Kasb tanlashga

Yakunlovchi y o ‘riqnoma.
H ar bir m ehnat darsi o ‘quvchilarning 
buyum lari qay holatda bo‘lishidan q a t’i n azar xulosalar chiqarish 
bilan tugallanadi. X ulosalar chiqarish 
0
‘quvchilarning bilim va 
m alakalarini baholash bilan yakunlanadi. D arsda bajarilgan ishni 
b ailar bilan baholab b o ‘lm aydigan (m asalan, operatsiya b o sh ­
langan, am m o tam om lanm agan) hollarda o ‘qituvchi o ‘quvchilar 
faoliyatini um um iy yo‘sinda ta ’riflash bilan chegaralanadi.
0 ‘qituvchi 
0
‘quvchilarning ish o ‘rinlari b o ‘ylab aylanib, ishni 
qanday bajarilganiga qarab baholashi, xulosa ch iq arish n in g sa­
m arali shakli hisoblanadi. Bunday holda o ‘qituvchining baho 
qo‘yishi 
0
‘quvchilarning o‘z ish o ‘rin larin i tozalashi bilan bir 
vaqtda am alga oshiriladi. Shu tufayli o ‘quvchilar o ‘qituvchining 
xulosasini kutib bekor turib qolm aydilar. D ars um um iy x u losa­
lar chiqarish bilan yakunlanadi. 0 ‘qituvchi o ‘quvchilarga yaxshi 
ishlangan buy um larni ko‘rsatadi, yuqori sifatga n im alar tufayli 
erishilganini tushuntiradi. A gar ish jarayonida tipik xatolarga yo‘l 
qo‘yilgan bo ‘lsa, yakun yasashda bu x ato larning sabablari tah lil 
qilinadi. 0 ‘qituvchi m ehnat usullarini yana nam oyish qiladi va 
bu usullarni bajara olm agan o ‘quvchilarga ularni qaytarishni 
ta k lif qiladi.
Xonalarni y ig ‘ishtirish.
0 ‘quvchilar ishni tam om laganlaridan 
keyin o ‘z ish o ‘rin larin i, u m um an xonani tartibga keltirishlari 
kerak. D uradgorlik ustaxonasini yig‘ishtirishga ko‘proq vaqt ta ­
lab qilinadi. 0 ‘z navbatida m exanik uchastkani yig‘ishtirish d u ­
radgorlik ustaxonasini yig‘ishtirishga nisbatan ko‘proq vaqt talab 
qiladi.
D arsning oxirgi bosqichi ko‘proq vaqt oladi. Bu bosqichda 
bajariladigan ish b a ’zan ikkinchi darajalidek tuyiladi. A slida esa
194

---

y ig ish tirish h am darsn in g boshqa bosqichlari kabi aham iyatga 
ega. B unda, xususan, m eh n at m adaniyati tarbiyalanadi. O ngli 
ishchi novator ish o ‘rn in i y ig ish tirm a y ketm aydi yoki uni y o ­
m on holda o ‘z navbatchisiga topsliirm aydi. Bu sifat (xususiyat) 
o‘quvchilarga ham singdirilishi kerak. B unda o ‘qituvchining ye- 
takchilik roli hal qiluvchi aham iyat kasb etadi. Y ig ish tirish ish­
lab chiqarishdagidek bajarilishi uchun barcha zaru r narsalar bilan 
o ‘quvchilarni ta ’m inlash m u h im d ir (verstaklardagi payraxalar, 
q irin d ilar latta bilan em as, ch o 'tk a lar bilan tozalanishi kerak).
N avbatchi o ‘quvchilar o ‘qituvchi bilan birgalikda ish o‘rin larin i 
qabul qilib oladilar. S h undan keyin o'qituvchi n avbatchilarning 
ishlarini baholaydi.
M ak tab ishi tajribasida u ch astk a d ag i ish o ‘rn in in g to zali- 
gi u ch u n m usobaqa kabi tarbiyaviy ta d b ir o ‘zin in g afzallig in i 
ko‘rsatadi. M usobaqa g ‘o liblari m a ’naviy jih a td a n m ukofotla- 
n ad ilar, u la r haq id a devoriy g azetad a m aq o lalar e ’lon q ilin a ­
di. 0 ‘qituvchi ish o ‘r n in in g h olati o ‘q u v ch ilar u ch u n n am u n a 
b o ‘lishi kerak.