Касб-ҳунар таълими маркази касб-ҳунар таълими тизимини инновацион ривожлантириш, педагог кадрларнинг малакасини ошириш ва уларни қайта тайёрлаш институти

Таянч иборалар: Спирал парма – икки тишли кесувчи асбоб.
Дрел – пармага айлана ҳаракат берувчи механизм.
Пармалаш патрони – пармани маҳкамловчи ускуна.
Совутиш суюқлиги – кесиш жараёнида асбоб қизиб кетмаслиги учун ишлатиладиган суюқлик.
Зенкерлаш – тешикка ишлов беришнинг якуний ёки оралиқ операцияси.
Развёрткалаш – тешикларга 7-9 квалитет бўйича ишлов бериш операцияси
Тезкесар пўлат – кесувчи асбобларда ишлатиладиган таркибида углерод миқдори 0.6% кўп бўлган пўлат.
13-МАВЗУ: Резбалар, резба кесиш асбоблари ва резба кесиш жараёни
Режа:

1. 
   Кириш
   
2. 
   Резбаларнинг элементлари ва профили
   
3. 
   Резба кесиш асбоблари
   
4. 
   Резба кесиш жараёни
   
5. 
   Меҳнат ҳавфсизлиги
   

Кириш

Машина ва механизм деталларини бириктириш воситалари ичида энг кўп тарқалган резбали бириктириш усулидир. Бу усул осон, қулай, айниқса, машина ва аппаратларни таъмирлаш ёки созлашда ишончлидир.
Резба кесиш деб, детал заготовкасининг ташқи ёки ички қисмидан винт чизиғи бўйлаб қиринди чикариб кертишга айтилади. Резбалар ташқи ва ички бўлиши мумкин. Масалан, ташқи резба винт ва ички резба гайка деб аталади. Ўнг ва чап чизиқларининг фарқини винт ва гайка мисолида яхшироқ тушуниб олиш мумкин. Гайкани шпилкага соат мили йўналишида бураб киритилса, ҳар иккала детал – гайка ва шпилкага ўнг резба кесилган бўлади.
Агар шпилка гайкага, соат мили йўналишига тескари буралиб кирса, демак иккинчи холда деталларга чап резба кесилган бўлади. Машинасозликда кўпинча ўнг резбалар ишлатилади. Резба кесилганда кесилмай қолган юмалоқ кўндаланг кесими унинг ички кўндаланг кесими деб, бу кесимнинг диаметри резбанинг ички диаметри деб аталади.
Чивиқнинг ташқи диаметри (D) резбанинг номинал диаметридир.
Резбанинг асосий элементлари. Ҳар қандай резба ўзининг қуйидаги асосий элементлари: профили, профилнинг бурчаги ва баландлиги; қадами; резбанинг ташқи, ўрта ва ички диаметрлари билан фарқланади.
Резба профилини винт ёки гайканинг ўқи бўйлаб кесилганда кўриш мумкин. Унинг чивиққа бир марта тўлиқ ўралишини резба ипи ёки ўрам деб аталади. Резба қадами орасида ҳосил бўлган бурчак –профил бурчагидир. Метрик резбада бу бурчак 60⁰, дюймли резбада 55⁰ ни ташкил қилади.
Профил асоси билан унинг учигача бўлган оралиқни резбанинг баландлиги ёки чуқурлиги деб аталади. Ёнма-ён жойлашган икки ўрамнинг резба ўқи бўйлаб ўлчанган узунлиги резбанинг қадами деб аталади. Метрик резбаларда қадам миллиметрларда, дюймли резбаларда эса бир дюймга тўғри келган резба “ип”лари сони билан ифодаланади.
Резба профили. Резба профили асбоб кесувчи қисмининг шаклига боғлиқ. Кўпинча цилиндрсимон учбурчакли резбалар қўлланилади. Уни маҳкамлаш деталларига (гайка, болт, шпилка, винт ва б.) кесилади.