Kimyo fani bo‘yicha o‘zbekiston respublikasi uzluksiz ta’lim milliy o‘quv dasturlari ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi

IV.3. Geterosiklik birikmalar haqida tushuncha. B1+ (12 soat)
IV.3.1. Geterosiklik birikmalarning klassifikatsiyasi:
5 a’zoli bitta geteroatomli birikmalar;
5 a’zoli ikkita geteroatomli birikmalar;

---

124
6 a’zoli bitta geteroatomli birikmalar;
6 a’zoli ikkita geteroatomli birikmalar.
Geterosiklik birikmalarning monenklaturasi va ayrim namoyondalari: purin, uratsil, 
timin, sitozin, adenin va guanin.
IV.3.2. Piridin va pirrol misolida geterotsiklik biriklmalarning aromatiklik 
xususiyatlari. Kislota-asos xossalari. Ularning fiziologik ahamiyati.
1. Kimyoviy jarayon va hodisalarni kuzatish, tushunish va tushuntirish 
kompetensiyasi:
Geterosiklik birikmalarning klassifikatsiyasi, nomenklaturasi o‘rganiladi. Ularning 
asosiy vakillari kimyoviy xossalari haqida tushuncha hosil qilinadi. Ularning tirik 
organizmlardagi biologik funksiyalari tahlil qilinadi
2. Kimyoviy bilimlar va asboblardan amaliyotda foydalanish kompetensiyasi:
Olingan bilim asosida mavzu bo‘yicha tegishli masala va testlarni mustaqil bajara 
oladi. Mavzuga oid eksperimental, organik birikmalar sinflari orasidagi genetik
bog‘lanishlarga asoslangan sxemali masalalarni tahlil qila oladi. Mustaqil ravishda 
internet va qo‘shimcha adabiyotlardan mavzuga tegishli axborot to‘play oladi va yig‘ilgan 
ma’lumotlarni taqqoslash natijasida xulosa chiqara oladi. Olingan bilim asosida mavzu 
bo‘yicha tegishli masala va testlarni mustaqil bajara oladi.
IV.4. Oqsillar, nuklein kislotalar. B1+ (12 soat)
IV.4.1. Oqsillar- tabiiy yuqori molekulali birikmalar. Polipeptidlarning birlamchi, 
ikkilamchi va uchlamchi strukturalari, xossalari, denaturatsiyalanishi, gidrolizlanishi, 
rangli sifat reaksiyalari, biologik funksiyalari. Oqsillarning ayrim namoyondalari –
glyutatsion, vasopressin, insulin va boshqalar haqida tushuncha.
IV.4.2. 
Nuklein 
kislotalarning 
tarkibi, 
nukleotidlar, 
polinukleotidlar. 
Dezoksiribonuklein kislotasi molekulasida juftlashgan spiral tuzilishidagi moslik prinsipi. 
Nuklein kislotalarning oqsil sintezida va nasl alomatlarini saqlashdagi roli.