Istiqlol tufayli har bir jabhada, xususan, ma’naviy qadriyatlarga hamda so‘z san’atiga nisbatan munosabat tubdan o‘zgardi

Dialektal ot antonimlar
Antonimlar ot so‘z turkumidan va otlashgan so‘zlardan ham tashkil topishi mumkin. Ot va otlashgan antonimlar kishilarning o‘zaro munosabatlari, iqtisodiy hayoti, dunyoqarashi urf-odati, payt-vaqt ma'nosi bilan bog‘liq tushunchalarni ifodalaydi. Ot antonimlar shevalarda ham boshqa so‘z turkumlariga nisbatan ham keng muloqotda qo‘llaniladi.
dös-düšmän — dos bāšgä bāqär, düšmän äjāqqä // do‘st boshga boqar, dushman oyoqqa (maqol).
bāzār-māzār. Bāläli üjni bāzār, bāläsiz üjni mäzār (bolali uy bozor, bolasiz uy mazor)
ājdin- zimistān. Kečälä hāzi ājdin, bemälāl keteversä bölädi. (Kechalar hozir oydin bemalol ketaversa bo‘ladi.)
Dialektal ravish antonimlar
Ravish antonimlar ma'nolar ziddiyatidagi harakatning holatini ijro etish o‘rni va yo‘nalishini, yuzaga kelish paytini, harakat yoki belgining miqdorini, maqsadini ifodalaydi: qitti-köppäläj , ävvälbāzār - äxirbāzār, āstāstä - ɣäbärri. Män ɣältäkni töldirib, bäčälärim šālčälägä sālib , hämmämiz bir bölib ɣäbärri tāšib täšäjmiz. (Men g'altakni to‘ldirib , bolalarim sholchalarga solib, hammamiz bir bo‘lib tezda tashib tashlaymiz.)
Bät-ävväl. Ävväl mängä bildir, bät üjdän čiq (avval menga ayt kiyin uydan chiq) ;
Dialektal fe'l antonimlar
Ma'no jihatidan antonimlar o‘zaro bog‘lanishli bo‘ladi: birini aytish bilan shuning zidi ko‘z oldiga keladi, birining ma'nosi uning antonimiga ko‘ra aniq gavdalanadi; go‘yo antonimlar biri ikkinchisini turtib turgandek bo‘ladi. Tadqiqot ishi olib borilayotgan shevada biz fe'l antonimlarni ko‘pincha kontekstual(matniy) antonim holida bo‘lishini kuzatdik. Kontekstual antonimiya – o‘zaro zid ma'no ifoda etmagan leksemalarning ma'lum kontekst ichida so‘zlovchi yoki muallif tomonidan antonimik munosabatlarga kiritishidir. M: āčdi-qamädi. Tävüqläni kätägini ăč, bät nämāšām birgä qämäjmiz.(Tovuqlarni katagini och, kiyin namozshom birga qamaymiz.)
Ešdi- boɣladi. Šü gösäläɳni ešijār bir äjlänip kesin.(Shu buzog‘ingni yeshib yubor, bir ayalanib kelsin.)
Bāsip ālli -qājvärdi. äkä-ükälä ürish qilib bir-birini bāsdi, fäqät dadasini ävāzini eshitip kijin qājverdi.(Aka - ukala urish qilib bir - birini bosdi, faqat dadasini ovozini eshitib kijin to‘xtashdi.)
Zänɣillämāq-misinglämāq. Zebi misiɳlämäsdän zänɣ-zänɣ yür.(Zebi, misinglamasdan zang'-zang‘ yur!)
So‘zlarning shakl va ma'no munosabatiga ko‘ra sinonim, omonim va antonimlarning faqat adabiy tilda emas, shevalar tilida ham keng qo‘llanilishni guvohi bo‘lamiz. Shuningdek, antonimlarning ham o‘ziga xos xususiyati nutqning takroridan xoli bo‘lib, uning jozibadorligini oshiradi.