Kimyo fani bo‘yicha o‘zbekiston respublikasi uzluksiz ta’lim milliy o‘quv dasturlari ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi

b) Tajribalar o‘tkazish, kimyoviy jarayonlarni kuzatish va xulosalar chiqarish 
kompetensiyasi:
Har bir anorganik moddalar sinfi uchun maxsus reaksiyalar mohiyatini tushuntira 
oladi. Tegishli laboratoriya mashg‘ulotlarini ishning mohiyatini anglagan holda, mustaqil 
bajara oladi. Kimyo laboratoriyasida xavfsizlik qoidalariga rioya qilgan holda, isitish 
vositalari, termometr, turli kolba va probirkalar, pipetka, suv sovitgichlari, suv hammomi, 
elektron tarozi, shtativlar, voronkalar va tegishli kimyoviy moddalar, indikatordan to‘g‘ri 
foydalanish malakasiga ega bo‘ladi.
2. Metallar, ularning olinishi, qotishmalar. I 
A
 guruhcha elementlari – ishqoriy 
metallar.
B1+ (6 soat)
Metallar, ularning davriy sistemadagi o‘rni. Fizikaviy xossalari va tabiatda uchrashi. 
Metallarning kristall tuzilishi, elektr va issiqlik o‘tkazuvchanligining o‘ziga xosligi 
sabablari. Qotishmalar va qattiq eritmalar. Metallarning kimyoviy xossalari. Metallarni 
rudalardan olish usullari. Metallar xossalarining davriy sistema davrlari va guruhchalari 
bo‘ylab o‘zgarishi. Ishqoriy metallarning muhim birikmalari, tabiiy manbalari, olinishi, 
fizikaviy va kimyoviy xossalari. Qo‘llanilishi.
3. II 
A
 guruhcha elementlari – ishqoriy yer metallari. B1+(6 soat)
Ishqoriy yer metallari davriy sistema II-guruhining s-elementlari ekanligi va ularga 
xos oksidlanish darajasi. Berilliy, magniy va ularning birikmalari. Olinishi, xossalari 
va qo‘llanilishi. Berilliyning Mg ga qaraganda Al ga ko‘proq o‘xshashligi (diagonal 
o‘xshashlik) sabablari. Bu metallarning xalq xo‘jaligidagi ahamiyati. Kalsiy guruhchasi. 
Kalsiy-radiy qatorida elementlar xossalarining o‘zgarish qonuniyatlari. Elementlarning 
tabiiy birikmalari, ulardan metallarni olish usullari. Metallar oksidlari, gidroksidlari, 
ularning dissotsialanishidagi o‘zgarish qonuniyatlari, eruvchanligining o‘zgarishi. 
Metallarning muhim birikmalari [CaF
2
, CaCl
2
, Ca(NO
3
)
2
, CaCO
3
, Ca(HCO
3
)
2
]. Bariy va 
uning muhim birikmalari. Suvning qattiqligi va uni yo‘qotish usullari.