Konstruksiyalar

220. Agar yig‘ma ustun bilan stakansimon poydevor orasidagi 
bo‘shliq beton bilan sifatsiz to‘ldirilsa nima bo‘ladi?
Karkas binolarning aksariyat qismida ustunlarni poydevor-
larga bikr biriktirish ko‘zda tutilgan bo‘ladi (101-rasm). Buni 
amalga oshirish uchun ustun bilan poydevorning birikish joyi-
ni monolit beton bilan yaxshilab betonlash kerak. Monolit be-
tonning klassi poydevorga qo‘llanilgan betonning klassidan 
kam bo‘lmasligi kerak. Qurilish amaliyotida esa ustunlarni 
vaqtinchalik mahkamlagandan keyin bir necha kundan keyin 

---

159
ustun bilan poydevor choki betonlanadi. Bu vaqtda mazkur 
chokka har xil narsa tushib, uni ifloslantiradi. Keyin esa uning 
ustidan beton bilan shunchaki «suvab» qo‘yiladi. Bunday birik-
ma endi bikr emas, bikr bilan sharnirli birikmani oralig‘ida 
bo‘ladi. 101-b rasmda uning shartli sxemasi keltirilgan. Bu esa 
karkasning ishida loyihadagiga nisbatan keskin o‘zgarishlarga 
olib keladi: gorizontal ko‘chishlarning va ustundagi zo‘riqish-
larning keskin ortishi va natijada ularning ustuvorligi kamayi-
shi, hatto binoning buzilishigacha olib kelishi mumkin. Ushbu 
nuqson devorlarda va ustunlarda darzlar hosil bo‘lishiga devor-
bop panellar bilan ustunlarning choklari buzilishiga olib keli-
shi mumkin. Shuning uchun bunday nuqsonlarga yo‘l qo‘ymas-
lik muhimdir. 
101-rasm.