Kasb tanlashga

Mehnat darslari tarkibi.
M ehnat darslari ushbu bosqichiardan 
tashkil topishi m um kin; o ‘quvchilarni uyushtirish; yo‘riqnom a, 
yangi m aterialning bayoni, o ‘quvchilarning m ustaqil ishlari, 
yakunlovchi yo‘riqnom a, ustaxonalarni tozalash. B ularni batafsil­
roq ko‘rib chiqam iz;
0 ‘quvchilarni uyushtirish.
D arsning sifati ko‘p jih atd an u n ing 
qanday uyushqoqlik bilan boshlanishiga bog‘liq. A gar birinchi 
m inutlardanoq o‘quvchilar o ‘qituvchining talabchanligini sezm a- 
salar, o ‘zlarini m ehnat jam o asinin g a’zosi ekanliklarini, oldilarida 
m uayyan o ‘quv-ishlab chiqarish vazifalari tu rgan in i his etm asa- 
lar, bu hol darsda intizom n ing buzilishiga, o‘quvchilar aktivligi- 
ning pasayishi va hokazolarga olib kelishi m um kin. M ana sh u ­
ning uchun tajribali o‘qituvchilar darsning tashkiliy jihati bilan 
bog‘liq birinchi m inutlariga katta e ’tibor beradilar.
M ehnat ta ’lim i darslari o ‘tkaziladigan xonalarga o ‘quvchilar 
guruh bo‘lib o ‘qituvchi bilan birgalikda uyushgan holda keladilar. 
Jarohatlanishlariga sabab b o ‘ladigan x atti-harakat qoidalari buzi- 
lishining oldini olish uchun o ‘quvchilarning ustaxonada yolg‘iz 
qolishlariga ruxsat etilmaydi.
Xonaga kirish lari bilan o ‘quvchilar o ‘z ish o ‘rin la rin i egal- 
laydilar. Yo‘qlam a (navbatchi yordam ida) q ilinadi, 
0
‘q u v ch ilar­
ning ish k iyim lari tek sh irilad i. K iyim lari m ehnat xavfsizligi 
qoidalariga javob berm aydigan o ‘quvchilar m ashg‘ulotlarga ki- 
ritilm aydi.
Asboblar va m ahsulot (zagotovka)larni tarqatish darsni ta sh ­
kil qilishning m uhim m om entidir. H ar bir ish o ‘rn in i Jcesish va 
o ‘lchash asboblarining to ‘la komplekti bilan ta ’m inlash eng yax­
shi variantdir. Tabiiyki, bu holda asboblarni tarqatish bo‘lm aydi, 
h ar bir o ‘quvchi h am m a zaru r narsalarni o ‘z ish o ‘rn id an topadi. 
Afsuski, buning uchun m aktablarning ham m asida bunday im ­
koniyat yo‘q va shu sababh asboblarni h ar gal tarqatishga, so‘ngra 
esa yig‘ishga to ‘g‘ri keladi. Bunga iloji boricha kam roq vaqt ke- 
tishi, ortiqcha harakat va shovqin b o ‘lm asligi uchun o ‘qituvchi
190

---

iKivbatchilami o ‘ziga yordam chi qilib oladi. U lar asboblar solin- 
I'.iin
p enallarni ish o 'rin larig a tarq atib chiqadilar, zagotovkalarni 
yoki ishlab tam om larrm agan b u y u m larn i h am tarqatadilar. M etall 
m ahsulotlar yashiklarda saqlanishi, bu yashiklarda sin f va g u ru h - 
lai- ko‘rsatilishi kerak. Y ashiklar ichida m ah su lo tlar ustiga fam ili- 
yaiar yozilgan qopchalarga solib q o ‘yiladi. F am iliyalar b iriktiril- 
m agan bu yu m larnin g o‘ziga b o ‘r yoki m axsus ru ch k a bilan yozish 
chaikashliklarga olib keladi, ch u nk i h a rfla r o ‘chib ketib fam ili- 
yalarni o ‘qish qiyinlashadi.