Jamurad yangiboyevich, amirov

Nordon  sut  mahsulotlari  ishlab  chiqarish  jarayoni.  Nordon  sut 
mahsulotlari  sut  yoki  qaymoqqa  maxsus  ivitqilar  qo‘shish  yo‘li  bilan  qayta 
ishlanib olinadi. Uyushda murakkab mikrobiologik va fizik-kimyoviy jarayonlar 
kechadi,  shuning  natijasida  har  bir  nordon  sut  mahsuloti,  o‘ziga  xos  ta’m,  hid 
konsistensiya va tashqi ko‘rinishga ega bo‘ladi.  
Nordon  sut  mahsulotlarida organizm  uchun  kerakli  moddalar  yengil  hazm 
bo‘ladigan  shaklda  bo‘ladi.  Shuning  uchun  bu  mahsulotlar  davolash  va 
parhezbop  ahamiyatga  ega.  Sut  mahsulotlarining  tarkibidagi  parhezbop 
xususiyati,  ulardagi  sut  kislotasi,  is  gazi,  spirt,  antibiotik,  vitaminlar 
mikroblarning hayot faoliyati natijasida hosil bo‘ladi. 
Nordon  sut  mahsulotlari  faqat  aholi-kishiliik  jamiyatiga  Yemas,  balki, 
qishloq xo‘jalik hayvonlarini o‘sish, rivojlanish va sog‘ligiga ijobiy ta’sir qiladi. 
I.I.Mechnikov birinchilardan bo‘lib, nordon sut mahsulotlarini ahamiyatini 
aniqlagan, keyinchalik A.F.Voytkevich tomonidan o‘rganilgan. 
Nordon  sut  mahsulotlarini  antibiotik  xususiyati,  ularni  bakteriostatik, 
baktersidligi  bilan  tavsiflanib,  patogen  va  patogen  bo‘lmagan  mikroblarning 
hayotiga  salbiy  ta’sir  qiladi.  Tarkibida  laktomen  moddalari  bo‘lib,  ularni 
bakterisid xususiyatini yuzaga keltiradi. 
Nordon  sut  mahsulotlari,  ularda  kechadigan  uyush  jarayoniga  qarab  ikki 
guruhga bo‘linadi:  
1-faqat  sut  kislotali  uyush  kechadigan  mahsulotlar  (tvorog,  asidofilin  suti, 
oddiy va mechnikov qatig‘i); 

---

 
318 
2-aralash  uyush  jarayoni  kechadigan  mahsulotlar  (qatiq,  qimiz,  ayron)  va 
boshqalar. 
Nordon  sut  mahsulotlarini  tayyorlashda  birlamchi  mikroflora  ivitqilardan 
foydalaniladi. 
Nordon  sut  mahsulotlari  ishlab  chiqarishda  quyidagi  ivitqi  bakteriyalari 
qo‘llaniladi; sut kislotali mikroblar streptokok, xushbo‘y hid beruvchi bakteriya 
bolgar tayoqchasi, asidofilin tayoqchasi, sut ivitqisi, kefir zamburug‘i.