Jyul Vern, «O‘n besh yoshli kapitan». «Yangi asr avlodi»

O‘n uchinchi bob
«YER! YER!»
Dikning umidlari amalga oshay deb qoldi.
Ertasiga, ya’ni 27-mart kuniyoq barometr bir necha 
chiziqqa bo‘lsa ham, har qalay yuqoriga ko‘tarila boshladi. 
Havoning bosimi ozgina ko‘tarilgan bo‘lsa ham, lekin bir 
xilda turadiganday edi, bo‘ron, har holda, bosila boshladi. 
Dengizda ilgarigicha to‘lqinlar o‘ynasa-da, lekin shamol 
astasekin bosilaverdi va g‘arb tomon yo‘l oldi.
Dik yelkanlarni ko‘tarish hali ertaroq ekanini bilar edi. 
Shamol eng kichkina yelkanni ham yirtib tashlashi tur-
gan gap edi. Yosh kapitan yigirma to‘rt soatdan kechik-
masdan hech bo‘lmaganda staksellardan birini ko‘tarish 
mumkin bo‘lar, deb mo‘ljalladi.
Rostdan ham, kechasi shamol ancha pasaydi, ke-
maning chayqalishi ham ancha bosildi. Vaholanki, kecha 
to‘lqin kemani pachoq-pachoq qilib yuborguday qilib 
chayqatgandi.
Ertalab yo‘lovchilar palubaga chiqa boshladilar. Endi 
ular to‘lqin urib birdaniga dengizga tushib ketishdan 
qo‘rqmas edilar.
Bo‘ron vaqtida o‘z kayutasiga kirib berkinib ol gan missis 
Ueldon palubaga eng oldin chiqib, Dikning yoniga keldi.
Yosh kapitan dovyuraklik bilan barcha og‘ir chiliklarga 
chidadi. Ammo u zo‘r berib ishlash natijasida ancha ozib 
qoldi, ko‘zlari cho‘kdi, rangi oqarib ketdi. Ehtimol, uning 
yoshida uyqusiz o‘tkazilgan tunlar juda og‘ir bo‘lgandir. 
Ehtimol, bu azob-uqubatlar uchun keyinchalik jafo 
chekishga to‘g‘ri kelar, ammo hozircha chekinish payti 
emas edi. Missis Ueldon kelib, uni boyagiday tetik va 
bardam bir holda ko‘rdi. Uning mardona tabiati hamma 
narsaga chidash berdi. Buning ustiga mard yigitda o‘z 
ishiga qat tiq ishonch tug‘ilgan, bu ishonch uning kuchiga 
kuch qo‘shar edi.
– Jon ukam, qadrdon kapitanim! – deb qo‘lini uzatdi 
unga missis Ueldon.

---

113
«O‘n besh yoshli kapitan»
– Ana xolos, missis Ueldon, – deb jilmayib javob berdi 
Dik. – Men sizdan palubaga chiqmang, deb iltimos qilib 
edim-ku.
– Ha, men va’damni buzdim, chunki bo‘ron bosilayot-
ganday bo‘ldi.
– Rostdan ham havo yaxshilanmoqda, missis Ueldon, 
– dedi o‘smir. – To‘g‘ri aytyapsiz. Kechadan beri barometr 
ko‘ta rilmoqda. Shamol ham tinmoqda. Menimcha, qi-
yinchiliklar tez orada o‘tib ketadi.
– Qani edi, shunday bo‘la qolsa! Lekin, chirog‘im, o‘zing 
ham toza azob tortding-a! Sen bahodirlarcha ish...
– Men o‘z vazifamni bajardim, xolos, missis Ueldon.
– Endi dam olishing kerak.
– Dam olish deysizmi? – deb e’tiroz bildirdi Dik. – Nima 
qilaman dam olib, missis Ueldon? Ahvolim juda yaxshi, 
oxirigacha chidayman. Siz meni «Piligrim»ning kapitani 
qilib tayinlagan ekansiz, kemamdagi yo‘lovchilarning 
hammasini xavfsiz yerga olib chiqmaguncha vazifamni 
ado qila beraman!
– Dik, sening yaxshiliklaringni men ham, erim ham, 
hech qachon esimizdan chiqarmaymiz! – dedi missis 
Ueldon.
– Qo‘ysangiz-chi bunday gaplarni... missis Ueldon! – 
dedi Dik.
– Sen, ukam, o‘zingni kattalarday tutib mar dona ish 
qilding. Sen ishning ko‘zini biladigan iste’dodli kema 
komandirisan. O‘qishingni tamom qilishing bilan Jems 
Ueldonga qarashli kemalardan birining kapitani bo‘lasan!
– Men... Men... – der ekan Dikning ko‘zlari jiqqa yoshga 
to‘ldi.
– Dik, sen mening o‘g‘lim bo‘lasan! – deb davom qildirdi 
missis Ueldon gapini. – Sen meni hamda ukang Jekni 
o‘limdan qutqazuvchisan! Azizim Dik, kel, bir o‘pay!
Yosh ayol o‘z hayajonini bosolmay qoldi. O‘smirni 
bag‘riga bosar ekan, ko‘ngli buzilib ketib ko‘zlaridan yosh 
oqa boshladi. O‘sha mahalda Dikni hayajonga solayotgan 
tuyg‘ular to‘g‘risida gapirib o‘tirmasa ham bo‘ladi!

---