Kirish,,0'rta asrlar tarixi haqida

Yer egaligi munosabatlari. Xitoyda butun yer rasman davlat mulki hisoblangan. Davlat uni aholiga taqsimlab berardi. 624- yilda qabul qilingan qonunga ko`ra, har bir xo`jalik 100 mu dan yer olish huquqiga ega bo`lgan. Uning 80 mu sidan davlatga soliq to`langan. 20 mu si esa meros qoldirish huquqi bilan berilgan.
Uy-joy hamda bog` egallagan yer maydoni 20 mu tarkibiga kiritilgan. Bog`da mevali daraxtlar bilan birga, albatta tut ko`chati parvarish qilinishi shart bo`lgan. Bu tartib Xitoyda ipak qurti boqish zaruratidan kelib chiqqan.
Aholi davlatdan olgan yerlarini sotish huquqiga ega bo`lmagan. Ular faqat uy va bog`larini garovga qo`yishi yoki sotishi mumkin edi, xolos.
Davlatdan olingan yer uchun har yili soliq to`langan.
Dehqonlar yiliga 30 kungacha davlat uchun turli majburiyatlarni o`taganlar.
Davlat lashkarboshilarga, turli darajadagi amaldorlarga hamda zodagonlarga katta-katta yer maydonlarini in'om qilgan. In'om hajmi 300 mu dan 10 ming mu ni tashkil etgan. In'om yerlar soliqdan ozod etilgan.
Tan imperiyasi davrida amaldorlar 9 darajaga bo`lindi. Amaldorlarga darajasiga qarab maosh o`miga yer-mulk ajratib berilgan. Tan sulolasi hukmronligi davrida davlat chek yer tizimi to`la qaror topgan.
Xitoy madaniyati. VI-XI asrlarda Xitoyda madaniyat yuksalgan. Ilm-fan havas qilsa arzigulik darajada rivojlangan. Ayniqsa, ma tematika, astronomiya, geografiya va tarix ilmida katta yutuqlarga erishilgan.
Chunonchi, VIII asrda Xitoyda dunyoda birinchi Fanlar akade-miyasi tashkil etilgan. Ayni shu asrda dunyoda birinchi gazeta ham Xitoyda nashr etilgan.
Yodda tuting
Birinchi gazeta „Poytaxt axboroti" nomi bilan chiqarilgan. Bu gazeta XX asr boshlariga qadar chop etib kelingan.
Dunyoda birinchi yozuv qog`ozi va kitob nashri ham Xitoyda ixtiro etilgan. To`g`ri, u davrlarda kitoblar juda sodda usuldabosilgan. Bunda bo`lajak kitob matni dastlab taxtaga o`yib yozilgan. So`ng undan qog`ozga bosib tushirilgan.
IX-X asrlarda Xitoyda dunyoda birinchi bo`lib kompas va porox ixtiro qilingan.
O`rta asrlarda Xitoy o`z yilnomalari bilan ham shuhrat qozongan.
Xitoyda minglab qo`lyozmalar saqlanadigan katta-katta ku-tubxonalar mavjud bo`lgan. Xitoy shaharlarida oliy o`quv yurtlari ochilgan. Ularda davlat amaldorlari tayyorlangan. Xitoyda me'morchi-lik va tasviriy san'at ham yuksak darajada rivojlangan.