Жаҳон иқтисодиётидаги энг оғир инкирозлар 1873-79-йиллардаги инқироз


Кредиторлар ўртасида ваҳима ва кредитни олиб қўйиш



Download 1,47 Mb.
bet19/24
Sana24.03.2022
Hajmi1,47 Mb.
#507748
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   24
Bog'liq
Инқирозлар.МХИ-01..

Кредиторлар ўртасида ваҳима ва кредитни олиб қўйиш
Кредиторлар ўртасида юзага келган ваҳима инқирозга учраган мамлакатлардан кредитларнинг катта миқдорда олиб қўйилишига олиб келди, бу еса кредит инқирози ва банкротликларни келтириб чиқарди. Бундан ташқари, хорижий сармоядорлар ўз пулларини олиб чиқишга уринишлари натижасида валюта бозори инқирозга учраган мамлакатлар валюталари билан тўлиб кетди ва бу уларнинг валюта курсларига амортизация (қадрсизланиш) босимини келтириб чиқарди. Валюта қийматларининг қулашига йўл қўймаслик учун бу мамлакатлар ҳукуматлари ички фоиз ставкаларини ҳаддан ташқари юқори даражага кўтардилар (сармоядорлар учун кредит беришни янада жозибадор қилиш орқали капиталнинг қочишини камайтиришга ёрдам бериш учун) ва валюта бозорига интервенсия қилиб, белгиланган курс бўйича ҳар қандай ортиқча миллий валютани сотиб олдилар. хорижий захиралар билан. Ушбу сиёсий жавобларнинг ҳеч бири узоқ давом ета олмади.
Соғлом иқтисодиётга ўта зарар етказиши мумкин бўлган жуда юқори фоиз ставкалари аллақачон заиф ҳолатда бўлган иқтисодларга янада кўпроқ зарар келтирди, марказий банклар еса чекланган миқдорда бўлган хорижий заҳираларни қонга тўлдирди. Бу мамлакатлардан қочиб кетаётган капитал оқимини тўхтатиб бўлмаслиги аниқ бўлгач, ҳокимият ўзларининг белгиланган курсларини ҳимоя қилишни тўхтатди ва валюталарини сузиб юришига рухсат берди. Оқибатда ушбу валюталарнинг қадрсизланиши хорижий валютадаги мажбуриятларнинг миллий валютада сезиларли даражада ўсиши, банкротликларнинг кўпайишига ва инқирознинг янада чуқурлашишига олиб келди.
Бошқа иқтисодчилар, жумладан Жозеф Стиглиц ва Жеффри Сакслар молиявий бозорларга нисбатан инқироздаги реал иқтисодиётнинг ролини камайтирдилар. Инқирознинг тез суръатлар билан содир бўлиши Сачс ва бошқаларни уни тўсатдан хавф зарбасидан келиб чиққан классик банк бошқаруви билан солиштиришга ундади. Сачс инқироздан кейин ХВФ тавсиясига кўра ҳукуматлар томонидан амалга оширилаётган қатъий пул-кредит ва қисқартирувчи фискал сиёсатга ишора қилди, Фредерик Мишкин еса молия бозорларидаги ассиметрик маълумотларнинг ролига ишора қилиб, инвесторлар орасида "пода менталитети"ни келтириб чиқарди. бу реал иқтисодиётдаги кичик хавфни оширди. Шундай қилиб, инқироз бозор психологиясига қизиққан хулқ-атвор иқтисодчиларининг еътиборини тортди.
Тўсатдан хавф зарбасининг яна бир мумкин бўлган сабаби 1997 йил 1 июлда Гонконг суверенитетининг топширилиши билан боғлиқ бўлиши мумкин. 1990-йилларда молиявий марказлар, айниқса Гонконг орқали иссиқ пул Жануби-Шарқий Осиё минтақасига учиб келди. Инвесторлар кўпинча тегишли иқтисодиётларнинг ҳақиқий асослари ёки хавф профилларидан бехабар едилар ва инқироз минтақани қамраб олгандан сўнг, Гонконгнинг Осиё молиявий маркази сифатида келажагига оид сиёсий ноаниқлик баъзи инвесторларни Осиёдан бутунлай чиқиб кетишга олиб келди. Инвестициялар ҳажмининг қисқариши фақат Осиёдаги молиявий аҳволни ёмонлаштирди (кейинчалик 1997 йил 2 июлда Таиланд баҳтининг қадрсизланишига олиб келди).
Молиявий тизимнинг тармоқ таҳлилини қўллаш мавзуси бўйича бир нечта амалий тадқиқотлар молия бозорларининг ўзаро боғлиқлигини, шунингдек, марказлар (ёки асосий тугунлар) мустаҳкамлигининг аҳамиятини тушунтиришга ёрдам беради. Ҳублардаги ҳар қандай салбий ташқи таъсирлар молия тизими ва умуман иқтисодиёт (шунингдек, ҳар қандай боғланган иқтисодиётлар) орқали тўлқинли таъсир кўрсатади.
10 та AСЕAН давлати ташқи ишлар вазирлари ўз валюталарининг яхши мувофиқлаштирилган манипуляцияси AСЕAН иқтисодларини беқарорлаштиришга қаратилган атайлаб қилинган уриниш деб ҳисоблади. Малайзия Бош вазири Маҳатҳир Моҳамад Жорж Соросни "катта валюта чайқовчилиги" билан Малайзия иқтисодини вайрон қилишда айблади.Сорос ринггитни 1997-йилда қисқа муддатга сотган, қулаши пайтида харидор бўлганини даъво қилмоқда.
Малайзиянинг Субанг Жая шаҳрида бўлиб ўтган 30-AСЕAН вазирлар йиғилишида ташқи ишлар вазирлари 1997-йил 25-июлда қўшма декларация еълон қилдилар, унда жиддий хавотир билдирилди ва AСЕAНнинг бу борадаги манфаатларини ҳимоя қилиш ва илгари суриш учун AСЕAН ҳамкорлигини янада фаоллаштиришга чақирди. Тасодифан, ўша куни жабрланган кўпгина мамлакатларнинг марказий банклари Шанхайда бўлиб ўтган ЕМЕAП (Ехеcутиве Меетинг оф Еаст Aсиа Паcифиc, Шарқий Осиё Тинч океани минтақаси ижроия йиғилиши) йиғилишида бўлишди ва улар "Қарз олиш бўйича янги келишув" ни ишга тушира олмадилар. Бир йил олдин, худди шу давлатларнинг молия вазирлари 1996 йил 17 мартда Япониянинг Киото шаҳрида бўлиб ўтган AПЕC молия вазирларининг 3-йиғилишида қатнашган ва ушбу қўшма декларацияга кўра, улар "Қарз олиш бўйича Бош келишув" ва "Фавқулодда молиялаш механизми" бўйича мавжуд бўлган маблағни икки баробарга ошира олмадилар.

Download 1,47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   24




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish