Kimyo fani bo‘yicha o‘zbekiston respublikasi uzluksiz ta’lim milliy o‘quv dasturlari ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi

Labaratoriya ishi.
1. Triatsetilsellulozaning sintezi.
2. Glukozaning aldegid guruhining reaksiyasi.
3. Kraxmalning sifat reaksiyasi.
4. Kraxmalning va sellulozaning gidrolizi.
IV. Azot tutgan organik birikmalar. B1+ (42 soat)
IV.1. Nitrobirikmalar haqida tushuncha. Aminlar. B1+ (12 soat)
IV.1.1. To‘yingan aminlar – organik asoslar. Aminoguruhning tuzilishi. Birlamchi, 
ikkilamchi va uchlamchi aminlar. Aminlarning asosliligi, ular nukleofilligining 
radikalga bog‘liqligi. Nomenklatura va izomeriya. Aminlarni galogen-alkinlardan, 
nitrobirikmalardan va nitrillardan olish usullari. Fizik xossalari. Aminlarga xos 
reaksiyalar: alkillash (Goffman reaksiyasi) asillash reaksiyalari. Uglevodorod radikallari 
reaksiyalari (galogenlash, sulfolash). Aminlarning ayrim namoyondalari (trimetilamin, 
butandiamin-1.4 pentandiamin-1.5).
IV.1.2. Aromatik aminlar. Anilin molekulasida induksion va mezomer effektlar. 
Anilinning mineral kislotalar bilan reaksiyasi. Bromlash, asillash reaksiyalari. Anilinning 
kislotali sharoitda nitrit kislota tuzi bilan reaksiyasi.
IV.1.3. Kislotalarning amidlari, ularning tuzilishi. Amfoterlik xossasi, olinishi. 
Karbamid (mochevinaning) olinishi, xossalari. Akrilonitrilning olinishi, xossalari va 
ishlatilishi. Poliakrilonitrillning sintezi.

---

123
Labaratoriya ishi.
1. Metilaminni tuzdan olish. Uning asoslik xossalarini tasdiqlash.
2. Asetamidning olinishi.
3. Karbamidning gidrolizlanishi, parchalanishi, nitrat kislota bilan reaksiyasi.
4. Anilinning xlor ohagi bilan reaksiyasi.
IV.2. Aminokislotalar. B1+ (6 soat)
Aminokislotalarning tuzilishi, izomeriyasi, nomenklaturasi. Bipolyar (svitter) ion. 
Polikondensatlanish reaksiyasi va peptid bog‘ining hosil bo‘lishi. Aminokislotalarni 
galoid almashgan va to‘yinmagan kislotalardan, aldegidlardan va nitrobirikmalardan 
olish reaksiyalari. Kimyoviy xossalari (molekulalararo va ichki molekular reaksiyalar). 
Amfoterlik xossasi. 
α
- , 
β
- va
γ
- aminokislotalarning qizdirishga munosabati. Oqsil 
moddalarning tarkibiga kiruvchi aminokislotalarning ba’zi namoyondalari.