Jyul Vern, «O‘n besh yoshli kapitan». «Yangi asr avlodi»

«O‘N BESH YOSHLI KAPITAN» ROMANIDA 
UCHRAYDIGAN BA’ZI QIYIN SO‘ZLAR
Bak – kema palubasining tumshuq tomoni yoki o‘sha 
yerdagi hujralar.
Bakbort – kemaning so‘l tomoni, borti.
Ballast – kema muvozanatini saqlash uchun ortiladi-
gan yuk. 
Bizan-machta – keyingi machta. 
Biteng – langar arqoni bog‘lab qo‘yiladigan ustun. 
Bramsel – pastdan sanaganda uchinchi yelkan. 
Bram-stenga – stenganing davomi. 
Bom-bramsel – pastdan sanaganda to‘rtinchi yelkan. 
Bom-bram – stenga machtaning to‘rtinchi qismi. 
Bom-bram-rey – machtadagi pastdan to‘rtinchi rey.
Botsman – kemadagi navbatchi boshliqning yordam-
chisi. 
Bushprit – kemaning tumshuq tomonidagi machta. 
Vant – yelkanlarni mahkamlash uchun xizmat qiladi-
gan arqonlar.
Vimbovka – shpilni aylantiradigan yog‘och dasta.
Garpun – yirik baliqlarni ov qilishda otiladigan metall 
ov asbobi bir uchiga arqon bog‘lab qo‘yilgan bo‘ladi. 
Garden – yelkanni tortib bog‘lab qo‘yish va yuk ko‘ta-
rish uchun xizmat qiladigan asbob. 
Grot-machta – kemaning tumshuq tomonidan sana-
ganda ikkinchi machta. 
Grot – pastki katta yelkan.
Kabeltov – dengiz uzunlik o‘lchovi, 185,2 metrga teng. 
Kambuz – kema oshxonasi. 
Kayuta – kemadagi hujra.
Kayut-kompaniya – kemadagi katta, umumiy kayuta. 
Kliver – fok machta oldiga ko‘tariladigan uchburchak 
yelkan. 
Kubrik – kema komandasi kayutalarga joylashtirilma-
gan paytda komanda yashaydigan hujra. 
Lag – kema tezligini o‘lchaydigan asbob. 

---

380
Jyul Vern
Lin – bir dyuymdan ingichka bo‘lgan arqon. 
Lotsman – kemalarni dengizdan portga yoki portdan 
dengiz ga boshlab olib chiqadigan matros.
Le – qadim fransuz uzunlik o‘lchovi, 4,5 km ga teng. 
Lyuk – kemaning past qismiga kiriladigan teshik.
Marsel – machtadagi pastdan ikkinchi yelkan.
Machta – yelkan ko‘tariladigan ustun.
Mil – uzunlik o‘lchovi, 1852 metr.
Navigatsiya – kema boshqarish to‘g‘risidagi fan.
Naktouz – kompas yashigi.
Paluba – kema sahni.
Paketbot – qadimgi pochta kemasi.
Pert – rey ostidagi arg‘imchoqlar; matroslar bular 
ustiga chiqib yelkanlarni mahkamlaydilar. 
Pyartners – palubadagi machta o‘rnatiladigan teshik. 
Rey yoki reya – machtaga ko‘ndalang qoqilgan yog‘och. 
Rif – suv osti toshlari.
Rip – yelkanning bir qismi, yelkanning yig‘ilgandan 
keying kichraygan ko‘rinishi. 
Rongaut – yelkan ko‘tarish uchun kerak bo‘lgan 
narsalarning hammasi (machtalar, reylar, arqonlar va 
hokazo). 
Rostr – qayiqni kemaga o‘rnatib qo‘yiladigan joy. 
Rumb – kompasdagi 32 bo‘limdan biri.
Staksel – kemaning burun tomonida ko‘tariladigan 
ikkinchi uchburchak yelkan. 
Stenga – machtaning yuqori qismi; u machtaning 
pastki asosiga ulangan bo‘ladi. 
Takelaj – kemadagi butun asbob-uskunalar. 
Tryum – kemaning ichkarisi, pastki qavati. 
Topsel – uchburchak yelkan; o‘tkir burchagi pastga 
qaratilib, to‘rtburchak yelkan ustiga ko‘tariladi. 
Fok – oldingi machtadagi katta yelkan. 
Fok-machta – kemaning oldingi machtasi. 
Fut – uzunlik o‘lchovi, 30,5 santimetr.
Xronometr – kemaning qayerdaligini aniqlashga xiz-
mat qiluvchi aniq soat. 
Shkot – yelkanning past tomonini tortishga xizmat 
qiladigan asbob.

---

381
«O‘n besh yoshli kapitan»
Shxuna-brig – ikki yoki uch machtali kichik kema. 
Shpil – yelkan ko‘taradigan chig‘ir. 
Shtil – dengizda shamol esmay qolgan vaqt. 
Shtirbort – kemaning o‘ng tomoni, borti. 
Shturval – rul.
Yunga – kemada dengizchilikka o‘rgatiladigan yosh 
matros. 
Yut – kemaning quyruq tomoni. 
Yard – uch fut yoki 0,9144 metr.

---