1.3.1. -жадвал.
Ўзбекистон Республикаси пенсия тизимининг ривожланиши
1
.
Йил
Жараён
1991
Миллий Пенсия тизими фаолият юрита бошлади
1993
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги
Ижтимоий суғурта жамғармаси ташкил этилди
1994
Ўзбекистон Республикасининг «Фуқароларнинг давлат
пенсия таъминоти тўғрисида»ги Қонуни амалга киритилди
1996
Ижтимоий суғурта жамғармаси Ижтимоий таъминот
вазирлиги ҳузуридаги Пенсия жамғармасига айлантирилди
1997
Пенсия жамғармаси маблағлари Давлат бюджети таркибида
консолидациялашди
2000
Пенсия жамғармасига давлат мақсадли жамғармаси мақоми
берилди
2004
Пенсия жамғармаси Молия вазирлигининг идоравий
ташкилоти этиб белгиланди
2005
Жамғариб бориладиган пенсия тизими ташкил этилди
2009
Меҳнат ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш
вазирлигининг барча пенсия тайинловчи ва ТМЭХ
бирликлари Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси
ҳузуридаги бюджетдан ташқари Пенсия жамғармаси
таркибига ўтказилди
2013
Бюджет Кодексида Пенсия жамғармасини жамланган
давлат бюджети таркибига давлат мақсадли жамғармалари
сифатида киритилиши мустаҳкамланди
Ўзбекистон Республикасининг «Фуқароларнинг давлат пенсия
таъминоти тўғрисида»ги Қонунининг муҳим жиҳатларидан яна бири, агар
1
Мамаджанов И.Т. Вектор развития пенсионных систем стран мира. Пенсия таъминоти тизимини
ривожлантириш истиқболлари. Республика илмий-амалий анжуман материаллари тўплами. Тошкент.
2014 йил. 21 ноябрь. -Б.25.
49
собиқ иттифоқ даврида пенсияларнинг беш тури мавжуд бўлган бўлса, энди
пенсияларнинг қуйидаги уч тури сақланиб қолинди: ёшга доир пенсия,
ногиронлик пенсияси, боқувчисини йўқотганлик пенсияси. Қонунга
мувофиқ, умуман меҳнат стажига эга бўлмаган фуқароларга ижтимоий
пенсия ўрнига нафақалар тайинлаш кўзда тутилди. Кўп йиллик хизматлари
учун бериладиган пенсиялар эса ёш бўйича тайинланадиган имтиёзли
таркибга киритилди. Ўзбекистонда фуқароларнинг конституциявий ҳуқуқи
қариганда, меҳнат лаёқатини йўқотганда, шунингдек боқувчисидан маҳрум
бўлганда ижтимоий таъминот олиш ҳуқуқини амалга ошириш тартиби,
давлат пенсиялари ягона тизимини ташкил этиш (уларни тайинлаш,
ҳисоблаш,қайта ҳисоблаш ва тўлаш тартиби) «Фуқароларнинг давлат
пенсия таъминоти тўғрисида»ги Қонуни билан белгиланди. Ижтимоий
таъминот тизимида давлат кафолатларини амалга ошириш мақсадида 1993
йилда СССР Пенсия фондининг Ўзбекистон республикаси бўлими асосида
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Ижтимоий
суғурта жамғармаси ташкил этилди. 1996 йилда Жамғарма мустақил
молиявий структурага, пенсия таъминоти молиясини давлат бошқарув
органига – Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги
Бюджетдан ташқари Пенсия жамғармасига айлантирилди. 1997 йил 1
январдан Пенсия жамғармасининг пул маблағлари Ўзбекистон Давлат
бюджетида маблағларни сарфлашда мақсадга йўналтирилганликни сақлаган
ҳолда жамланди. Ўзбекистон Республикасининг «Бюджет тизими
тўғрисида»ги 2000 йил 14 декабрдаги Қонунига биноан жамғарма давлат
мақсадли жамғармаси мақомига эга бўлди, 2005 йил 1 январдан эса Пенсия
жамғармаси Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг таркибига
ўтказилди.
Республикамизда
пенсия
таъминоти
тизими
ислоҳ
қилинишининг асосий сабаби ҳам фуқароларнинг пенсия таъминотига оид
мажбуриятларни бажариш учун давлат молиявий ресурсларининг
тўлиқлигини таъминлашдир.
50
Do'stlaringiz bilan baham: |