Issn 2091-5446 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal

 
MAQOLAGA QUYIDAGILAR ILOVA QILINADI: 
 
−
Yo‘llanma xati; 
−
Ekspеrt xulosasi.
E- mail: [e-mail] 

---

SAMARQAND DAVLAT 
UNIVERSITETI 
ILMIY AXBOROTNOMASI 
НАУЧНЫЙ ВЕСТНИК
 
SCIENTIFIC REPORTS 
Mas’ul kotib
X.Sh.Tashpulatov
Musahhih 
O. Ro‘ziboyev
Texnik muharrir 
S. D. Aronbayev
Muharrirlar:
E. U. Arziqulov 
- f.-m.f.n., dotsent 
O. R. Raxmatullayev 
N. U. Arabov 
- geogr.f.n., dotsent 
- i.f.d., professor 
B. S. G’oyibov 
- t.f.n., dotsent 
I.Sulaymonov 
- f.f.n., dotsent 
A.I.Inatov 
Mas’ul muharrirlar:
D. M. Aronbayev 
- k.f.n., dotsent 
A. Sh. Yarmuxamedov 
- f.-m.f.n. 
R.Toshquvatova 
- fals.f.n., dotsent 
Muassis: Samarqand davlat universiteti 
Manzil: 140104, Samarqand shahri, Universitet hiyoboni, 15. 
Telefon: [phone], Faks: (0 366) 239-13-87 
e-mail: 
[e-mail]
 
SamDU «Ilmiy axborotnoma» jurnali tahririyati kompyuterida terildi.
Bosishga 
24
.
0
2.20
20
yilda ruxsat etildi. Qog‘oz o’lchami A-4. Nashriyot hisob tabog‘i 10,00
. 
Buyurtma raqami 
02/24
. Adadi 500 nusxa. 
_________________________________________ 
Manzil
: 140104, Samarqand shahri, Universitet xiyoboni, 15.
 
SamDU bosmaxonasida chop etildi.

---

Document Outline

• 00 - Титуль 2019
  • 2019-yil, 6-son (118) GUMANITAR FANLAR SERIYASI
• 01 Мундарижа
• 05 Филология 2019-6 (2) (2)
  • Аннотация. В статье раскрыта роль творческого наследия Надиребегим в Какандской литературной среде. В лирике поэтессы освещаются вопросы суфизма, создаётся художественный образ всесторонне совершенной личности.
  • Abstract. This article is devoted to the disclosure of the place and role of the creative heritage of Nadirebegim in the Kakand literary environment. The lyrics of the poetess highlight the questions of Sufism, creating an artistic image of a comprehe...
  • Keywords: Sufism, perfect man, poetry, ideological origins, artistic image.
  • As we above have mentioned the stereotype of every nation is closely connected with its phraseological unit, with certain image conveyed in it. Within their semantics they reflect a long process of the development of the culture of the certain nation...
• 06 Педагогика 2 2019-6 (2) (2)
  • УДК: 37.01/.09
    • Dars jarayonini tashkil etishda kompyuterli modellashtirishning quyidagi bosqichlaridan foydalaniladi:
    •  masalaning qo‘yilishi va uning tahlili;
    •  informatsion modelni yaratish;
    •  kompyuter modelini hal qilish metodini tanlash va algoritmini tuzish;
    •  kompyuter modelini yaratish;
    •  tajriba o‘tkazish.
    • Adabiyotlar
  • UDK: 791.3:796.4
    • Bolalarda jismoniy tarbiyaga mehr uyg‘otish, ularni sportning sehrli olamiga olib kirish har birimizning kundalik vazifamiz bo‘lmog‘i kerak. Bu jarayonga e’tibor qaratmay turib sog‘lom millat, sog‘lom jamiyat haqida fikr yuritish qiyindir...
    • 1. Jismoniy tarbiya va ommaviy sportni rivojlantirish Konsepsiyasi 13-fevral. 2019-y.18 b.
• 07 Психология 2019-6 (2) (2)
  • Aybdorlik va uyat hissi inson ijtimoiy turmushining uzilmas bir qismidir. Aynan shuning uchun psixologlar ishida ushbu fenomenni tadqiq etish ijtimoiy-madaniy shart-sharoitlarga borib taqaladi. Aybdorlik va uyatni tadqiq etishning dolzarbligi shundaki...
  • Turli psixologik konsepsiyalarda aybdorlik va uyat fenomeni o‘zaro munosabatlar sifatida qabul qilinsa ham, ijtimoiy-psixologik tadqiqotlarda maxsus masala sifatida o‘rganib chiqilmagan, ayniqsa aybdorlik hisini boshdan kechirishdagi yosh va gender fa...
  • Aybdorlik hissi – bu uning yordamida vijdon tuyg‘usi yuzaga keladigan emotsiya bo‘lib hisoblanadi va bu o‘zidan norozilik, axloqiy talablarga nomutanosiblikni his qilish va o‘z shaxsiy “Men”i, unga ishonch bildirgan kishilar yoki Olloh oldidagi burchi...
  • Aybdorlik hissi – vijdonning hissiy-emotsional jihatdan kuchayishi deb aytishimiz mumkin. Bu his bizga vijdonimiz borligini eslatdi, ammo bu faqat biz uning maslahatlariga amal qilmaganda ko‘zga tashlanadi.
  • Aybdorlik hissini yuzaga keltiruvchi birinchi va eng asosiy omil bu oila bo‘lib hisoblanadi. Aybdorlik hissi, aybdorlik holati bolalarda asosan jazolash orqali yuzaga keltiriladi. Bolaning ayrim nojo‘ya xatti-harakatlari ota-ona tomonidan “yomon” deb ...
  • Bolalarda aybdorlik hissini boshdan kechirish bir qator o‘ziga xosliklarni o‘z ichiga qamrab oladi. Bu hisni tuyush uchun bolalarga kattalarga nisbatan ko‘proq vaqt talab qilinadi. Bundan tashqari yomon xatti-harakatni amalga oshirar ekan katta yoshda...
  • Aybdorlik kompleksida inson hech qanday nojo‘ya xatti-harakatlarni amalga oshirmaydi, unda o‘z-o‘zini ayblash uchun hech qanday obyektiv asos ham bo‘lmaydi, biroq bu asoslarni uning o‘zi o‘ylab topadi. Aybdorlik haqidagi tasavvurlar bunday insonning b...
  • Agar inson bo‘lib o‘tgan voqea-hodisada nimanidir yaxshi tomonga o‘zgartira olganligiga ishonsa, demak, bunday insonlar o‘ta vijdonli deb sanaladi. Aybdorlik kompleksidan azob chekayotgan inson esa qilinishi mumkin bo‘lgan va mumkin bo‘lmagan ishlarni...
  • S.V.Gornayevaning tadqiqotlarida ko‘rsatilishicha katta yoshdagi insonlarning yoshlarga qaraganda aybdorlik hissini boshdan kechirishga moyillik darajasi yuqoriroq bo‘lar ekan [2,367-384]. Bu quyidagi vaziyatlarda yaqqol nomoyon bo‘ladi:
  • - yaqin insonini aldash bilan bog‘liq bo‘lgan vaziyatlarda(55% katta yoshdagilar va 20% yoshlarda ko‘zga tashlanadi);
  • - yaqin kishisiga bergan va’dasini bajara olmaganda (66% katta yoshda gilar va 18% yoshlarda kuzatiladi);
  • - yo‘l haqini to‘lashni unutib qo‘yib, bu haqda faqat avtobusdan tushgandan keyingina eslaganlarida (63% katta yoshdagilar va 14% yoshlarda);
  • - bundan tashqari hamkasbining taqdiri bilan bog‘liq bo‘lgan muhim hujjatni tasodifan buzib qo‘yib uni yashirishlariga uringan vaziyatda (60% yoshi kattalarda va 28% yoshlarda kuzatiladi).
  • Katta yoshdagi insonlarning yoshlarga nisbatan aybdorlik hissini boshdan kechirishga moyillik darajasi yuqoriroq ekanligini shu bilan tushuntirish mumkinki, katta yoshdagi inson shaxs sifatida ko‘proq darajada ijtimoiy yetilgan, amalga oshirgan xatti-...
  • I.A.Belik ma’lumotlariga ko‘ra, yetuklik yoshidagi (30-55 yoshlarda) insonlarda aybdorlik kechinmasi shaxsiy cheklanganlikni anglash, boy berilgan imkoniyatlar va yaqinlarini yo‘qotish bilan bog‘liq; yoshlarda (19-23 yoshda) – boshqa insonlarni xafa q...
  • Hayotda ayollar aybdorlik hissini aksariyat hollarda va jadallik bilan boshdan kechirishadi. Bir qator tadqiqotlarda (Merisca Bybee, 1994; Zahn-Waxler, Cole, Barrett, 1991) aniqlanishicha aybdorlik hissini boshdan kechirish bilan bog‘liq emotsional bu...
  • Ayollar ko‘pincha aybdorlikni og‘ir emotsional kechinmalar bilan, ruhiy azoblar bilan bog‘lashadi, ular o‘z-o‘zlarini ayblashga, o‘z xatti-harakatlarini oqlashga va afsuslanishga moyil bo‘lashadi. Xuddi shunday holatda erkaklarning ko‘pchiligi aybdorl...
  • Ayollar ko‘p holatlarda aybdorlikni o‘z yaqinlariga yetarlicha e’tibor qaratmaganlarida, ularga e’tiborsizlik qilganlarida, o‘z yaqinlarini xafa qilganlarida yoki ko‘nglini og‘ritib qo‘yganlarida, atrofdagilar yordam surab murojaat qilishganda ularga ...
  • Biz xuddi shu masala yuzasidan, ya’ni aybdorlik hissini boshdan kechirishdagi gender va yoshga oid farqlarni aniqlash bo‘yicha bir qator tadqiqot ishlarini amalga oshirdik. Tadqiqot obyekti sifatida SamDU psixologiya va ijtimoiy fanlar fakulteti psixo...
  • Jismoniy tarbiya yo‘nalishi maxsus sirtqi bo‘lim talabalarida o‘tkazgan tadqiqotimizda esa quyidagi natijalar olindi:
  • Yuqoridagi natijalardan ham ko‘rinib turibdiki, ayollar o‘z yaqin insonlarini xafa qilib qo‘yishganda ko‘p holatlarda o‘zlarini aybdor his qilishar ekan, shuning uchun ham ayollarning bergan javoblarida “har doim” va “deyarli har doim” variantlari ko‘...
  • Zigmund Freyd aybdorlik hissiga xavotirlanishning bir turi sifatida qaragan va uni “vijdon xavotiri” deb atagan. Xuddi shu nuqtayi nazarni boshqa bir psixoanalitik olim G. Mandler ham qo‘llab-quvvatlab, aybdorlik va xavotirlik bu bitta holatning turli...
  • Bundan tashqari, ayrim mualliflarning ko‘rsatishicha aybdorlik hissini samarali tadqiq qilinishi uchun jismoniy jazolash metodlari emas, balki psixologik, ya’ni “mehr-muhabbatga” yo‘naltirilgan metodlar ko‘proq mos keladi. Aynan ota-onasining va yaqin...
  • Bu borada A.N. Leontevning olib brogan tadqiqotlari juda ham qiziqarli bo‘lib, uning mohiyati quyidagicha ifodalanadi. Bolaga o‘z joyidan turmasdan, undan bir oz masofaga uzoqlashtirilgan predmetni olish tavsiya qilinadi va bu vazifaning to‘g‘ri bajar...
  • Ayrim psixolog olimlarning fikriga ko‘ra, aybdorlik hissi – shaxsning xavotirlik darajasini kamayishiga yordam beradigan va jiddiy psixik buzilishlarni oldini oladigan mustaqil fenomen bo‘lib hisoblanadi. Bu nuqtayi nazardan aybdorlik hissi ijobiy rol...
  • Shaxsda aybdorlik hissi yuzaga keladigan vaziyatlar quyidagilardan iborat:
  • - qachonki inson qilishi lozim bo‘lgan ishni vaqtida bajara olmaganda;
  • - qachonki inson ilgari nimadir qilgan yoki qilmagan bo‘lsa-yu va bugun bundan afsuslanayotgan bo‘lsa;
  • - qachonki inson majburiyat yuzasidan biror-bir hatti-harakatni bajarayotgan bo‘lsayu, ammo o‘z hatti-harakatlaridan qalban afsuslanayotgan bo‘lsa;
  • - qachonki uning “majburiyat yuzasidan” biror-bir vazifani bajarishiga to‘g‘ri kelsa va shu sababli xavotirlik, stress va vijdon azobini boshdan kechirayotgan bo‘lsa.
  • Aybdorlik hissi boshdan kechirilayotganda insonni o‘tmish va kelajakka yo‘naltirilgan fikrlar qamrab oladi, masalan, “keyingi safar aqlliroq bo‘laman, barcha ishni to‘g‘ri bajaraman” yoki aybdorlik hissi bilan bog‘liq vaziyatni hal etishga qaratilgan ...
  • Aybdorlikni his qilish boshqa salbiy emotsiyalar bilan birgalikda kechishi mumkin, masalan, qayg‘u, xafagarchilik, xo‘rlanish, tahqirlanish, umidsizlik va boshqalar. Ruhiy azoblardan tashqari u o‘zi bilan butun tanadagi jismoniy taranglik, nafas olish...
  • Ifodalanmagan xafagarchilik ko‘pincha xuddi aybdorlik hissidek idrok qilinadi yoki unga aylanadi va aybdorlik hissi ham xafagarchilikka aylanishi mumkin. A. Kempinski fikriga ko‘ra buning sababi shu bilan izohlanadiki ularda umumiy asos mavjud, ya’ni ...
  • Ye.B.Belinskiyning tadqiqotlariga ko‘ra insonlarda aybdorlikni his qilish qora va kulrang ranglar bilan assotsial qilinar ekan.
  • E.Bernning ta’kidlashicha, aybdorlikni his qilishga moyilligi bor inson atrofdagilarning kamchiligini izlash vositasi bilan o‘z “Men”ini mustahkamlashga harakat qilar ekan[4, 148-156].
  • Aybdorlikni his qilishga moyillikning haddan ortiq ifodalanishi depressiyaning yuzaga kelishiga asos bo‘lishi yoki bo‘lib o‘tgan voqealarga haddan ortiq javobgarlikning rivojlanishiga sabab bo‘lishi mumkin.
• 12 Муаллифларга
• 13 oxirgi bet
  • SCIENTIFIC REPORTS
  • НАУЧНЫЙ ВЕСТНИК