Issn 2091-5446 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal

ILMIY AXBOROTNOMA PEDAGOGIKA 2019-yil, 6-son 
97 
bosqichlarda ham o‘quvchilar o‘qituvchi aytgan yoki yodlab olingan narsalarni mexanik tarzda qayta 
takrorlaydilar. Boshqacha aytganda, o‘quvchilarning fikrlashiga tayanib ish ko‘rilmaydi.
4.
 
 Maykl Uest uslubi 
M.
 
Uest G. Palmerdan farqli ravishda to‘g‘ri uslub tarafdorlarining fikriga tayangan holda asosan, 
o‘qishni o‘rgatish masalalarini ishlab chiqdi. Keyingi yillarda u og‘zaki nutqni o‘stirishga ham alohida 
e’tibor berdi.
M.Uest Dehlida yashagan va ishlagan. O‘sha yerda hindlarga ingliz tilini o‘rgatish natijasida o‘z 
uslubini ishlab chiqqan. Uning uslubi quyidagi tamoyillarga asoslanadi: 
1) o‘quvchi ikki tilli bo‘lishi uchun ingliz tilini o‘qishdan boshlab o‘rganishi kerak; 
2) ingliz tilini o‘rgatishning eng oson usuli o‘qishdir; 
3) o‘quvchi o‘qish orqali ingliz tilini o‘rganayotganda tezda muvaffaqiyatni sezadi; 
4) o‘quvchi o‘qish orqali ingliz tilini o‘rganayotganda o‘qituvchining tajribasi, ustaligi muhim 
emas; 
5) o‘quvchi inglizcha o‘qish malakasini egallay olsa, boshqa malaka-ko‘nikmalarni mustaqil 
o‘rganib keta oladi [1]. 
U ham so‘z ma’nosini ochishda ona tilini, tarjimani qo‘llashga qarshi emas edi. Uest o‘zining 
uslubi asosida tuzilgan qo‘llanma va dasrliklarini yaratdi, ularni amalda qo‘llab ko‘rsatdi. Bu kitoblar bir-
birini mantiqiy tomondan davom ettiradi va to‘ldiradi. Ammo uning o‘qishni o‘rgatish metodikasi ham 
munozaralidir. Chunki u faqat yuzaki o‘qishni o‘rgatadi, vaholanki, yetuk kitobxon o‘qishning har xil 
turlaridan – tanishib chiqish, o‘rganish, izlanish, ko‘z yugurtirish va hokazolardan foydalanadi. Boshqacha 
aytganda, uning tizimi bo‘yicha tajribasiz mutolaachilar tayyorlanadi. Bundan tashqari, o‘qituvchi asosiy 
shaxsu yoki bu tilning sohibi rolini emas, balki boshqaruvchi xodim yoki nazoratchi rolini o‘ynaydi.
G. Palmer ham, M. Uest ham til materialini tanlash masalasini ko‘tardilar, tanlash mezonlarini 
ishlab chiqdilar, chet tilini o‘qitish metodikasini boyitdilar va metodik qo‘llanmalar yaratdilar. 
G. Palmer og‘zaki nutq orqali, M. Uest esa o‘qish orqali ingliz tilini o‘rgatish metodikasini 
boyitdilar va mashqlar tizimini tuzdilar.