Istiqlol tufayli har bir jabhada, xususan, ma’naviy qadriyatlarga hamda so‘z san’atiga nisbatan munosabat tubdan o‘zgardi


Son so‘z turkumiga oid dialektal omonimlar



Download 114,99 Kb.
bet25/36
Sana06.04.2022
Hajmi114,99 Kb.
#532426
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   36
Bog'liq
snoskali 3tabob

Son so‘z turkumiga oid dialektal omonimlar
Son so‘z turkumiga oid dialektal omonimlar fe'l va ot turkumidagi so‘zlar bilan omonimik qatorni yuzaga chiqaradi.
Üč // uch 1. üč — son (3). 2.üč - harakat, käpäläk üčti (kapalak uchdi) 3) Narsalarning yuqori qismi, tepasi: tāmni üči, däräxtni üči. Däräxni üčigä bādbezäk ilinip qālipti (daraxtni tepasiga varrak ilinib qolibdi);
ko‘chma ma'noda; a) biror narsaning boshlanish qismi - Mävludä kečä üjgä dölāp bögänini üčini čiqārdi (Mavluda kecha uyda bo‘lganjanjalning uchini chiqardi);
b) oyoq uchida bir pasga, ozgina vaqt mazmunida — äkräm ājāq üčigä üjgä kirib čiqdi. (Akram oyoq uchida uyga kirib chiqdi);
d) til uchida, istar-istamas, shunchaki yo‘li uchun; til üčigä bergän sälāmiɳ bāshiɳgä qāsin ( til uchiga bergan saloming boshingda qolsin)
Jetti // yetti 1. jetti — son. Jolda jettitä xātin ketāpti. ( yo‘lda yettita xotin ketyapti);
2. jetti — harakat . Hämmä nijatiga jetsin.
3. Sheva vakillari tilida inson vafoti bilan bog‘liq marosim nomi . Bibimni jettisini özbirläni čāqirip ötkäzdik.( buvimni yettisini yaqinlarni chaqirib o‘tkazdik);
Quyida beriladigan misollarimizda bir so‘zning faqat ot va son so‘z turkumlari doirasida omonimligini ko‘ramiz.
jüz // yuz 1. jüz — son, 100 ;
2. jüz — bet, aft (ot);
3. Jüz — sirt, yuza (ot). Kitobni jüzi böjäb čizilgändi.( kitobni yuzi bo‘yab chizilgan edi);
Navoiy ham o‘z asarlarida yuqoridagi omonimik qatorda ifodalangan ma'nolardan unumli foydalangan, yuz-son, yuz-inson yuzi ma'nosini yaqqol ko‘rsatib bergan. Masalan: Otashin gul chunki bulbul kuydurur yuz vajh ila,
Ne osig‘ faryo-u afg‘on birla ming doston anga. (Navodir un-nihoya.29-g‘azal).
Otashin yuzga etib qayda ko‘ngul o‘rtangay,
Bo‘lmasa zulfi kamandi anga bu ishta sabab.(Navodir un-nihoya.53-g‘azal).
qirq- 1) ot, marosim, Xävärči Äbdüllā bāvāni qirqigä äjtib ketdi.( xabarchi Abdulla boboni qirqiga aytib ketdi);
2) son, 40, süpägä qirq kišigä ä:qāt süzijlä. (Supaga qirq kishiga ovqat suzinglar)
Omonimlarning hosil bolishinig asosiy sabablaridan biri, bu o‘zbek tilida boshqa tillardan so‘z o‘zlashtirish hisoblanadi. O‘zbek xalqi o‘z tarixiy taraqqiyotining turli davrlarida eroniy xalqlar, arablar, mo‘g‘ullar, xitoylar va ruslar bilan iqtisodiy va madaniy aloqada bolgan. O‘zaro xalqlar orasidagi bunday munosabatlar zamirida ancha so‘zlarni o‘zlashtirdilar. Shuning bilan bizning o‘zbek tilimiz ham boshqa tillarga o‘zlashgan.

Download 114,99 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   36




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish