Issn 2091-5446 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal

ILMIY AXBOROTNOMA TARIX 2019 - yil, 6 - son 
34 
shahri va uning atroflarida yetishtirilgan qog‘oz, olacha choponlar, sopol buyumlar, quruq meva, qorako‘l teri 
kabi tovarlar chet el savdogarlariga sotilgan[9]. Amir Shohmuroddan so‘ng taxtga o‘g‘li Amir Xaydar o‘tirdi. 
Amir Xaydar otasi boshlagan Samarqanddagi obodonchilik ishlarini davom ettirdi, uning davrida yangi 
mahallalar ko‘paydi, bozor va rastalar qurildi, Rossiya, Afg‘oniston va Hindistondan savdogarlar qatnovi 
jadallashdi, hunarmandchilik va savdo-sotiq ancha rivojlandi.
Samarqanddagi obodonchilik ishlari.
Amir Shohmurod Samarqand va Buxorodagi ko‘plab 
madrasalarni ta’mirlatib, ushbu muassasalar faoliyatini qayta yo‘lga quygan, bu esa ilm-fanning yana 
rivojlanishiga sabab bo‘ldi. Xususan, o‘sha davrda Samarqanddagi Xoja Ahror madrasasi, Ulug‘bek madrasasi, 
Shayboniyxon madrasasi kabi madrasalarni qayta ta’mirlangan. Madrasalarga tegishli vaqf mulki tartibga 
solindi. Madrasalardagi o‘tiladigan diniy bilimlar diy mutaassiblikdan holi tarzda o‘tilishi qat’iy nazorat 
qilingan.
Amir Shohmurod davrida muqaddas ziyoratgohlarga ham alohida e’tibor berilgan. Jumladan, Xo‘ja 
Ahror Vali maqbarasi, Shohizinda ziyoratgohi obodonlashtirilgan, Samarqand yaqinidagi Dahbed mavzesida 
joylashgan Maxdumi A’zam ziyoratgohi ham qayta barpo qilingan [10]. Amir Shohmurodning Samarqandda 
dafn etilgan shayx va avliyolarga ixlosi baland bo‘lgan, ularning qabrlari obod etilishini va ziyorat qilinishini 
nazorat qilgan. Amirning o‘zi siyosiy boshqaruv faoliyatiga qadar tasavvuf ilmining Naqshbandiya tariqati bilan 
shug‘ullangan, Shayx Muhammad Safarning muridi bo‘lgan.
Amir Shohmurod hukmdorligi davridan qolgan me’morchilik namunasi bu - o‘sha davrning bosh savdo 
binosi Chorsudir. Shohmurod 1785-yilda Samarqand markazida aniqrog‘i Registon maydonining shimoli-
sharqida (Sherdor madrasasi orqa tomonida) baland gumbazli, olti qirrali bo‘lgan Chorsu – «Toqi musaddas» 
savdo binosini qurdiradi. Chorsu forscha so‘z bo‘lib, “chor” – “to‘rt”, “suk” – “bozor” ya’ni chorahadagi bozor 
joy, to‘rt tomonga ochilgan yo‘l ma’nosini anglatadi [11]. Chorsu olti asosiy ko‘cha yo‘nalishilarning kesishgan 
joyida qurilgan. Shunga ko‘ra bino olti qirrali shakl berib qurilgan.