Konstruksiyalar

217. Temir-beton konstruksiyalarda beton mustahkamligining  
kamayishi uning yuk ko‘tarish qobiliyatiga qanday ta’sir qiladi?
Agar orayopma plitalarda betonning mustahkamligi 2 baro-
bar kamaysa, uning yuk ko‘tarish qobiliyati 10–12% ga ka-
mayadi. Demak, konstruksiyalarning yuk ko‘tarish qobiliyatini 
ta’minlashda armatura katta rol o‘ynaydi.

---

158
218. Yig‘ma temir-beton konstruksiyalarni tashish va tahlashda 
xatoga yo‘l qo‘yilsa nima bo‘ladi?
Temir-beton konstruksiyalarni tashish va tahlashda xato-
ga yo‘l qo‘yilsa, konstruksiyaning xususiy og‘irligi natijasida 
shunday zo‘riqishlar yuzaga keladiki, oldindan hisoblanmagan 
bo‘ladi. Masalan, plitalar va balkalarni taxlaganda qo‘yilgan 
taglik uning chetki qismidan uzoq bo‘lsa, normal kesimlar-
da katta qiymatga ega bo‘lgan manfiy ishorali eguvchi moment 
hosil qiladi, natijada elementning kam armaturalangan yuqori 
qismi cho‘zilishga ishlab nafaqat darzlar hosil bo‘lishi, element 
jiddiy shikastlanishi mumkin. Ayniqsa, oldindan zo‘riqtirilgan 
temir-beton konstruksiyalarda bunday xato yanada jiddiyroq 
oqibatga olib kelishi mumkin, chunki bunday konstruksiyalar-
da armatura tortilgandagi zo‘riqish ham mavjud.