Исломда мерос ва унинг тақсимоти

www.madrasa.uz
 
159 
улушдан 
бир 
улуш 
Ота
асабалик 
жиҳатидан қолган 
улуш 
2 та улуш 
Умария масаласининг иккинчиси қуйидагичадир: бир 
киши вафот этиб, ундан аёли, онаси ва отаси қолди. Хотинига 
тўрдан бир фарз 1/4 улуш, онага хотиндан ортган улушдан 
учдан бир 1/3 улуш, ота қолганини асаба сифатида олади.
Масаланинг асли 4
Хотин 
тўртдан бир 1/4 
1 та улуш 
Она
хотиндан қолган 
улушдан учдан 
бир 1/3 
1 та улуш 
Ота
асабалик 
жиҳатидан 
қолган улуш 
2 та улуш 
Умария масаласи халифа ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу 
даврларида содир бўлган. Саҳобалар бу масалада икки хил 
фикр билдирганлар: 
1. Зайд ибн Собит розияллоҳу анҳу ва жумҳур саҳобалар 
шуни маъқуллаганлар. Яъни, онага эр ёки хотиндан 
ортганининг учдан бири 1/3 берилади.
2. Ибн Аббос розияллоҳу анҳунинг йўллари бўлиб, у 
киши бу масалада жумҳурга хилоф қилганлар. Яъни, ибн 

---

www.madrasa.uz
 
160 
Аббоснинг фикрларига кўра, онага умумий молнинг учдан 
бири 1/3 берилади.  
Зайд ибн Собитнинг йўлларини барча уламолар оммаси 
якдиллик ила қабул қилганлар.  
 
Минбария масаласи: 
Ҳазрати Али розияллоҳу анҳу минбарда хутба қилиб 
турганларида одамлардан бири туриб, ўзидан икки қиз, ота-
она ва хотин қолдирган кишининг мероси ҳақида сўради. 
Шунда ҳазрати Али розияллоҳу анҳу ўша заҳоти: “Хотиннинг 
саккиздан бир 1/8 и тўққиздан бир 1/9 га айланади” дедилар. 
Яъни масаланинг асли авл бўлади ва хотин 24 та улуш ичидан 
олиши лозим бўлган 3 та улушни 27та улушдан олади. 
Масаланинг асли 24 дан 27 га авл бўлади 
Икки қиз 
учдан икки 2/3 
16 та улуш 
Ота 
олтидан бир 1/6 
4 та улуш 
Она 
олтидан бир 1/6 
4 та улуш 
Хотин 
саккиздан бир 1/8 
(авл қилинишдан 
аввалги 
масаланинг 
аслидан 
1/8
улуш). 
3 та улуш 
Бу масала минбар устида туриб айтилгани учун 
“минбария масаласи” деб номланган. 

---