К у р с н и н г у м у м и й м а с а л а л а р и д о н м а с с \ с и н и с \ Қ л \ ш в \ Қ а й г а и л л ш

2
— вентиляторли цуритиш маш инаси; 
з
— м ай дала- 
гич; 
4
— транспортер; 
S
— ш некли ш иббалагич; 
в
— тинитиш сепараторлари;
7 — тиндиргич, 
в 
— пастеризация ва совитш п цурилмаси; 9 — ш арбатни 
сацлайдиган идиш , 
10
— узлуксиз иш лайдиган сепаратор; 
11
— пастеризатор;
12
— ш иббалагич-фильтр; и — ш иш аларга ж ойлаш тиргич; 
14
— ортувчи
маш ина.

---

л а р д а н ў т к а з и л г а н ш а р б а т н и с т е р и л и з а ц и и ц н л м а с а ҳ а м б у л ад н , 
бу эса ш а р б а т н и н г т а б и и й т а ъ м и н и иа х у ш б у й л и п ш и са ц л а б ко- 
лади.
Ҳ озиргн ва ц т д а к у п г н н а к о н с е р в а зап о д л ар п ш а р б а т ш н л а б
ч и ц а р н ш га м е х а н и з а ц и и л а ш г а н у з л у к с и з т а р м о ц л а р б п л аи ж и - 
ҳо зл ап ган .
М а г н з л и ш а р б а т л а р о д ат д а ги ш а р б а т л а р г а п н гб а т а п тн н и ц
б улм ай ди, у л а р д а ц и см аи .мева м а г и з л а р п и п п г м ай д а б ў л а к л а р и
бўлади. Б у ш а р б а т н и н г т ў н п м л н л п г н н н тач.мпилапдн. Il l y б п л аи
бнрга м а г н з л и ш а р б а т л а р бошца хнл ш а р б а т л а р г а ц а р а г а н д а к а ­
ротин, к о л л о и д м о д д а л а р (п ек ти н, оцсил, в и т а м и н л а р , фенол би- 
р и к м а л а р ) га бон б у лад н . М а г н з л и ш а р б а т л а р п и с у ю л т н р н ш м ац ­
сади да ш а к а р ц и ё м н и и г 16 — 5 0 % л и эр и т м а с п д а п 5 0 % г а ч а цў- 
ш и л ад и .------------------------ --------- ------------ -------------------------------------------------
М а г н з л и ш а р б а т л а р п и и ш л а б ч и ц ар и ш к и сло р о д си з м у х и т л а
ў т к а з и л а д и , а к с ҳ олдц п о л и ф е н о л ва б о ш ц а ф и з и о л о г и к а к т и в
м од д алар о к с и д л а н и ш и н а т и ж а с и д а ш а р б а т н и н г р а н г и х и р а л а - 
ш адн. О к с и д л а н и ш ж а р а ё н и н и к а м а й т и р н ш м а ц с а д и д а 0 ,1 % га 
я ц н и м и ц д о р д а аск о р б и н ки с ло т а с и ц ў ш и л а д н . Б у э с а ўз н авб а- 
т и д а ш а р б а т н и н г р а н г и н п т а б и н й л и ги ч а с ац л аб цол ад и . М а г н зл и
ш а р б а т л а р н и т а й ё р л а ш д а ю в н л га и м е в а л а р м а й д а л а н а д н ва у и г а
и с си ц ш а к а р ц и ё м и ц ў ш и л а д и . К е й и н г о м п г еп н з ат о р л ар ёрдам и да 
а р а л а ш т н р н л а д и . Н а т и ж а д а ж у д а м ай д а бир ж н п с л н а р а л а ш м а
ҳосил б ў л а д и . Г о м о ге н н за т о р н н н г асосий цисми бнр ё к и п а р а л л е л
ў р н а т и л г а н бир н еч а и асос ёх у д бир н еч а м ап д алон чн к а л л а к д а и
иборат. У л а р д а н ў т к а з и л г а н ш а р б а т махсус в а к у у м асб о б л ар ёр- 
д ам н д а ҳ а в о д а п т о з а л а н а д н ва иссиц ҳ о л а т д а п д н ш л а р г а солн- 
н ад и ҳ а м д а 9 0 — 100°С д а с т е р и л и з а ц и я ци ли и ад и .
Б у л а р д а н т а ш ц а р и , ц у ю ц л а ш т и р и л г а н ш а р б а т л а р ҳ ам и ш л а б
ч и ц а р и л а д и . Б у н и н г у ч у н т а б н и й ш а р б а т л а р (т ар к и б и д а 10— 12% 
ц у р у ц о з и ц м о д д а л а р б ў л г а н ) м а х с у с в а к у у м асб о б л а р п д а 5 0 — 
65°С да ц а й н а т и л а д и . Ц а й н а т и ш ш а р б а т н и н г зп ч л и г и 1,274 к г / м 3 
б ў л г у н ч а д ав о м эт т и р п л а д и . З и ч л и к ш а р б а т 20°С г а ч а сопитиб 
а н и ц л а н а д и . Ш а р б а т д а ц у р у ц модда м ицдори 5 5 — 6 0 % г ач а бў- 
л и ш и м у м к и н .
Ш а р б а т л а р и д и ш л а р г а солнш о л д и д ан т е зд а 1 5 — 20°С гача 
совнтилад и. А к с ҳол д а и д и ш т у б и д а ч ў к м а хоснл б у л и ш н м ум ки и . 
Ц у ю ц л а ш т и р и л г а н ш а р б а т л а р 10— 15° ҳ а р о р а т д а ц орон гн ж ой - 
л а р д а с а ц л а н а д и .
М ева ва резав о р м е в а л а р ш а р б а т и г а ш а к а р ц ў ш и б т у р л и хил 
ц п ё м л а р ( с и р о п л а р ) т а й ё р л а н а д и . Ц и ё м л а р д а ц у р у ц модда 6 0 — 
6 5 % г а ч а б ў л ад и . М е в а л а р н и н г т а х и р л н г н г а ц ар аб ш а р б а т л а р г а
5 д ан 15% г а ч а ш а к а р ц ў ш н л а д и . Б у н д а ш а р б а т н и н г т у р и г а ц а ­
раб 3 6 6 — 3 9 6 кг ш а р б а т г а 604 — 634 кг ш а к а р ц ў ш п л а д и . Ш а р б а т
ц а й н а т п л и б , и ссиц ё к и совуц ҳ о л д а ш а к а р к ў ш н л а д н .
Циём п а с т е р и з а ц и я л а п и б ёкн п а с т е р и за ц и и ц н л н п м а с д а п т ай - 
ё р л а н а д п . П а с т е р и з а ц и я ц и л и н г а н ци ёмд а 6 0 % гач а, п а с т е р и з а ­
ц и я ц и л и н м а г а н и д а
6 5 % г ач а 
ш а к а р , 
з и ч л и к
эса 1,287 
в а

---

1,325 к г / м 3 б ў лад и . К н ё м л а р н и 6 — 8 ой м о б а й н и д а 10— 12°С ҳ а- 
р о р а т д а с а ц л а ш м у м к и н .
Ҳ о зи р м е в а ш а р б а т л а р и у з л у к с и з л и н и я л а р д а ол и н ад и . Соати- 
га 5 — 10 т у з у м н п и г ш а р б а т и н и о л а д и га н П Н Д — 5, П Н Д — 10 
м а р к а л и ш и б б а л а г и ч л а р бор. К о н с е р в а з а в о д л а р и д а Л У — 1 ва 
Л У — 3 у з л у к с и з л и н и я л а р д а соатига 1— 3 т м е в а ш а р б а т и о л и ­
н ад и.
Ш а к а р
ц ў ш и л г а н м е в а к о и с е р в а л а р и . М ева ва 
ре:;авор м е в а л а р н и к а й т а и ш л а ш д а у л а р г а ш а к а р цў ш и б к о н с е р ­
в а л а ш кен г ц ў л л а н и л а д и . Б у н д а ш а к а р ё р д а м и д а м у ҳ и т н и н г ос­
м о т и к боси м и ю ц ори б ўлад и . Н а т и ж а д а м и к р о о р г а н и з м л а р т а р - 
к и б и д а г и сув сўриб о л и н а д и ва у л а р
н об уд б ўлад и . Ш а к а р цў- 
ш и б к о н с е р в а л а ш у с у л и м а ҳ с у л о т л а р н и осм оан аби оз у с у л и б и л а н
ц а й т а н ш л а ш ц о н у н и я т и г а мансуб.
М е в а л а р н и ш а к а р ц ў ш и б к о н с е р в а л а ш д а ш а к а р н и н г ко н ц е н - 
т р а ц и я с и 6 5 % д а н к а м б ў л м а с л и г и т а л а б ц и л и н а д и . Б у н д а й кон- 
с е р в а л а р н и н г т а ъ м и ҳ а д д а н т а ш ц а р и ш и р и н б ўлад и . Ш у са б а б л и
у л а р к о н с е р в а л а ш д а к а м р о ц ш а к а р ц ў ш и б п а с т е р и з а ц и я ц и л и - 
над и. Б у н д а т а й ё р м а ҳ с у л о т н и н г т а ъ м и ш и р и и р о ц бўлиб, ш а к а р
т а г и г а ч ў к и б ц о л м ай д и . Ш а к а р ц ў ш и л и б
п а с т е р и з а ц и я л а н г а н
к о н с е р в а л а р г а мураббо, циём, м а р м е л а д , ж е м , ш и н н и ҳ а м д а б о ш ­
ц а л а р к и р а д и .
М ураб бо м ев а ҳ а м д а ш а к а р ц и ё м и д а и т а й ё р л а н г а н ш и р и н л и к . 
Б у н д а мева ё к и у н и н г б ў л а к л а р и б у т у н ц и ём б ў й и ч а бир 
х и л
т а ц с и м л а н г а н ва б у т у н л п г и ч а б ў л и ш и лозим.
М ураббо т а й ё р л а ш д а ш а к а р ц и ё м и б и л а н м е в а
ҳ у ж а й р а с и
ш и р а с и ў р т а си д а г и м у н о с а б ат н и б о ш ц а р и ш м у ҳ и м ҳ и со б л ан ад и . 
Б у н д а ш а к а р ц п ё м и п н м ева ҳ у ж а й р а с и сўриб олади , ш у б и л а н
б и р га ҳ у ж а й р а ш и р а с и ш а к а р ц и ё м и г а ч и ц ад и . У ш б у ж а р а ё н -
н и н г т ен г б ўлп б у т ш н п муробб они нг с и ф а т и и и б ел ги л а й д и . А г а р
ш а к а р ц и ё м и м е в а н и н г и ч и г а б и р т е к и с ё к и ҳ а м м а ц и см и га к и р и б
б о р м а с а , м ев а ен ги л б ўли б ц о л а д и в а н а т и ж а д а м у р аб б о н и н г ю з а
ц и см и г а ц ал ц и б ч ици б цолад и. А г а р ҳ у ж а й р а ш и р а с и ж у д а т е з 
ц и ём га чициб кет са, м ев а б у р и ш и б б у ж м а й и б цолад и.
Ш у б и л а н б н р га м у р аб б о н и н г с и ф а т и м е в а н и н г т а ш ц и к ў р и -
штшига, т а ъ м и г а в а х у ш б ў й л и г и г а боғлиц. М ураб бо ц и л и н а д и -
г а и м е в а л а р н и н г п и ш и б ўт и б к е т и ш и ё к и и и ш м а г а н б ў л и ш и м а ҳ -
с у л о тп и н г т а ъ м и в а х у ш б ў й л и г и г а с а л б и й т а ъ с и р кў р с а т а д и .
М е в а л а р м у р аб б о ц и л и ш у ч у н т а й ё р л а н г а н д а н с ў н г
ц отиб
ц о л м а с л и г и у ч у н и с с и ц ц и ё м д а 3 — 4 со ат с а ц л а н а д и . Б у н д а ме- 
ь а л а р ш а к а р н и ў з и г а син гд ири б олади. О лм а, нок, ш а ф т о л и , г и ­
лос в а ў р и к л а р д а н м урабб о т а й ё р л а ш д а
4 0 — 6 0 % л и е р т у т д а
70 % , о л х ў р и д а эса 2 5 — 40 % л и ш а к а р ц и ё м и д а н ф о й д а л а н и л а д и .
Ш а к а р ц и ё м и м а х с у с ц о з о н л а р д а т а й ё р л а н а д и . Сув 50°С иси - 
т и л г а н д а н с ў п г м ат,л ум м иц дорд а ш а к а р ц ў ш и л а д и . Т а й ё р б ў л - 
г а н э р и т м а г а 100 к г х.исобидан 4 гр а м м ози ц -о в ц а т а л ь б у м и н и ё к и
4 д она т у х у м н и н г о ц с и л п ц ў ш и б ц а й н а т и л а д и . Т у х у м
о ц с и ли

---

ш а к а р ц и ё м и п н п ф л о с л и к л а р д а н я х ш и т о за л а й д и . Ҳ оспл б ў л г а н
к ў п п к олиб т а ш л а п и б , ци ём ф и л ь т р л а н а д и .
М ураббо м а х с у с ц о з о и л ар д а ёки в а к у у м ц у р н л м а л а р д а к а й -
п а т и л ад и .
А г ар м урабб о у зо ц п и ш п р и л с а , м ева ш и р а с и т с з д а ц и ё м г а ай - 
лаппб, .мова д о и а л а р и н п б у р и ш ти р и б , ц о в ж п р а т н б ц ў я д и ва му- 
р абб онп нг р а н г и ҳ а м т ш ш ц б ў л м ай д и . Ш у н д а й б ў л м а с л н г п у ч у п
мураббо бир н е ч а м а р т а п и ш и р и л а д и . Ҳ ар гад циём бир 
неча 
м ин ут ( 2 — 3, 4 — 8 м и н у т ) ц а й п а т н л н б , с ў п г р а бнр н еч а 
с о а г
( 8 — 10— 12 соат) о л о в д ан олнб к ў й н л а д п ва сови т н лад н . Ш у н д а
ц н ём д агн ш а к а р м ева и ч и г а кнрпб, у л а р н н б у ж м а й н ш д а н с а ц л а б
цолади.
П и ш и р и ш п а й т и д а мурабб о ус т и д а й н ги л гап к у л и к
в ац т п - 
лацти б и л а и ол иб т у р п л и ш и лозим. К а й н а т и ш о х и р н д а ш а к а р
ц и ом п н н н г с н и ш к о ц л и гинп о ш н р п ш у ч у н к р а х м а л циёми кў п ш - 
ладн.
С и ф а т л и м урабб о т а й ё р л а ш уч уп у и и н г ш п п г а н л и г ш ш т ў г р п
а н и ц л а ш м уҳн м . Т а й ё р мураббо ци ёми т о м и з н л г а п д а
ёй н ли б
кетм айд и, к и ё м н п га ў х ш аб ч ў з п л у в ч а п б ў лад н . п и ш г а н
мена 
и д н ш ш ш г ю зи д а ц а л ц и м а сд а п , т н и п ц р о ц тусга кп рнб , к и ё м ичн- 
да бнр т е к и с т а р ц а л г а н б ўлад и . Т а й ё р м у р аб б о н и н г ц а й и а ш ҳа- 
ро р ат п 1 0 6 — 107°С а т р о ф и д а б ўлад и . Ш у б п л а п б и рга мураббо- 
и и п г п п ш г а и л и г п п и ареом етр ёки р е ф р а к т о м е т р к ў р с а т к и ч л а р и г а
ц ар аб а н и ц л а ш м ум ки н .
М ураб бод а 7 0 — 7 5 % ц у р у ц модда б ўлад п .
Ш и ш а п д н ш л а р г а с о л и и га и м у р а б б о л а р цопцоги зич беркп- 
т нлпб, !)0°С да 25 м и н у т п а с т е р н з а ц н я л а н а д н . М у р а б б о н н ц у р у ц
ва с а л к п н (10°С д ан 15°С гач а б ў л г а п ҳ а р о р а т д а ) ж о й д а с а ц л а ш
т а в с н я э т и л а д и . П а с т ҳ а р о р а т д а с а ц л а н г а п м урабб о ш а к а р л а п н б
ц о л н ш ц м у м к и н . О л м а, пок, ў р и к в а ш у н г а ў х ш а ш к а м кн ел о т а- 
лн м е в а л а р мурабб оси к ў п р о ц ш а к а р л а н н б цол ад и. Ш у п д а й б ў л- 
м асл и гц у ч у п бу х и л м у р а б б о л а р г а л и м о н к и с л о т а с и (100 кг ҳ ў л
м е в а г а 300 г д а н 10000 г г а ч а ) ёки л и м о н ш а р б а т и ц ў ш и ш т а в ­
сия э т н л ад п .
А г а р м у р аб б о ч а л а ц а й н а т и л г а п бўлса, бнр ц а н ч а м у д д а т д а н
к е й н н ачнб, к ў п и к л а н а бош л айд и.
Ж е м . Ж е м
п и ш и р и ш у ч у н т а р к и б и д а е т ар л н м иц дорд а к и с ­
л о та ва п е к т и н м одд аси к ў п б ў лг а н м е в а ҳ а м д а р е за в о р
м е в а ­
л а р — олм а, о л х ў р и , б еҳ и в а б о ш ц а л а р
и ш л а т и л а д и . 
Б о ш ц а
м е в а л а р д а н ф о й д а л а н и л г а н н д а у л а р г а олм а, к р п ж о в н п к х а м д а
бош ц а п е к т и н м о дд асига бой м ева ва р е за в о р м е в а л а р н и н г ш а р ­
б ат и ёки п ю р е с и н и ц ў ш и ш т а в с и я эти л ад и .
М е в а л а р ва ци ём х у д д н мурабб о у ч у й т а й ё р л а н г а н д е к тай ёр - 
л а н а д п . О д ат д а 100 цисм м ев ага 1 0 0 — 150 цпем ш а к а р , 15 цисм- 
г а ч а п е к т и н м о д д а с и г а бой м е в а ш а р б а т и ёки пю реси ж е м т а н ё р - 
л а ш у ч у н е т а р л и ҳи со б л ан ад и .
Ж е м п и ш и р и ш у ч у п м ев а ва р е за в о р м е в а л а р ц озон га 
ёки
в а к у у м ц у р п л м а г а солини б, ич и г а ш а к а р ёки ц и ём ц ў ш и л а д и ва

---

т а й ё р б ў л г у н ч а , я ъ н и к ў п и г и ў р т а г а п н ш л и б , м е в а б ў л а к л а р и оса 
ш и р а н и я х ш п ш н м и б , т п н и ц б ў л г у и га ц а д а р п и ш и р и л а д и . Ш а -
к а р н и и г ю ц о р и д а р а ж а д а ц у ю к л а н и ш и м и к р о б л а р н и н г я ш а ш н г а
й ў л ц у й м ан д н . Ш у н и н г у ч у н х а м ж е м у зо ц в а ц т б у з и л м а й сац- 
л а п п ш и м ум кп и .
Ж е м н и п г Taiiep б ў л г а и л и г ш ш р е ф р ак т о м е т р ёр д а м и д а ан н ц- 
л а п а д п .
П а с т е р п з а ц и я л а п а д п г а н ж е м у ч у п ц у р у ц м одд а м н ц д орп 6 8 % ,
п а с т с р и з а ц п я л а п г а и н у ч у н 7 2 % , ш у а со сд а ш а к а р м и к д о р и бн- 
рнм чн ҳол д а 62 ва и к к и н ч и ҳол д а 6 5 % б ў л и ш и м ум ки н .
Ж е м б о ч к а л а р д а ёкн ш и ш а и д и ш л а р д а сац л а н а д и .
П о в и д л о олм а, иок, олхўри, ў р и к ё к и у л а р н и н г а р а л а ш м а -
с и д ап п и ш и р и л а д и . П овидло у ч у п л а т еган в а у р н н г а н
м а й д а
м е в а л а р ҳ ам ц ш л а т и л и ш и м ум ки н.
Т а й ё р л а н г а н м е в а л а р сув сол и н ган н д и ш г а солипнб, к о п ц о г п
б е р к ҳ о л д а 1 0 — 20 м и н у т д авом н да ц а й п а т и л а д и в а у н и н г 125 
ц и см и га 100 цн см ш а к а р ц ў ш и л а д и . Ш у у с у л д а б ў тц а т а й ё р л а -
над п. Б ў т ц а очпц ц о зо и д а ёки в а к у у м ц у р и л м а д а т а х м и и а н 1 — 
1,5 соат ц а й н а т и л а д п . П овидло п и ш г у н ч а к а в л а б т у р и л а д и . У н д а -
ги ц у р у ц м одд а м и ц д о р и 6 6 % г а ч а б ў л а д и . Т а й ё р п о в и д л о 50°С 
г а ч а с о в и т и л а д и в а б о ч к а л а р г а ё к и ш и ш а и д и ш л а р г а со л и н ад и . 
У н и с а л ц и н в а
цуруц 
ж о й д а 8 — 9 ой с а ц л а ш м ум ки н .
М а р м е л а д . М а р м е л а д т а й ё р л а ш д а м е в а б ў т ц ас и в а ш а к а р -
д а н бир х и л м и ц д о р д а ол и н ад и . У и г а х у ш б ў й т а ъ м б ер а д и г а н м од ­
д а л а р — л и м о н в а о л м а к и сло т аси , в а н и л и и ц ў ш и л а д и .
Қ а й н а т и ш а со сан в а к у у м ц у р и л м а д а а м а л г а о ш и р и л а д и
ва 
ц у р у ц модда 6 8 % н п т а ш к и л э т г у н ч а д ав о м э т т и р и л а д и . М а р м е ­
л а д ф а н е р я ш и к л а р г а солиниб, ц у р и т и л а д н . Ц у р и т и ш 10 соатч а 
д ав о м этади. Б у н д а у н и н г н а м л и г и 2 9 — 3 3 % б ў л и ш и л озим.
Ш у б и л а и б и р га м ева ва резав о р м е в а л а р д а н ф о й д а л а н и б бир 
ц а т о р б ў т ц а симон м а х с у л о т л а р т а й ё р л а н а д и . 
Б у н д а
о л м а д а п
1 0 — 1 8% , б е х и д а и 1 2 — 1 6 % , и о к д а н 11 — 14% г а ч а ц о л д и ц чи- 
к н п ш м у м к и н . М ена ц олд и гн ч о р в а ч и л и к д а т ў й и м л и о з у к а с и ф а ­
т и д а ф о й д ал а н и л а д и .
М 
а
р и н а д л а 
ii 
г а п 
м е в а л а р .
С а б з а в о т л а р к а б и мева- 
л а р н п ҳ а м с и р к а к и с л о т а с и н и н г э р и т м а с и б и л а и
к о н с е р в а л а ш
м ум ки н .
С и р к а к и с л о т а с и н и н г к о н ц е и т р а ц и я с и г а ц а р а б м а р и н а д л а н г а н
м е в а л а р к у ч с и з н орд он (узум, олча, о лхўри, см ороди н а 0 ,2 — 0 ,4 % , 
нок, гилос, о л м а 0 ,4 — 0 , 6 % ) ва и орд он (у зу м , о л х ў р и 0 ,6 — 0 , 8 % )
г у р у ҳ л а р г а а ж р а л а д п .
М е в а л а р м а р и и а д л а ш г а т а й ё р л а н г а н д а и сўнг, у р у ғ л и м е в а ­
л а р б л а н ш и р л а н а д н . С и р к а э р и т м а с и с о л и н г а н ц у й и л м а х у д д н
с а б з а в о т м а р п н а д л а р д а г и г а ў х ш а б т а й ё р л а н а д и . Ф а к а т б у н д а т у з
ц ў ш и л м а й д и . Ш а к а р н и н г м иц дори эса 2 0 — 25 % га к ў п а й т и р и -
л а д п . М е в а л а р б и л а и т ў л д и р и л г а н и д и ш л а р г а ц у й и л м а к у й и л и б , 
о г з и з и ч б е р к и т и л а д и ва 8 5 — 90°С д а п а с т е р и з а ц и я л а н а д и .
М е в а л а р н и м а р и н а д л а ш д а с и р к а э с с е н ц и я с и ў р и и г а м е в а ёки

---

у з у м с п р к а с и д а н ф о й д а л а н и л с а ж у д а к у л а н б улад н. О д ат д а ма- 
р п н а д л а н г а ы м е в а л а р 15 к у н с а ц л а н г а н д а н сўнг у и и н г т а ъ м и ва 
х у ш б ў й л и г и а н ч а я х ш и л а п а д и . У л а р н и к у р у к ва с а л ц и н ж о й д а
с а к л а ш л озим .
МЕВА ВА СА БЗА ВО ТЛ А РН И М У ЗЛА ТПШ
К и ш л о ц х ў ж а л и к м а ҳ с у л о т л а р и н и м у з л а ш ҳ а р о р а т и д а н паст- 
роц ҳ а р о р а т г а ч а совутиб к о н с е р в а л а ш ҳ а м м а ҳ с у л о т л а р и п ц а й т а
и ш л а ш д а м у ҳ и м ў р и н н и эга л л а й д и .
М а х с у л о т л а р 18 д ан 25°С гача, б а ъ з н д а 50 д а н 60°С г а ч а со- 
ви т и лад и . Б у н д а м а ҳ с у л о т т а р к и б и д а г и сув м узлаб, 
б и о х и м и к 
х а м д а м и к р о б и о л о г и к ж а р а ё н л а р т ў х т а й д и в а м а ҳ с у л о т б у з и л - 
майдн. М у з л а т и б с а ц л а н г а н д а м а ҳ с у л о т л а р д а г н в и т а м и н л а р ва
- б т п к я к и м м л т л и м ппттплпр луттпг г-ш|тг
1 чаттп 1Т1 у рдй ай тп т м уатгя-
т п ш ц н ш л о к х ў ж а л и к м а ҳ с у л о т л а р и н и ц а й т а и ш л а ш н и н г истиц - 
бол у с у л и хи со б л ан ад и .
М ева в а с а б з а в о т л а р м у з л а т и ш г а м а ъ л у м т а р т и б д а т а й ё р л а - 
падн. Б у н д а у л а р со р т л а р г а а ж р а т и л а д и , т о з а л а н а д и , м а й д а л а -
н ад и ва к ў п г и н а х о л л а р д а б л а н ш и р л а н а д и .
М ева в а с а б з а в о т л а р н и н г т а б и и й х у с у с и я т л а р и н и с а ц л а ш у ч у н
м у з л а т и ш д а н п л г а р и о р г а н и к к и с л о т а л а р (аскорб и н , л и м о н ва 
д ег и д р о о к с п м а л ен к и сло т аси ) б и л а н и ш л а н а д и . А й р и м м е в а л а р н и
ц и ё м и б и л а и б и р г а л и к д а м у з л а т и л а д и . М у з л а т и ш д а м е в а в а саб­
за в о т л а р к а р т о н ц у т и л а р г а ё к и ц е л л о ф а н х а л т а ч а л а р г а
со л и ­
нади.
М у з л а т и ш ж а р а ё н и д а с т л а б к и в а ц т д а а н ч а и п т е п си в б у л а д н , 
— 15°С д а м а ҳ с у л о т т а р к и б и д а г и 79 % сув м у з г а а й л а н а д и . Б у н д а
ҳ у ж а й р а т а р к и б и д а г и сув эмас, б а л к и ҳ у ж а й р а л а р о р а л и г и д а г и
сув м у з г а а й л а н а д и .
М у з л а т и ш у ч у н з а р у р б ў л г а и с о в у ц л и к совутиш м а ш и н а с и д а
х о с и л к и л п н а д п . С о ву т и ш б ў л м а л а р и сую ц ф реон (о р г а н и к би- 
р и к м а ) ё к и а м м и а к б и л а и со в у т и л ад и . У л а р девор ё к и у й ш п п и г а
ў р н а т и л г а и ц у в у р д а а й л а н и б т у р ад и . М у з л а т и ш н и т е з л а т и ш у ч у н
в е н т и л я т о р ё р д а м и д а совуц .ҳаво ю б ори лад и . М а ҳ с у л о т л а р м а х ­
сус б у л м а д а сац л а н а д и . М у з л а т и ш 1— 3 к у н давом этади.
Т е з м у з л а т а д н г а и п л и т а л и ц у р и л м а а м м и а к ё к и п а м а к о б а й ­
л а н и б ю р а д и г а н ич и б ў ш п л и т а л а р д а н иборат. М а х с у л о т ц у т и ­
л а р г а соли н и б, н л и т а л а р у с т и г а ц ў й и л а д и . Ц у р и л м а м у з л а т и ш
ж а р а ё н и н и 2 — 3 соатга ц и с ц а р т и р а д и . Б у н д а й ц у р и л м а д а оз м и ц - 
д о р д а г н м а х с у л о т л а р м у з л а т и л а д и . Сую ц азот, ф р е о н в а б ош ц а 
м а н б а л а р ё р д а м и д а м у з л а т и ш у с у л и синаб к ў р и л г а н . Б у н д а ҳ а - 
р о р а т 100°С д ан п а с т б ўлад и . О д ат д а, с а б з а в о т л а р 18°С да, м е в а ­
л а р 12°С д а н ю ц ори б ў л м а г а н ҳ а р о р а т д а 12 о йгач а м у з л а г а н ҳо- 
л а т д а с а ц л а н а д и . Б у н д а х а в о н и н г н и сб и й н а м л и г и 9 5 — 9 8 % д а н
к а м б ў л м а с л и г п лозим.
М у з л а т и л г а н м а ҳ с у л о т л а р б у з и л м а с л и г и у ч у н м а х с у с п о е з д в а
а в т о м о б и л л а р (р е ф р и ж е р а т о р л а р ) д а т а ш и л а д и . У л а р д а ҳ а р о р а т
0°С д а н 10°С г а ч а ту ти б т у р и л а д и .

---

М И К РО БИ О Л ОГИ К УСУЛДА КОНСЕРВА ЛА Ш
Ш а к а р и н м и к р о о р г а н и з м л а р и ш т и р о к и д а б и ж г и т и б сут к и с ­
л о т а с и , я ъ н и м н к р о б н о л о ги к к о н с е р в ан т ҳосил ц и л и ш м у м к и н . 
М ева ва с а б з а в о т л а р н и м и к роби ологи и у с у л д а к о н с е р в а л а ш т а ­
б и и й к о н с е р в а н т л а р г а сут ки слотаси, с п и р т л а р д а н ф о й д а л а н и ш г а
а с о с л ан г ан .
М и к р о б и о л о ги и ж а р а ё н — б и ж ғ ш ш ш т ў ғр и олиб б о р и ш у ч у п
бир ц ат о р ш а р о и т л а р м а в ж у д б ў л и п ш к е р а к . Ж у мл а дан, сут к и с ­
л о т а с и ҳосил ц и л у в ч и б а к т е р и я л а р б ў ли ш и , у ш б у б а к т е р и я л а р -
и и н г ф а о л и я т и у ч у й з а р у р б ў л г а н м о д д а л а р ( ш а к а р ва б о ш ц а ­
л а р ) , т у з н и н г мат,лум к о н ц е н т р а ц и я с и в а б а к т е р и я л а р н и н г я ш а ­
ш и у ч у й з а р у р б ў л г а ц ҳ а р о р а т б ў л и ш и лозим. Б у н д а й т а ш ц а р и
ки с л о р о д а л м а ш и п у в и н и т а ъ м и н л а ш ҳ а м к е р а к б ўлад и.
Б и ж г и ш ж а р а ё н и д а оз м иц дорд а спи рт ва к и с л о т а ҳ а м ҳ о с и л
б ў л а д и . Б у б и р и к м а л а р м а ҳ с у л о т с и ф а т и г а с а л б и й т а ъ с и р к ў р - 
с а т м а й д и . Л е к и н мой к и с л о т а с и н и н г т ў п л а н и ш и м а ҳ с у л о т г а а ч ч и ц
т а ъ м б ерад и. Ш у б и л а н б и р г а с и р к а к и слотаси. ҳ а м м а ҳ с у л о т н и и г
с и ф а т и н и н а с а й т и р а д и . Б.и ж г и щ Ж а р а ё н и „оғЗи зи ч _ б е р к и т и л а д и - 
г а п и д и ш д а олиб борилиб, ш у й д и ш д а с а ц л а н с а м а ҳ с у л о т с и ф а ­
т и г а с а л б и й т а ъ с и р к ў р с а т у в ч и к и с л о т а л а р н и н г ҳ оси л б ў л и ш и