Tadqiqot mavzusining o‘rganilganlik darajasi. G‘ijduvon shevasi haligacha maxsus o‘rganilmagan. Faqat dialektal so‘zlik nuqtai nazardan bu shevaga oid bir necha so‘zgina Mustaqim Mirzayev (Мирзаев М.Бухоро ўзбек ва тожик шеваларининг ўзаро муносабати тўғрисида // Ўзбек диалектологиясидан материаллар. —Тошкент, 1961. 162-177-бетлар. Мирзаев М.Ўзбек тили Бухоро шевасининг хусусиятларига доир // ЎТА масалалари. —Тошкент, 1959.1-сон.31-38-бетлар. Мирзаев М. Бухарская группа говоров узбекского языка. АКД. —Ташкент, 1965, с.68. Мирзаев М. Диалектал сўзлар // Ўзбек шевалари лексикаси. —Тошкент, 1966. 114-326-бетлар. Мирзаев М. Ўзбек тилининг Бухоро группа шевалари. -Тошкент: Фан, 1969. Мирзаев М. Бухоро шевасининг баъзи синтактик хусусиятлари // Ўзбек тили грамматик гурилишининг лексикологияси ва диалектологияси масалалари. -Самарқанд, 1976.7-15-бетлар) ҳамда Алижон Аллабердиев ( Аллабердиев А. Бухоро ўғуз шеваларининг ўзига хосликлари // Ўзбек тили ва адабиёти. —Тошкент, 2012. №1. —Б.88-94 (10.00.00. №3). Аллабердиев А. Уй-рўзғор буюмларига оид диалектизмлар // Илм сарчашмалари. —Урганч, 2009. №4. -Б.90-94 (10.00.00. №14). Аллабердиев А. Бухоро ўғуз шевалари лексикаси қатламлари. Монография. —Тошкент, Абу матбуот-консулт, 2016. 216 б. Аллабердиев Алижон Авезбердиевич. Бухоро ўғуз шевалари лексикаси. Филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhД) диссертацияси автореферати. -Тошкент, 2018. -49 бет.) larning bir necha tadqiqotlarida qayd yetilgan, xolos.
Bu olimlarning ilmiy kitob va maqolalaridan ko‘rinib turibdiki, biz tanlagan G‘ijduvon shevasi leksikasi deb nomlangan mavzu bugungacha maxsus monografik planda o‘rganilmagan.
Tadqiqotning maqsad va vazifalari. Bu magistrlik dissertatsiyasining maqsadi G‘ijduvon shevasi leksikasining xususiyatlarini ushbu shevadan yozib olingan dialektal matnlar asosida o‘rganish va ulardan dialektal leksikani ajratib olib, ularga qisqa izohlar berish orqali kuzatishlar olib borish bilan bu sheva leksikasining individual xususiyatlarini aniqlab, ularni alohida bir shevaning leksikasi sifatida ilmiy tadqiq yetishdir.
Ushbu maqsad asosida quyidagi vazifalar amalga oshiriladi:
- shevaning o‘rganilishi va muammolari masalalari (geografik joylashishi va organilishi, dialektal so‘z turlari va sheva leksikasida dialektal so‘z turlari)ga tadqiq yetilayotgan sheva misolida aniqlik kiritish;
- sheva leksikasining lug‘aviy-ma’noviy guruhlarini o‘zlashtirish;
- sheva sozlarining shakl va ma’no munosabatiga ko‘ra turlarini o‘rganish;
- sheva leksikasining lug‘aviy qatlamlari va tuzilishini misollar bilan dalillash;
Do'stlaringiz bilan baham: |