Касалликлари ва зараркунандаларига қарши

Бактериал рак касаллиги

Бу касалликни бактериялар қўзғатади. Бу касаллик Ўзбекистонда кўп учрайди ва кўпинча у бўқоқсимон касаллик деб аталади. Касалликни келтириб чикарувчи бактериялар тупроқда яшайди ва ток бу касаллик билан оғриганда зангида, илдизига яқин қисмида ва илдизларида диаметри 15 см гача бўлган шишлар чиқади. Дастлаб шишлар юмшоқ, устки қисми силлиқ,
оқиш сариқ ёки оқиш пушти рангда бўлади. Кузга яқин бу шишлар қаттиқлашади, тўқ рангга киради, устки қисми ғадир-будир бўлиб қолади. Бактериал рак токнинг ривожланишини сусайтиради, унинг айрим занглари ва новдаларини, баъзан эса тупнинг ўзини ҳам қуритади. Ток занглари совуқдан ёрилганда ёки шикастланганда бактериялар билан зарарланади. Бактериялар токнинг тўқималарида кўпаяди ва хужайраларни ишдан чиқаради. Бактериал рак одатда у билан касалланган токлардан тайёрланган кўчатлар орқали тарқалади. Касалликка қарши кураш чоралари қуйидагилар: Касаллик аломатлари бор бўлган токлардан каламчалар тайёрлашга йўл қўйилмайди. Ток тупларини шикастланишдан, совуқ уришидан ва касалликлардан сақлаш лозим. Касалланган кўчатлар, туплар, айрим новдаларни олиб, ёқиб ташлаш зарур. Кузда барглар тўкилганидан сўнг бактериал рак билан зарарланган ўсимликлар 2% ли ДНОК билан дориланади. Бу препарат бўлмаса, 5% лт Мис купороси эритмаси ёки 5% ли Бордосс суюқлиги билан дорилаш мумкин.

Церкоспориоз

Касалликнинг баҳорда ва кузда ривожланадиган турлари мавжуд. Баҳорги тури билан оғриган баргнинг пастки қисми кўкиш-сариқ ранг билан қопланади, унинг кузги турида эса тўқ-кўкиш сариқ қоплам думалоқ доғлар шаклида жойлашган бўлади. Баргнинг бандай доғлар билан қопланган тўқималари нобуд бўлади, қаттиқ зарарланган барглар эса тўкилиб кетади. Бу касаллик билан новдалар, мева бандлари ва мевалар ҳам зарарланиши мумкин. Бунда мевалар барглар сингари кўкиш-сариқ ранг билан қопланади. Зарарланган мева бандлари қурийди ва меваси тўкилиб кетади. Новдалар яхши пишмайди ва қишга чидимсиз бўлади. Касаллик қўзғатувчи бактериялар хазонлар остида қишлайдилар. Оқ хусайни, Кишмиш, Буваки, Оқ ва пушти тоифи, Каттақўрғон каби узум турлари бу касаллик билан кўпроқ зарарланадилар.