Istiqlol tufayli har bir jabhada, xususan, ma’naviy qadriyatlarga hamda so‘z san’atiga nisbatan munosabat tubdan o‘zgardi

Sog‘liqni saqlash tizimiga oid terminlar:
Väzlin // vazelen ; äptikä // apteka-äptikägä bārip väzlin ālip kellik; dāri//ad.orf. dori - dāriniläni sävät bilän ičsäɳ, täsir qilädi ( dorilarni belgilangan soat bilan ichsang, ta'sir qiladi. ükāl //ad.orf. ukol-bäčäm ükāldän qorqädi (bolam ukoldan qo‘rqadi); düxtïr // doktor-düxtirjān bizägä bittä dāri jāzberiɳ (doktor bizga dori yozib bering); Säntärkä // sanitarka - sanitar ayol. Bizdäjčin säntärkäläni ājligi käm ( bizadaka sanitarkalani oylik maoshi kam).
Ayrim ruscha so‘zlarning o‘zak negiziga xona so‘zini qo‘shish yo‘li bilan hosil qilingan qo‘shma so‘zlar ham bor. M:milsäxānä // militsiyaxona; bälsäxānä // kasalxona; düxtirxānä // poliklinika.
So‘z turkumlari jihatidan qaraganda, shevadagi ruscha o‘zlashgan so‘z va terminlarning ko‘p qismi ot turkumiga mansubdir. Va leksik -semantik guruhlarga ajratgan holda kuzatganimizda, ro‘zg‘or buyumlari va oziq-ovqat nomlari boshqa semantik guruhlarga qaraganda nisbatan ko‘pligini aniqladik. Rus tili va boshqa tillardan o‘zlashgan ko‘pgina sozlarning tekshirilayotgan shevalarning turli sohalarida qo‘llaniladigan namunalari mavjud bo‘lib, ular o‘zbek adabiy tili va shevalar lug‘ati tarkibidan joy olgan, ozlashtirilgan so‘zlar hisoblanadi. Bu so‘zlarning ishlatilishi, nafaqat, tilimizning lisoniy-tarkibiy jihatdan boyitadi. Balki,bu tilning murakkabligini ham ko‘rsatadi.

1^ Ишаев А. Ўзбек диалектал лексикографияси. Tошкент: Фан, 1989. 3-37-беtlаr.

2^ Ишаев А. Ўзбек диалектал лексикографияси. Тошкент: Фан, 1989. Эназаров Т. Ўзбек шевашунослигининг долзарб долзарб масалалари // Тил ва адабиёт таълими. 2017 йил 6-сони.17-18-бетлар.

3^ Abdullayev F.Xorazm shevalari.-Toshkent.1960; Shoabdurahmonov Sh.Sh. O‘zbek adabiy tili va o‘zbek xalq shevalari.-Toshkent. 1962.

4^ Бегматов Э. Ҳозирги ўзбек адабий тилининг лексик қатламлари.-Тошкент: Фан, 1985.-B.66-76

5^ Назаров К., Ғуломов Ё. Ўзбек диалектологияси. –Тошкент, Университет, 1993. –B.25.

6^ 1. Ernazarov T. Dialektal so‘z maqomi haqida. Maqola. O‘zbek tili taraqqoyoti va xalqaro hamkorlik masalalari. - T.: Nodirabegim, 2021.27-bet.

7^ Ўзбек тили лексикологияси. –T.: Фан, 1981. 247 б

8^ А.Ишаев. Шевалар луғатига киритиладиган сўзлар // ЎТА. 1988-йил. 2-сон. 37-42-betlar.

9^ T.Enazarov, V.Karimjonova, M.Ernazarova, Sh.Mahmadiyev, K.Rixsiyeva. O‘zbek dialektologiyasi. Toshkent, Universitet. 2012. 45-bet

10^ Yuqorida berilgan kitob. 46-bet.

11^ . T.Enazarov, V.Karimjonova, M.Ernazarova, Sh.Mahmadiyev, K.Rixsiyeva. O‘zbek dialektologiyasi. Toshkent, Universitet. 2012. 45-bet.

12^ . O'zbek tilining izohli lug'ati. 5 tomlik.1-tom.-Toshkent: O'zbekiston milliy ensiklopediyasi Davlat ilmiy nashriyoti, 2006.246-b.

13^ T.Enazarov, V.Karimjonova, M.Ernazarova, Sh.Mahmadiyev, K.Rixsiyeva. O‘zbek dialektologiyasi. Toshkent, Universitet. 2012. 45-bet.

14^ O. Safarov. O'zbek xalq og'zaki ijodi . T.: "Musiqa", 2010, 351-b.

15^ Ernazarov T. va boshqalar. O‘zbek dialektologiyasi.-Toshkent: Universitetnl, 2012. 41-42-betlar.

16^ . С.И.Ожегов . Лексикология, лексикография. Култура речи, М., 1974

17^ Ҳожиев А. Ўзбек тили синонимларининг изоҳли луғати. Тошкент: Ўқитувчи. 1974. — Б — 3.

18^ . Муродова Н. Ўзбек адабий тили ва шевалар лексикасининг қиёсий тадқиқи. Тошкент: Фан. 2002. — Б -76.

19^ . Тожиев.Ё. Ўзбек тилида аффикслар синономия. Тошкент. 1981. 5-бет.

20^ . Камолов. Ф. Ўзбек тили лексикаси. Тошекнт. Фан. 1955.

21^ . Абдурахмонов Д. Узбек шеваларининг тарақиёт манбалари ва уларнинг лексик фарқлари. Ўзбек шевалари лексикаси. Тошкент. Фан. 1991. 12-бет

22^ . М. Муродова. Ўзбек адабий тили ва лексикасининг қиёсий тадқиқи. Тошкент. Фан. 2002. 28.

23^ Ишаев. А Девону луғатит турк ва узбек шевалари // Ўзбек ва адабиёти. 1971, 5 сон 65-67 - Б.

24^ Алишер Навоий. Муҳокамат ул-луғатайн. (нашрга тайёрловчи П. Шамсиев)// А.Н III том. Тошкент: 1948.—Б 174.

25^ Муродова.M Ўзбек адабий тили ва шевалар лексикасининг қиёсий тадқиқи. Тошкент. Фан. 2002. — Б -36.

26^ A.Ishaev. «Mang`’it shevasida rus tilidan o`zlashtirilgan so`zlar». Adabiyotshunoslik va tilshunoslik masalalari. 3-kitob. Toshkent.1961. 364-bet

27^ M.S.Andreev. O tadjikskom yazike nastoyashego vremeni. Materiali po istorii tadjikov i Tadjikistana. Stalinabad.

28^ . A.K.Borovkov Tadjikskogo - uzbekskoe dvuyazichie i voprosi vzaimovliyanii tadjiskogo i uzbekskogo yazikov. «Uchenie zapiski instituta vostokovedeniya». Tashkent 1952. str. 188.

29^ Begmatov E. O`zbek tili leksikasining ijtimoiy tarixiy asoslari. O`zbek tili leksikologiyasi «Fan», T., 1981 41-158-betlar.

30^ Murodova H. Ozbek adabiy tili. Toshkent: Fan. 2002. B — 58..