K. Sh. Baltayeva, Sh. R. Aliyev

 
2-labоratoriya ishi 
Mikroorganizmlarning yashovchanligiga fenolning ta‟sirini 
o„rganish. 
Materiallar:
 
yuqorida
 
ko‗rsatilgan materiallar va fenolning 5% li 
eritmasi. Tajribani amalda ko‗rsatish
.
Fenolning 5% li eritmasidan 5 
ml solingan probirkaga 0,2 ml mikrob tortmasi kiritiladi. Ozuqa muhiti 
bilan to‗ldirilgan Petri kosachasini ikki sektorga bo‗lish kerak. 
Kosachaning bir tomoniga probirkadan olingan mikroorganizm 
na‘munasi ikkichi qismiga esa kontrol eritma ekiladi. Antiseptikasiz 
kontrol ekma har 5,15 va 30 minut qayta ekiladi. Inkubatsiyadan so‗ng 
(ya‘ni keyingi mashg‗ulot paytida ) mikroorganizmlarning o‗sishi va 
halokati 
o‗rganiladi, ularning antiseptik ta‘siriga munosabati 
qiyoslanadi. 
 
3-laboratoriya ishi
Mikroorganizmlarga UB-nurlanish (ultrabinafsha) ning ta‟sirini 
o„rganish 
Materiallar
. 
Yuqoridagi materiallar va BUF – 15 lampasi . 
Tajribani amalda ko‗rsatish. Ozuqa agari solingan Petri kosachasiga 
mikrob hujayrasining tortmasi shpatel yordamida gazonsimon qilib 
ekiladi. Muhitning bir qismi yorug‗likni o‗tkazmaydigan qog‗oz bilan 
yopib qo‗yiladi , og‗zi ochiq kosachani BUF – 15 lampa yonida qo‗yib, 
10 minut davomida UB nurlar bilan nurlantiriladi. Ekmalar 
o‗stirilgandan keyin mikroorganizmlarga UB nurlarining letal ta‘siri 
qayd qilinadi (20-rasm).

---

70 
 
20-Rasm. Petri kosachasida yorug„lik tushmagan yerda o„sgan qorin tifining 
qo„zg„atuvchisi. 
 
4-laboratoriya ishi. Achitqilarning killer omilini aniqlash
Materiallar.
 
Ozuqa muhiti : 1 
l
0,06 M fosfat – sitrat buferga (pH-
4,7) 5g achitqi ekstrakti, 10 g pepton, 20 g glukoza, 0,00001 g metilen 
ko‗ki va 15g agar to‗g‗ri keladi. Test kulturalar: killer omil ta‘siriga 
beriluvchi 
Saccharomyces cerevisia
 
280˚C sinab ko‗rilayotgan achitqilar 
ekmasi. 
Tajribani amalda ko‗rsatish. Kosachaga ozuqa muhiti solib, yaxshilab 
quritiladi va unga suyuq muhitda yetishtirilgan 48 soatlik ta‘sirchan achitqi 
ekmasidan 0,1 ml kiritiladi. Kiritma shpatel yordamida yaxlit gazon hosil 
qilish uchun muhit yuzasiga teng yoyib chiqiladi
. 
So‗ngra kosacha bir necha 
sektorlarga bo‗linadi va sinab ko‗rilayotgan achitqi hujayralari ekiladi. 24˚ 
C issiqlikda 48 soat davomida o‗stiriladi, shunda ekma atrofida killer omili 
lizis zonalari hosil bo‗ladi. Ma‘lum vaqtdan keyin zona kengaya boshlaydi, 
sezgir ekmaning chetlari esa ko‗kish rangga kiradi.