Iv-bob. Detallarga isahlov berishdagi aniqlik aniqlik tushunchasi

Dastgohlarnig aniqligi bo‘yicha turlari	Xatolik
Mehnattalablik
Normal aniqlikdagi stanoklar	100	100
Oshirilgan aniqlikdagi stanoklar	60	140
YUqori aniqlikdagi stanoklar	40	200
O‘ta yuqori aniqlikdagi stanoklar	25	280
Pretsizion (master) stanoklar	16	450

Dastgohlarning eyilishi ishlov beriladigan detallarning sistematik xatoliklarini oshishining asosiy omillaridlan biridir. Bunday eyilishlar dastgohning alohida qismlarini o‘zaro joylashishini o‘zgarishiga olib kelib, detallarning qo‘shimcha xatoliklarini keltirib chiqaradi.

Yo‘nish prinsipi bo‘yicha ishlaydigan dastgohlarda shpendel va podshipniklarni eyilishi natijasida ishlov berilgan detalga geometrik noaniqlik beradigan shpindel tepishi vujudga keladi. Stanoklarning aniqligini yo‘qolishining eng asosiy sabablaridan biri bu ularning yo‘naltiruvchilarini eyilishidir. Tokarlik stanoklarini oldingi uchburchak yo‘naltiruvchilarini eyilishi yassi yo‘naltiruvchilarinikiga nisbatan besh marta yuqori bo‘ladi. SHuningdek yo‘naltiruvchilarnig uzunligi bo‘yicha ham eyilishi notekis bo‘ladi. Oldingi va orqa yo‘naltiruvchilarining notekis eyilishi orqa va oldingi babka o‘qlarini mos kelmasligini, hamda ishlov beriladigan detal geometrik shaklining sistematik buzilishlarini keltirib chiqaradi. Dastgohlarning geometrik xatoligi qisman yoki butunlay ishlov beriladigan detallarga sistematik xatoliklar ko‘rinishida ko‘chib o‘tadi. Bu esa sistematik xatoliklarni birlamchi tahlil qilish va hisoblashga imkon beradi. Masalan, vertikal frezalash stanogi shpendeli o‘qini stol yuzasiga perpendikulyarlikdan chetga chiqishi, stolning ko‘ndalang yo‘nalishida ishlanuvchi detallarning tekisliklarini parallellikdan chetga chiqishlarini vujudga keltiradi. Bikrligining etarli emasligi stolning bo‘ylama yo‘nalishida xatoliklarni vujudga keltiradi. Bikrlikni analitik usulda yoki eksperemental aniqlash mumkin.

2.