Toshkent Pediatriya Tibbiyot Instituti Mavzu: "Dorivor preparatlar tarkibidagi va a'zoli aromatik birikmalar"

Toshkent Pediatriya Tibbiyot Instituti

Mavzu: "Dorivor preparatlar tarkibidagi 5 va 6 a'zoli aromatik birikmalar"

Bajardi:104-1 ped Anvarova Dilbarxon

Tekshirdi: Ikramova Zulfiya

Reja:

1.Geterosiklik birikmalarning xususiyatlari.

2. Besh va olti a'zoli birikmalarga xos xususiyatlar.

3.Dorivor preparatlar tarkibidagi aromatik birikmalar.

Geterohalqali birikmalarning ko‘pchiligi dorivor moddalar va metabolizmda qatnashuvchi moddalar sifatida tibbiyotda muhim ahamiyatga ega.

Geterohalqali birikmalarning ko‘pchiligi dorivor moddalar va metabolizmda qatnashuvchi moddalar sifatida tibbiyotda muhim ahamiyatga ega.

Ularning ichida tibbiyot, biologiya va farmatsevtikada eng ko‘p tarqalgani – bu azot saqlovchi besh va olti a’zoli geterohalqali va kondensirlangan birikmalar.

Geterohalqali birikmalar xususiyatlari

Besh a’zoli geterohalqali birikmalar o‘z tarkibida bitta, ikkita va undan ko‘p geteroatom tutishi mumkin. Bitta geteroatomli halqali birikmalar qatorida pirriol, furan va tiofen va ularning hosilalari ayniqsa e’tiborga sazovardir, chunki ular ko‘p metabolitlar va dorivor moddalar tarkibida uchraydi:

Furan – tarkibida bitta (kislorod) geteroatom saqlovchi besh

a’zoli geterohalqali birikmadir. Furan rangsiz xloroform hidiga ega

bo‘lgan suyuq modda.

Furan xossalari jihatidan pirrolga o‘xshash. Pirrol kabi furan

molekulasi ham atsidofob xossaga ega.

Dorivor preparatlari:

Furan o‘zi tibbiyotda ishlatilmaydi,

uning hosilasi bo‘lgan furfurol (furan-2-karbaldegid)ning

turli xil hosilalari tibbiyotda dorivor modda sifatida ishlatiladi. Furfurolning

5-nitrohosilalari furatsilin va Furazolidon kuchli bakteritsid

xossaga ega. Furfuroldan 5-nitrohosilalarini sintezlash uchun avval

furfurol sirka angidrid ishtirokida nitrat kislota bilan nitrolanib 5-nitrofurfurol olinadi, so‘ng NH2 guruh saqlovchi reagentlar yordamida

tegishli iminhosilalar (Shiff asoslari) sintezlanadi.

Furan