Kirish Mehnat va Inson resurslari haqida umumiy tushunchalar

BMT(Birlashgan Millatlat tashkiloti) Rivojlanish dasturining ta'rificha: insonni rivojlantirish – kengroq tanlash imkoniyatini yaratish orqali odamlarni moddiy ne'matlar bilan yaxshiroq ta'minlash jarayonidir. Bunday tanlov cheksiz bo'lishi va vaqt o'tishi bilan o'zgarishi printsipial axamiyatga egadir. Biroq rivojlanishning barcha darajalarida uzoq va sog'lom hayot kechirish, bilim egallash va munosib turmush kechirish uchun zarur bo'lgan resurslardan foydalanish imkoniyatlari insonni rivojlantirishning asosiy mohiyatidir. Agar insonda bunday asosiy tanlov bo'lmasa, u boshqa imkoniyatlardan ham foydalana olmaydi.

2.Aholi va Mehnat resruslarini tarkibi va shakillanishi,ulardan samarili
foydalanish usullari.

Mehnat resurslarining shakllanishi har bir davlatdagi demografik holatga bog'liqdir. Inson tug'ilishi va vafot etishi orqali avlodlar almashishi jarayonida aholi soni va tarkibi muntazam yangilanib va o'zgarib turadi.

Aholi shakllanishining uch turi farqlanadi (2.1–rasm).
1. Aholining demografik jihatdan tor shakllanishi. Mohiyat jihatidan aholi dyemografik jihatdan shakllanishining bu turida hayotni tark etayotgan avlodning mutlaq soni hayotga kirib kelayotgan avlod sonidan ortiq bo'ladi. U aholisining tabiiy o'sishi nolga teng yoki o'lim tug'ilishdan ko'p bo'lgan mamlakatlar uchun xos. Demografiyada bu “depopulyatsiya” (frantsuzcha “depopulatin” so'zidan) yoki “dyemografik inqiroz”, deb ataladi. Aholining demografik jihatdan tor shakllanishi xos bo'lgan mamlakatlarga fuqarolarining qirilib ketishi xavfi tahdid soladi.¹⁰
Iqtisodiy jihatdan rivojlangan mamlakatlarda aholining demografik jihatdan tor shakllanishi, odatda, urbanizatsiya oqibatlari sifatida ko'riladi. Ma'lumki, iqtisodiy rivojlangan mamlakatlarda sanoat ishlab chiqarishi taraqqiy etgan. Ushbu ishlab chiqarishlar uchun juda yuqori malakali mutaxassislar talab qilinadi. Ana shunday xodimlarni tayyorlashga ularni 21-23 yil davomida o'qitish lozim. Shu bilan birga oilada ikkinchi, uchinchi va undan ortiq farzand ko'rishga ayollarning ishlab chiqarishga va ijtimoiy faoliyatga keng jalb etilganligi “halaqit” beradi.¹¹