - У Ж , 234.
П айгам бару авлиёлар, ж ину аж иналар, девлар каби диний- 
тарихий ва аф сонавий ш ахслар хам да гай ри табии й кучлар номла- 
рини тарж им ада талкин килиш ам алий ж ихатдан мухим ахам ият 
касб этади. Ган ш ундаки, у ёки бу дин и й-тари хий ва аф сонавий 
ш ахе ёки гайритабиий куч номи хар хил халклар ва дин вакилла- 
ри л аф зи д а хар хил талаф ф уз килинади. Т арж им он олдида ас­
лиятда учраган бундай номни тарж им а ти лида кабул килинган 
м увоф ик варианти билан алм аш тириш лози м м и ёки уни одатдаги 
номлар сингари транслитерация йули билан талкин этиш маъкул- 
ми, деган савол кундаланг булиб турадики, бу саволга тарж им а 
ам алиётин и нг узи тугри ж авоб беради. М асалан, насронийлар 
пайгам бари номини инглизлар «Jesus», руслар «И исус», узбеклар 
эса «И со» тарзида талаф ф уз этадиларки, тарж им ада айни тиллар- 
да кабул килинган анъанага риоя килиш китобхон куз олдида б и ­
рор ю ртдош и ёки уз диний вакилини эмас, балки назарда тути л ­
ган диний-тари хий ёки афсонавий ш ахени ж онлантиради.
И сми «И лья» булган рус киш исига узбеклар хам шу тарзда 
м урож аат килсалар, бу суз Н. А. Н екрасовнинг «Русияда ким ях­
ши яш айди» асарида пайгам бар номи сиф атида кулланилганда. у 
узбек тили анъанасига м увоф ик «И лёс» ш аклида талкин этилган:
Илья - пророк - К РЖ Х , 122 // И лёс п айгам бар - РКЯЯ, 86.
Д ев ва инсу ж инслар хакидаги м анбаларда зулм ат таркатув- 
чи ж и н -аж иналар сиф атида ривоят килинадиган «M odo» ва «М а- 
hu» (рус тилида «М одо» ва «М аху») мусулм он манбаларида 
«А зозил» ва «И ф рит» номлари билан м аълум булиб, «К ирол 
Л и р» (В. Ш експир) асари тарж им асида м авж уд им кониятдан ту г­
ри фойдаланилган:
T he prince o f darkness is a gentlem an:
M odo he is called, and M ahu - K L. 107.
К н язь тьм ы и сам вельм ож а:
Зовут его М одо и М аху - KJI, 539.
Зу л м атларн и н г бегзодаси ва аъён лари :
Бирин исми А зозилу, бириси И ф р и т - КЛ . 431.
106
www.ziyouz.com kutubxonasi


Д иний ривоятлардан маълумки, О дамато ва М омохдволар 
угли К обил уз укаси Х рбилни катл килади (бу ер ю зидаги б и ри н ­
чи одам куш лик эди), натиж ада унинг номи ж инояткор, куш анда 
тимсоли сиф атида жах,оннинг ж уда куп тиллари лугат тар к и б и ­
дан урин олади. Бу ном Х амлет (В. Ш експир) нуткида инглиз ти ­
лида кабул килинган ш аклида (Cain) кулланилган ва русчага хам 
шу тилда учрайдиган ш аклида (Каин) талкин этилган экан, узбек 
тарж им они хам уз м асъулиятига ижодий ёндаш ган:
... how the knave jo w ls it to the ground, as if it w ere C a in ’s ja w b o ­
ne, that did the first m urder! 
- H, 
97 / / ... а этот негодяй ш м якнул 
его обзем ь, то ч н о это челю сть Каппа, которы й соверш ил пер­
вое у би й ство - Г, 289 // ... бу аблах, булса, гуё биринчи одам 
улди рган К об и лн и н г чакка суягини отаётгапдай уни ерга ир- 
гитди - X, 145.
«А ргам оновлар иш и» (М. Горький) асари тарж им они эса 
«К аин»ни тран слитерация йули билан талкин этиб, аслиятда ф ой ­
даланилган образли ифода вазифасини кайта ярата олмаган:
Д елам черт К аина обучал - Д А , 600 // Ш айтон К аинни иш га 
ургатган - А И , 346.
Бу ерда ra n «К аин»ни «К обил» билан алм аш тириш лозим - 
лиги устидагина бормаяпти. «К|обил»нинг тегиш ли матний холат­
ларда одам куш лик тим соли сифатида ж онланиш и узбек ж амоат- 
чилигининг кам кисм ига маълум булганлиги (собик ш уро тузуми 
оммани динга алокадор барча маълумотлардан махрум этган 
эди), яъни мазкур суз воситасида фикрни образли иф одалаш кенг 
омма нуткига хос эмаслиги туфайли тарж им а ам алиётнинг бу 
усулидан ф ойдаланиш хам ма вакт хам узини оклайверм айди. А с­
лиятда ш айтоннинг К аинни, яъни К,обилни йулдан оздириб, ку- 
ш андага айлантирганига ш аъма килиниш и оркали образли ифода 
яратилган булса, бундай услубий таъсирчанликни тарж им а ти ли ­
да узгача образли асосли восита танлаш йули билан акс эттириш
мумкин эди.
Асл нусха мансуб булган халк диний аф соналари билан 
боглик булиб, алохида мазмун касб этадиган, тарж им а тилида эса 
хеч кандай тимсолий маънога эга булмаган номларни талкин 
этиш да вазиф авий уйгунлик тамойилидан келиб чикиш , бу усул 
ижобий натиж а бермаган такдирда эса, тарж им а ам алиётининг 
тасвирий йулига м урож аат килиш зарурати тугилади. Куйидаги 
мисол таркибида кулланилган «Иуда» (инг.: «Juda») сузи уз усто- 
зи Исо найгамбарни уттиз дона кумуш танга бадалига душ м анла-
107
www.ziyouz.com kutubxonasi


рига хои н он а сотган И уда И скариот хакидаги инж ил афсонаси 
билан б огли к булиб, бу ном хоинлик ва соткинликни образли 
ифода этадиган воситага айланиб колган:
Доносить идешь, Иуда? - ПЦ, I, 87 // Чаккани кетяпсанми, 
хоин? -
ок;, 
I, 103.
Тарж им адаги «хоин» сузи фикрни образли иф ода этмаса- 
да, м уаллиф назарда тутган м азм унни тегиш ли охан г ёрдам ида 
кучайтириб, тасвирий тарзда кайта яратган. «И уда»нинг инж ил 
аф сонаси билан богли кли ги дан купчилик узбек китобхонлари- 
нинг бехабарлигидан, м азкур сузни улар хоинликни англатадиган 
оддий лисоний восита сиф атидагина кабул килиш ини кузда тута- 
диган булсак, тарж им а сезиларли йукотиш га олиб келмаган.
Д иний китобларн ин г муайян дин вакилларига м ансублиги 
уларнинг ном ларидан маълум. Бошка дин вакиллари лаф зида 
улар одатда ё уз талаф ф узлари ни кисм ан ёки тула сакдаб колади- 
лар ёинки ти лларида м авж уд булган узгача талаф ф узли вариант- 
лари билан алм аш ти рилади лар. М усулм онларнинг дин и й китоби 
«К уръон»ни руслар талаф ф узин и кисман узгартирган холда «ко­
ран» десалар, н асрон и йларни н г «библия»си узбек ти л и д а талаф - 
фузи тула сакланган холда «библия» деб аталади. Ёки, руслар- 
нинг «евангелие»си узбек тилида «инж ил» дейилиш и сабабли у 
тарж им ада ш у вар и ан та билан алмаш тирилади. «К уръон»нинг 
«библия» ёки «и нж ил» билан алм аш тирилиш и ёки аксинча йул 
тутилиш и эса, сохта тасаввур хосил килади. Бинобарин, тарж им а 
ж араёнида тилда кабул килинган там ойилга амал килинади. М а­
салан, А. М. Г орький н и нг «М урда» хикояси тарж им аси да руслар 
диний китоби «п ласты рь»нинг м усулм онлар диний китоби «хаф- 
тияк» билан алм аш ти рили ш и , ю корида кайд килинганидек, сохта 
тасаввурга олиб келади:
Это не пластырь, сказал я, просмотрев книгу - Пок, 367 // Мен 
китобни куриб: Бу хдфтняк эмас-ку, - дедим - Мур, 326.
Э хтимол мазкур китоблар утайдиган вазиф аларига кура 
бир-бирига якиндир. М асалага шу нуктаи назардан ён даш илади- 
ган булса, «библия» ва «куръон» хам асосан ухш аш вазиф аларни 
баж ариш ини эътибордан сокит килм аслик лозим.
Х алклар турм уш туш унчаларини акс эттирадиган сузлар бе- 
восита узларининг мантикий м аъноларида эмас, балки узунлик- 
масофа, баландлик, арзон ёки кимматлик, арзиш ёки арзим аслик 
каби туш унчаларни иф ода этиш учун кулланилганларида, уларни
108
www.ziyouz.com kutubxonasi


транслитерация килиш нинг хам, тарж им а тилида уларга микдор, 
сифат, хажм, вазн ж ихатларидан якин туш унчаларни ифода этади­
ган лисоний воситалар кидириш га харакат килиш нинг хам хожати 
йук. Бундай холларда назарда тутилган туш унчаларни вазифавий 
акс эттирадиган лисоний воситалар танлаш зарурати тугилади.
И фода имкониятларига кура бир-бирларидан ф арк килади- 
ган аслият ва тарж им а тиллари лисоний воситалари маж озий кул- 
ланилганда узаро контекстуал уйгунлик ю зага келиш и мумкин. 
Зотан, инглизча «асге» сузи 4047 кв.м, майдонни, русча «верш ок» 
4,4 см. га тенг узунлик улчовини, узбекча «карич» эса таранг 
ёзилган бош бармок билан чинчалок учлари уртасидаги масофани 
англатса-да, куйидаги мисол ва унинг тарж им аларида мазкур суз­
лар мантикий маъноларидан узоклаш иб, «кичик майдон» туш ун- 
часининг ифодаси учун ф ойдаланганликлари туфайли бир-бирла- 
рига вазифавий уйгундирлар:
I explored every acre o f its surface - T l, 53 // 
Я
исследовал каж ­
ды й его верш ок - ОС, 43 // У нинг хар бир каричини текш ир- 
дим - ХО, 44.
«Кирол Л ир» (В. Ш експир) трагедияси персонаж и нуткида 
хаёти маълум дараж ада ден гиз ва кемалар билан боглик халклар 
тиллари лугат таркибига мансуб «m ast» (русча: мачта) сузидан 
баландлик улчови сиф атида ф ойдаланилган экан, бу вазифа тар­
ж им ада «терак» воситасида кайта яратилган, натижада жонли 
нуткга хос узбекона ифода ю зага келган:
Ten m asts at each m ake not the altitude,
W hich thou hast perpendicularly fell - K.L, 140.
С д есяток мачт, пож алуй, б уд ет в круче,
С которой по отвесу ты слетел! - KJI, 549.
Сен йикилган ш у коянинг, ш у учирим нинг 
Б аландлиги оз д еган д а ун тер ак буйи - КЛ, 467.
М. Ш олоховнинг «О чилган курик» романи тарж им асида 
шу вазифани утаб келган мазкур сузнинг (мачта) бетарж има кол- 
дирилиш и муаллиф ф икрининг кенг жамоатчиликка етиб бори- 
ш ига тускинлик килган. Боз устига, «мачта»га «боп» суфф икси- 
нинг куш илиши аслият мазмунининг узгача талкинига олиб кел­
ган: «дуб» - мачтабоп, яъни кесиб мачта ясаш мумкин булган да- 
рахт эмас, балки баланд буйли «мачтасиёк» эди:
Вы сокий, прогонисты й дуб, м ачтового роста и редкостной 
строевой прям изны , горделиво вы сился над низкорослы м и -
109
www.ziyouz.com kutubxonasi


П Ц , I, 332 // Н и хоятд а ти к к ом атли м ач таб оп узун д у б пастак- 
кина, сери ю х к ай рагоч лар ва кари садалар усти да м агрур кад 
к у тар и б ту р ар д и - OK, I, 395.
А йрим матний холатларда м антикий м аъноларини тарк 
этиб, м аж озий тарзда турли -тум ан туш унчаларни иф ода этадиган 
лисон ий бирли клар бир нечтадан вазиф аларни утаб келиш лари 
м ум кинки, бундай холларда куп и нча уларга тарж им а ти лид а м аз­
мунан ф арк киладиган катор лисон ий воситалар мос келади. В. 
Ш експи рн ин г «У н иккинчи кеча» ком едиясининг бир ж ойида 
«tw opence» сузи ж уда кийм ати паст нарса туш унчасини ж онлан- 
тирса, бош ка бир ури нда харид кувватига эга булган м аблаг м аъ­
носини ан глатадики, бу контекстуал маъно-вазиф алар узбек ти ­
лига хар хил сем антикали лисоний воситалар ёрдам ида адекват 
талкин этилган:
1.
Sir 
T oby w ill be sw orn that I am no fox; but he w ill not pass his 
w ord for tw opence that you arc no fool - TN , 546 // С эр Т оби 
п обьется об заклад, что я не ли си ц а; но он и двум я пенсам и 
не п оручится, что не болван - Д Н . 130 // С эр Т оби м енинг 
тулк и эм асл и ги м га он т ичиш га тайёр, 
j s m m o
сен и н г ахм ок 
эм асл и ги н гга кора чака \ а м ти к м ай д и — У К , 64.
2. I w ould not be in som e o f y o u r coats for tw o p en ce - TN , 591 // 
Н и за какие ден ьги не согласи лся бы очутиться в ваш ей ш к у ­
ре - Д Н , 195 // Т и л ла бер сал ар и н г х ам сен л ар н и н г у р н и н гд а 
б ули ш н и и стам ай м ан - STIK, 104.
Х улоса килиб айтганда, асли ят сохиблари турм уш туш ун- 
чаларини акс эттиради ган лисон ий воситаларнинг тарж им а ти л и ­
да учрам аслиги , тарж им а тили воситаларининг эса аслиятдаги 
ш артли м укобилларидан ё хислат-хусусият, ёки ш акл-хаж м ж и х а­
тидан узгачароклиги, ёинки уларга мутлако ухш ам аслиги мазкур 
тиллар воситаларини тарж им ада бир-бирлари билан алм аш тириш
им кониятини берм ай, тарж им онн и транслитерация усулига м у р о ­
ж аат килиш га д аъ в аг этади. А мм о уш бу усулдан барча муш кулий 
холатларда ф ой далан авери б булм айди: тарж им а тили лугат тар- 
киби учун бегона лисон ий воситалар купинча баён этилган фикр 
хакида тугри тасаввур яратиш га ож излик килгани холда, тарж им а 
тили м адани яти га путур етказади. Бундай пайтларда муам м о та р ­
ж има ам алиётин и нг б ош ка катор усуллари, ж ум ладан икки тил 
лисоний воси талари н ин г вазиф авий уй гунлигини кайта яратиш
оркали ам алга ош ирилади.
К уш им ча вазиф али «гапирувчи» номлар, дин и й-тари хий ва 
аф сонавий ш ахслар хам да гайритабиий кучлар, диний-тари хий
110
www.ziyouz.com kutubxonasi


китоблар номлари тарж им ада икки тил воситаларининг вазиф а­
вий уйгунликдан таш кари, яна хар кайси тилда кабул килинган 
ш акллари хам да талаф ф уз анъаналарини хисобга олиш ни хам та- 
козо этади.

Download 11,86 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   117




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish