Kimyo fani bo‘yicha o‘zbekiston respublikasi uzluksiz ta’lim milliy o‘quv dasturlari ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi

Laboratoriya ishi.
1. Etanoldan brometan olish.
2. Yodoform reaksiyasi.
3. Glitserinning mis (II) gidroksid bilan reaksiyasi.
4. Dietil efirini olish.
5. Fenolning ishqorlar bilan reaksiyasi.
6. Fenolning bromli suv va temir (III) xlorid bilan reaksiyasi.
III.2. Aldegidlar va ketonlar (oksobirikmalar). B1+ (12 soat)
III.2.1. Karbonil guruhining kimyoviy va fazoviy tuzilishi. Gomologik qator. 
Nomenklaturasi.C-O, C=O va C=C bog‘larning solishtirma xarakteristkasi.
III.2.2. To‘yingan radikalli aldegid va ketonlarning asosiy xossalari: 
a) karbonil guruhning qo‘sh bog‘i bo‘yicha birikish reaksiyasi (vodorod, natriy 
gidrosulfit, Grin’yar reaktivi, spirtlar); 
b) almashinish reaksiyasi (digalloid birikmalarning hosil bo‘lishi); 
v) oksidlanish reaksiyasi (“kumush ko‘zgu” reaksiyasi); 
g) polimerlanish va polikondensatsiyalanish reaksiyasi; 
d) Kannitsiaro reaksiyasi; 
e) galogenvodorodlar, sianid kislota va spirtlar bilan reaksiyasi
III.2.3. Aldegid va ketonlarning xossalaridagi farqlar. Aldegid va ketonlarning 
olinishi. Atsetilenning gidratlanishi. Eltikov qoidasi. Spirtlarni oksidlab olish. Oksosintez 
(alkenlarni karbonillash). Karbon kislotalarning ikki valentli metallar bilan hosil qilgan 
tuzlarning pirolizi. Digalogenli alkanlarning gidrolizi. Fridel-Krafts reaksiyasi.
III.2.4. Aldegid va ketonlarning muhim namoyondalari (formaldegid, atsetaldegid, 
atseton), ularning olinishi va ishlatilishi.
[1]: Mavzuga doir misol va masalalar yechish;
[2]: Mavzuga doir misol va masalalar yechish.

---

121
Laboratoriya ishi.
1. Etanolni oksidlab sirka aldegid olish.
2. Aldegid guruhiga sifat reaksiyasi (kumush (I) oksidning ammiakati, mis(II) 
gidroksid).
3. Fenol-formaldegid smolasini olish.
III.3. Karbon kislotalar. B1+ (18 soat)
III.3.1. To‘yingan monokarbon kislotalarning gomologik qatori. Izomeriya. Karboksil 
guruh ichidagi o‘zaro ta’sirlashuv. Vodorod bog‘lanish natijasida assotsilanish.
III.3.2. Monokarbon kislotalarning olinishi va kimyoviy xossalari:
a) kislotali xossasi;
b) karboksil guruhning xossalari: gidroksil guruhning almashinish reaksiyasi, 
murakkab efirlar, aminlar hosil bo‘lishi;
v) radikallarning reaksiyasi, to‘yingan monokarbon kislotalar namoyondalari: 
chumoli, sirka, palmitin, stearin kislotalari. Ularning olinishi, ishlatilishi. Yuqori moy 
kislotalar va ularning tuzlari (sovunlar). 
III.4.3. Monokarbon kislotalarning angidridlari va galogenogidridlari. Oksikislotalar. 
Olinishi va xossalari. 
III.3.4. To‘yingan dikarbon kislotalar haqida tushuncha. Ayrim namoyondalari 
(oksalat, malon, adipin kislotalar.)
Aromatik kislotalar haqida tushuncha. Ayrim namoyondalari. (benzoy va ftal 
kislotalari)
III.3.5. To‘yinmagan kislotalar haqida tushuncha. Ayrim namoyondalari. (akril, buten, 
fumar, malein, olein, linol, linolen kislotalar).
Uglevodorodlar, aldegid (keton)lar va karbon kislotalar orasidagi genetik bog‘lanish.
[1]: Mavzuga doir misol va masalalar yechish.
[2]: Mavzuga doir misol va masalalar yechish.