Kirish,,0'rta asrlar tarixi haqida

Hunarmandchilikning ajralib chiqishi. Oxir-oqibatda hunar-mandchilik dehqonchilikdan xo`jalikning alohida sohasi bo`lib ajralib chiqdi. Shu tariqa jamiyatda hunarmandchilikni o`ziga asosiy kasb qilib olgan kishilar guruhi vujudga kelgan.
Bu esa o`z navbatida savdo-sotiqning rivojlanishiga asos bo`lgan.
Yodda tuting
Hunarmand o 'z hunarmandchilik kasbi orqali tirikchilik qila oladigan, o`zining mehnat qurollari va ustaxonasiga ega, sotish uchun turli buyumlar ishlab chiqaradigan, shaxsan erkin bo'lgan mayda mulkdordir.
Qishloq xo`jaligining o`sishi ortiqcha mahsulotni vujudga keltirgan. Dehqon ortiqcha mahsulotni shaharga olib borib sotgan. Uning o`rniga hunarmandchilik buyumlarini sotib olgan. Bu omil savdo-sotiqning rivojlanishiga asos bo`lgan.
Shaharlarning vujudga kelishi. V - XI asrlarda shaharlar hunarmandchilik va savdo markazlari emas edi. Bunga natural xo`jalik hukm surganligi sabab bo`lgan.
O`rta asrlarning ikkinchi yarmida vaziyat o`zgardi. Hunarmandlar dastlab o`zlari yasagan mahsulotlarni sotish uchun xaridor izlaganlar. Bu noilojlik oqibati edi, albatta. Xaridor izlash oson ish emas edi. Bora-bora hunarmandlar o`zlariga manzilgohlar barpo etganlar. Manzilgohlar uchun katta-katta yoilar kesishgan chorrahalar, daryo kechuvlari, dengiz gavanlariga yaqin joylar tanlangan.
Ular o`z uylarini monastirlar va feodallar qasrlarining devorlari yoniga qurishgan.
Hunarmandlar nima uchun aynan ana shu joylarga ko`chib kelardilar? Monastir va qasrlarda yashovchi kishilar hunarmandlarga uy jihozlari, qurol-yarog`lar yasashga, kiyim-bosh tikishga buyurtmalar berardi. Urush bo`lib qolgan taqdirda qal'a devorlari orqasiga bekinib jon saqlash mumkin edi. Bu yerlarga ko`plab savdogarlar tez-tez kelib turar, keyinchalik shu yerda muqim turib qolardilar. Ular qimmatbaho sharq mollari, shu bilan birga, temir, tuz, charm, jun kabi mahsulotlar olib kelardilar. Qishloq xo`jalik mahsulotlarini sotib, o`zlariga zarur buyumlarni xarid qilish uchun tevarak-atrofdagi qishloqlardan dehqonlar kelardi. Hunarmandlar ularga o`z buyumlarini sotishardi. o`zlariga zarur xomashyolarni esa sotib olardilar. Hunarmandlarning qishloq xo`jaligidan ajralishi hamda savdo-sotiqning rivojlanishi natijasida Yevropada o`rta asr shaharlari vujudga keldi.