Жиноят ҳУҚУҚИ (умумий қисм) Маърузачи

Жиноий жавобгарлик тушунчаси ва унинг ўзига хос хусусиятлари.
Жиноят учун жавобгарлик бу - жиноят содир этишда айбдор деб топилган шахсга нисбатан суд томонидан ҳукм қилиш орқали жазо ёки бошқа ҳуқуқий таъсир чораси қўлланилишида ифодаланадиган жиноят содир этишнинг ҳуқуқий оқибатидир (ЖК 16 - моддаси).
Суд томонидан ҳукм қилиш орқали тайинланадиган:
- жазо чорасига - ЖК 43 - моддасида назарда тутилган жазо турларидан бирини тайинлашини назарда тутса;
бошқа ҳуқуқий таъсир чорасига эса - тиббий йўсиндаги ва вояга етмаганларга нисбатан тарбия йўсиндаги мажбурлов чораларини қўлланилишини назарда тутади.
Жазо - суд томонидан қўлланиладиган ва шахснинг ҳуқуқ ва эркинликларини маълум муддатга чеклаш ёки улардан маҳрум қилиш билан бирга уни қайта тарбиялаш мақсадини кўзловчи давлатнинг мажбурлов чораси тушунилади.
Жиноий жавобгарлик асоси деганда – шахсни жиноят содир этишда айбдор деб топиш учун исботланиши лозим бўлган ҳолатлар мажмуи тушунилади.
Жиноий жавобгарлик асосини - содир қилинган қилмишда ЖКда назарда тутилган жиноят таркибининг барча аломатлари мавжудлиги жиноий жавобгарлик асосини ташкил қилади.


Жиноят таркибининг тузилиши.
Жиноят таркиби элементларини – жиноят таркибининг объектив ва субъектив томонларининг зарурий ва факультатив белгилари ташкил этади.
Жиноят таркиби элементлари қуйидагилар:
- жиноят объекти;
- жиноятнинг объектив томони;
- жиноят субъекти;
- жиноятнинг субъектив томони.
Жиноят таркибининг зарурий белгилари деганда – ўзининг аҳамиятига кўра, жиноят таркибининг маълум бир элементида сўзсиз иштирок этадиган белгиларга айтилади.
Ушбу зарурий белгиларни:

• 
  ижтимоий муносабат (ҳуқуқ ва эркинликлар);
  
• 
  ижтимоий хавфли қилмиш;
  
• 
  ёш, жиноий жавобгарлик келтириб чиқарувчи ёш чегараси
  (ЖК 17 - моддаси);
  
• 
  ақли расолик;
  
• 
  айб (қасд ёки эҳтиётсизлик шаклида) ташкил этади.