Кашмир қЎШИҒИ Қ и с с а Ўзбекистон лксм марказий Комитети

О ламда гуллар яш ар,
Боғларга ж ам ол бўлиб,
Гулзорларга яраш ар 
Улар ҳусни хол бўлиб.
Лола гулларнинг ш оҳи,
Кийгани қирмиз ш о ҳ и .
Ч амандаги атиргул 
Лола қизнинг ҳам роҳи.
2 2
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Б ўтакўзлар саф-сафдир, 
Саф-сафу бетарафдир! 
А рғувон гуллар эса, 
Гулистонга ш араф дир.
Гуллар кўп, чечаклар кўп, 
Қ ўш иқлар, эртаклар кўп, 
Боиси ш у, ҳар гулнинг 
Қ албида тилаклар кўп.
А м м о Н аргиз эртаги, 
Унинг ишқи, тилаги 
Х уш бўй Гуллар богининг 
Энг чиройли чечаГи.
Келинглар, гўзал гуллар, 
Келинг, ошиқ булбуллар. 
Ш у севгини куйлайлик, 
Ором олсин кўнгиллар!
Н аргизнинг қўш иғини —  
Б ам бур ногоҳ эшитсин, 
М аъш уқа ош игини — 
Топсин, м уродга етсин.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

2
$ / 1а ^и атнинг 
барча 
гў зал л и к л а р и н и
£ / / / ўзида м у ж ассам л ан ти р ган ва 
кўм- 
кў к водийнинг ҳуснига ҳусн қў ш ган Г у л лар
боғида севги ва ҳаёт м узикаси тан тан а қи- 
ларди. Д и л л ар га ором бағиш ловчи к у й л ар
гоҳ қи зларн и н г сўлим овозларига, гоҳ шай- 
до булбулларнинг гул л ар ўйинига маст бў- 
либ сай р аш лар и га, гоҳ қ и р л ар бағрида чў- 
понларнинг н ай л ар и д ан т а р а л га н дилбар 
о ҳ англарга ж ў р бўлар эди.
Г уллар 
боғидан, д а р а х т л а р ш охидан, 
қи р лар бағридан доимо қ ў ш и қ айтиб оқа- 
диган сойлар бўйида ҳ ам и ш а янграб тур- 
ган бу дилрабо қ ў ш и қ л а р ҳаёт баҳорининг 
ч а м а н латофатини, дўстлар ҳ ам ж и ҳ атли - 
гини, Н аргиз ва Бам бур севгисини улуғ- 
ларди.
Олижаноб севгини м ад ҳ этувчи м узи ка 
ва қ ў ш и қ л а р янграб турган, асл дўстлар 
гўзал Н аргиз атроф ида парвона бўлаётган, 
севги ва ёш лик ўйи нлари а в ж и г а м инган
24
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

бир п ай тда осмон қоп-қора б у лутларга бур- 
к а н а бошлади, қаҳ р -ғазаб ли изғирин кўта- 
рилиб, ўзининг ач ч и қ наф аси ва совуқ заҳ- 
ри билан олам даги ж ониворлар ва ўсимлик- 
л ар офати бўлган қора ш амол-тўполон Гул- 
лар боғига тағин ёпирилиб, очилган гуллар- 
га т и к а н а к л а р и н и санчиб, у л ар н и за ҳ а р л и
п а н ж а л а р и билан ғи ж и м лаб, я ш и л япроқ- 
лар ва қи зи л ғу н ч ал ар н и ш аф қатси зл и к 
билан узиб т аш л ай бошлади.
И зғирин Бўронни бошлаб келди. Кенг 
ва гў зал водийни зу л м атга буркаб, Бўрон 
ҳ а й қ и р а р к а н , гу л л ар қалтираб, н и ҳ о лл ар д а 
титроқ пайдо бўлди. Ҳ ам м а ерда ғалаён, 
тўполон бошланди. Б ўрон қаерга борса, ўш а 
ерни харобазорга ай л а н ти р а берди. Б аланд- 
баланд тоғларнинг ён бағи р л ар и д а ч ақ м о қ
чақиб, м о м ақ ал д и р о қ д аҳ ш ат билан гувил- 
ларди. Бўрон ш ун ч а ғазаб билан ҳ ай қ и р ар
эдики, гўё ч ўққи си осмон билан ўпиш ган 
буюк тоғларни ҳам таг-туги билан қўпориб, 
водийга ағд ар гу д ай , ер юзидаги барча жо- 
нивору ў сим ли кларн и босиб-янчиб, ер билан 
яксон қи л гу д а й тую ларди.
Г ўзал водий ва Г уллар боғига шамол- 
тўполон, ч а қ м о қ ва м о м ақ ал д и р о қ олиб кел- 
ган, осойишта табиатни бир н аф асд а остин-
25
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

www.ziyouz.com kutubxonasi

---

устун қи лган Бўрон ҳадеган да тинай демай- 
ди. У газаб ва ш иддат билан ҳай қи рарди . 
Унинг в аж о ҳ ати ҳам, наф аси ҳам совуқ, 
унинг а ж а л келтирувчи н аф асидан гуллар 
сўларди. Бу гулларни н г бошқа чам ан лар- 
даги дугоналари қора либос кийиб, аза ту- 
тарди лар. Бўроннинг қу зғу н н и ки дай чуқур 
ва д аҳ ш атл и кўзларини, узундан-узун қон- 
ли п ан ж ал ар и н и , қоронғи тунда қабрдан 
ч и қ қ а н м урдан и эслатувчи бесўнақай гав- 
дасини кўриб, гу л л ар бу офат я н а офатлар- 
ни бошлаб келиш ини сезар ва ш у сабабдан 
бир д а ҳ ш а т л а р и га ўн д аҳ ш ат қўш иларди.
О лам да инсон қўли ва ақл-заковати би- 
л ан я р а т и л га н қ а н ч а гўзаллик, табиатда 
қ а н ч а бойлик ва чирой м а в ж у д бўлса, Бў- 
рон буларнинг ҳам м асини ютиб юбораман 
деб ҳ а м л а қи ларди . Г уллар бир-бирларига 
суянишиб, титраб-қалтираб унинг омонсиз 
ҳ ам ласи н и кутиб турар д и л ар , қ у ш л а р эса 
ш охдан ш охга учиб ўтиб, чириллаб, чуғур-
лаб нола қиларди...
Б ўрон Г у ллар боғига за ҳ а р х а н д а билан 
тикилиб, ҳаётнинг гўзалли ги га, бўстонлар 
ва чам ан ларн и н г, йигитлар ва қизларнинг, 
гуллар ва қ у ш л ар н и н г ҳуснига, ҳаётига ҳа- 
сад қи ларди , ҳар бир гул, ҳ ар бир ғунча
27
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

унинг к ў зл а р и га тикандек қа д а л а р д и , во- 
дийда кўкариб турган ҳ ар бир ўсим лик 
унинг ғаш ини келтириб, қаҳ р -газаб и н и қўз- 
ғатарди. Г у л л ар қўш иғи, севги м узикаси 
унинг вуж уд и н и ўқдек тешиб ўтар, унинг 
Қ°ра ю рагини парча-п арча қи ларди .
Бўроннинг 
д аҳш атин и, 
келтираётган 
офатини кўрган Н арги з бош лиқ гў зал л ар
гулзордан гойиб бўлдилар. И ш қ куйчиси, 
Ҳаёт санъаткори — Н аргизни Бўрон роса қи- 
Дирди, қидирдию, аммо топа олмади. У Гул- 
лар боғини ер билан яксон этди, бошига 
тупроқ сочиб й и р тқи ч д ай бўкирди. Лекин 
Н арги з ўзини п ан ага олганича д у гоналари
билан яш ириниб турарди.
Бўронга Н арги з уни м а за х қилаётган- 
дай, унинг қудратин и менсимаётгандай, ак- 
синча унинг аҳволига ч а п а к чал аётган д ай
бўлиб туюлди!
— Ҳайҳот, мени писанд этм аган л ар ким! 
Қани, у қай сар чечаклар! Бир ҳ а м л а қил- 
с а м , б о ғл а р х а р о б а зо р ғ а , в о д и й л а р гў р и с- 
тонга ай л ан ад и . Цани, у менинг қудратим - 
га бўйсунм аганлар?! Мен билан олишмоқ- 
чи бўлган лар м айдонга чиқсин! Н афасим- 
дан сочилган а ж а л тўф онлари ў ш ал ар бо- 
ш ига 
ёғилади. 
Цани, у Бам бур 
и ш қи га
28
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ш айдо бўлган Н арги з, қани унинг дугона- 
лари?! Е таслим бўлинглар, ёки хазон қи- 
ламан!
Г у ллар ж авоб бермадилар. Бўроннинг 
н аърасини эш итган қ у ш л ар ҳам сукутга 
чўмди. Б ўрон бўлса, бу ж и м л и кд ан , бойўғ- 
л и д а й
ёлғиз қолиб, 
оч бўридай уви л л ай
бошлади. У Г у л лар боғининг бир чеккасида 
қад к ў та р г а н теп ал и к ка чиқиб, олам даги 
барча қора к у ч л ар н и чақириб, и ш га солди. 
У ҳайбатли қў л л ар и н и кўтариб, х у н у к овоз 
билан ў ш қ и р ар к ан , еру кўк зулм атга қоп- 
ланди. Я н а ч а қ м о қ чақиб, м о м ақалд и р о қ 
д а ғ д а ғ а солди. Сўнгра д арҳол ёмғир ёға 
бошлади, унинг орқасидан к а тта-к атта дўл- 
л а р сочилиб, сойлар т ў л а сел келди. Бўрон 
бу билан ҳ ам ки ф оялан м ай, гу л л ар офати- 
ни ч а қ и р а бош лади:
— Хоруд! Ҳой Хоруд! Кел, ошнам Хо- 
руд! Г уллар боғига ёғилиб кел, чечаклар, 
м ай саларн ин г қолган-қутганини ҳам сўл- 
дириб, ўлдириб кел! Кел, Хоруд!..
Б у номни эш итган гуллар бир-бирларига 
суянганча, маъю с тортдилар. О дам ларнинг 
к ў зл ар и кў р м ай д и ган қора офат — Хорудни 
г у л л ар кў р д и лар . Ерга ёйилиб, б у л у тл ар д ай
судралиб келаётган Х оруд уларн и нг илдиз-
29
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ларига, япроқлари га, 
т ан ал ар и га ёпиша 
бошлади. Г у л лар вуж у д и д а чидаб бўлмай- 
диган д а р а ж а д а қ а т т и қ огри қ турди. А ммо 
улар л аб лари ни л аб лар и га қўйиб, ал ам ва 
азобни ичлари га ютиб бардош бердилар.
— Таслим бўласизларми, й ў қ м и ? — деб 
қи чқирди Бўрон.
Ҳ ам м а гуллар ва қу ш л ар номидан Бў- 
ронга Н арги з жавоб қай тар ди :
— Й ўқ, таслим бўлмаймиз!
А н а ш ун да Бўрон Хоруд билан бирла- 
шиб, Г уллар богига яна ж о н -ж аҳ д и билан, 
зўрроқ ҳ ам л а билан ёпирилди.
Қ у ш л ар ч у в и л л ад и лар , булбуллар фар- 
ёд чекдилар, гул л ар та н а л а р и га зу л у к д ай
ёпиш ган офат ал а м л а р и д а н и н градилар.
Бўрон ҳамон ҳай қи р ар д и :
Таслим бўласизларм и , йўқми?!
Ҳ ам м аёқ д а н битта сўз м а гр у р ж ар ан г- 
лаб эш итилди:
— Иўқ! Иўқ! Йўқ!
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

3
(^■цўрон 
билан Хоруд вақти н ч а ўз ти- 
( % / \
л а к л а р и г а
етдилар. 
Г ўзал 
водий 
Гуллар боғи Б ўроннинг д а ҳ ш а тл и ҳам ласи
оқибатида, сел ва дўл оқибатида, битмас- 
туганм ас офат оқибатида саҳрога айланди. 
Энди бунда м ай салар ҳам, ч еч акл ар ҳам
йўқ, л о лалар, гу л л а р ҳ ам кўри нм айди, қуш- 
лар, булбуллар ҳ ам сайрам айди, булоқлар 
қайнабгтошмайди, сувлар оқмайди, қўй лар, 
қў зи л а р д а н ҳам асар йўқ, чўпонлар ва деҳ- 
қон лардан ҳам.
Ҳаёт ва бахтнинг, ўсиш ва юксалишнинг 
аш ад д и й д у ш м ан л ар и бўлган Бўрон билан 
Хоруд қ а д а м и етган ч ам а н ана ш ун дай тап- 
тақи р ер, кимсасиз бўш лиқ, «одам юрса оё- 
ғи, қуш учса қаноти куяди ган» дашт-биё- 
бон бўлиб қолди.
Одам 
боласига 
ризқ-рўз 
бағиш лаган 
деҳқончиликнинг азал и й душ м ан и Хоруд 
эндиликда гулларн ин г заъ ф арон япроқла- 
рига, сўлғин в у ж у д л а р и га ш ира бўлиб ёпи-
31
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

шиб, улар н и н г қонини ш имириб, танасин и 
кемириб, барча ҳаёт том и рлари га за ҳ а р со- 
чарди.
Хоруд — гу л л ар офати, к ў к а т л а р куш ан- 
даси, 
а ж а л
келтирувчи ж и р к а н ч ўлат... 
Унинг ки й и м лари қури ган д а р а х т л а р н и н г 
п ўстлоқларидан, хазон бўлган гу л л ар н и н г 
яп р о қл ар и д ан , к а с а л л и к ва сувсизлик оқи- 
батида ҳосилга етолмай сомондай саргайиб 
қуриган ўсимлик ва бугдой п о ял ар и д ан тў- 
қи лган. У нинг бош-оёқ ки й и м лари ҳам қу- 
риб, чириб битган ўсим ли кларнин г илдиз- 
лари д ан тикилган.
Х оруднинг олайган катта баҳайбат кўз- 
л ар и нурсиз ва даҳш атли. Унинг бутун ху- 
н ук қиёфаси ўлим ва бахтсизлик ж ар ч и си
эканлиги дан , очлик ва я л ан го ч л и к тимсоли 
эканлигидан, хору зорлик манбаи эканлиги- 
д ан д алолат берарди.
Б у алвастининг қ у р у м босган харобазор- 
даги ўйинини кўрмайсизми!.. У ю р ак л ар га 
х а н ж а р д е к қа д ал у в ч и д аҳ ш атл и х и р қи р о қ 
овозининг борича бўкириб а ш у л а ай тарди, 
сўлган бог саҳнида иблисона ўйин тушиб, 
Г уллар боғидаги ҳаётни қ у р и тган и д ан шод- 
ланиб, тантана қиларди.
— Бу тантана нима деган г а п ? — дейди
32
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Хоруд ўз бузғун чилигидан ўзи маст бў- 
либ.— ТТТу ҳ ам тантанами! Мен қудратим ни 
энди к ў р с атам ан : дунёда н и м аи ки туғилиб 
ўсса, н и м аи ки яйраб-яш наса, 
ҳам масини 
ем ириш га қасамёд қи лам ан. Мен то тирик 
эк ан м ан ,— дейди у я н а чираниб,— ҳеч қан- 
дай гул, ҳеч қ а н д ай д ар ах т ўсмайди, кў- 
карм айди, боғлар ҳам , тоғлар ҳам, дала- 
лар ҳам , водийлар ҳ ам кимсасиз яп-яйдоқ 
тақи р саҳрога айланади, менинг қа д ам и м
етган ерларда ҳаётдан асар қолмайди!..
Хоруд ж и р к а н ч ва д а ҳ ш а тл и кўзларин и
олайтириб, хас-х аш аклар , қ о в ж и р аган яп- 
р оқлар ва қури ган пўстлоқлар билан ўрал- 
ган узундан-узун, ин гичка ва ни м ж он қўл- 
ларини осмонга кўтариб, қоп-қора булут- 
л ар га м у р о ж аат қилади-да, ер билан яксон 
этилган Г уллар боғида ж азаваси
тутиб, 
ўйинга туш ади, бақириб-чақириб а ш у л а ай- 
тади.
Г арчи бу ў й и н — ғолибнинг ўйини, бу 
қўпол а ш у л а — ғолибнинг аш уласи бўлса 
ҳам , ер-кўкда қутураётган Бўрон Хорудга 
ҳ ам д ам бўлиб ҳайқирса ҳам , ер тагига ки- 
риб кетган Н арги зни нг наф ис ва дилрабо 
қўш и ғи қора к у ч л а р тантанасини босиб, 
ш у н ч а чиройли, ш ун ча майин, ш ун ча но-
3 - 1 6 2 6
33
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

www.ziyouz.com kutubxonasi

---

зи к ж а р а н г л а р эдики, бу қ ў ш и қ д а ян гидан 
тугилаётган ҳаёт наф аси сезилиб турарди.
Н аргиз ку й ларди :