Kasb tanlashga

Ekran va ekran tovushli o ‘qit'ish vositalari
hozirgi zam onda jud a 
keng tarqalgan o ‘qitish vositalaridandir. Bu o ‘qitish vositalariga 
qo‘yilgan talablar eng avvalo ular mavzuga oid, ikkinchidan, si­
fatli bo‘l ishidir.
Diapozitiv (slayd) bu harakatlanm aydigan o‘qitish ekran vosi- 
tasidir. D iapozitiv aks etgan ch izm a va rasm lar odatda plakat- 
dagidan yaxshi qabul qilinadi.
Diapozitiv — bu qulay o ‘qitish vositasi, chunki o‘qituvchi yor­
dam ida m aterialning bir qism ini yoki bir kadrni alohida ko‘rsatish 
m um kin. H ar bir kadr to ‘liq bir inform atsiyaga ega. D iafilm ham
harakatlanm aydigan ekran vositasidir. Bu q o ‘llanm alarning uslu­
biy g‘oyasi m ualliflarning kadrlar ketm a-ketligini ta ’m inlanishiga 
e ’tibor berishlaridir. K add arn ing ketm a-ketligi o‘zgarsa infor- 
m atsiyaning qabul qilinishida m azm un buzilishi ro‘y beradi. D ia- 
film larni qo‘llashdagi qiyinchilik ulardagi axborotning ko‘pligi va 
ularni qabul qilib olish uchun vaqtning yetmasligidir.
Bu qiyinchilik darsda diafilm larn in g ayrim fragm entlarini 
(boMaklarini) ko‘rsatish orqali yengillashtiriladi.
So‘nggi yillarda o‘quv film lari ishlab chiqarilm ay qo‘ydi. 
U larn in g 
0
‘rnini o ‘quv video yozuvi, inform atsiyani aks ettiru v ­
chi ekran — tovushli kino vositalari, radio, televideniya, videofilm
va diapozitivlar egalladi.
Video yozuvi qancha lozim bo‘lsa, shuncha m arta takror- 
lanishi m um kin, vaqt ko'rsatkichi asosida kerakli inform atsiyani 
yozish m um kin. V ideokam era yordam ida yozib olish juda katta 
im koniyatlarni ochib beradi. Kelajakda o ‘qituvchilarni tayyorlash
184

---

va u la rn in g m alakasini oshirisli m aqsadiga xizm at qiluvclii video 
yozuvi tizim lari chiqiladi.
0 ‘quv m aterialini m ustaqil o ‘rganishda o ‘quv yozuvlari katta 
aham iyatga ega.
0 ‘quv asboblari, m oslam alari, laboratoriya asoslari tizim n in g
o ‘ta aham iyatli b o ig a n qism ini tashkil qiladi. Avvalo, u yoki bu 
asbob n im a uchun xizm at q ilish in i aniqlaylik.
T renajerlar — texnika vositalarining alohida guruhiga k ira­
di. Trenajerlar m ehnat ishlab chiqarish sharoitlarini im itatsiya 
(o‘xshatish) qiladi.
T renajorlar uch guruhga b o iin a d i:
— A vtomobil va kimyoviy ishlab chiqarish texnologiyasining 
trenajerlari (m odellashtirish yordam ida o ‘rganiladi).
— A niq bir intellektual faoliyat bilan b o g iiq b o ig a n trenajer­
lar. M asalan; trenajer-im itatorlar, stan o k larn i naladka qilish im ­
k onini beruvchi trenajerlar.
— Biror bir harakatlanish k o iiik m a sin i hosil qilish uchun tre- 
n ajerlarn ing alohida turi q o ila n ila d i. M asalan; m etallni arralash, 
d etalla rn in g figurali qilib yasalishi uchun xizm at qiluvchi tre n a ­
jerlar.