Исломда мерос ва унинг тақсимоти

www.madrasa.uz
 
154 
2. Аёл ҳомиладор ёки туғган ҳолида ўша фарзандга 
нисбатан ўзаро лиъон айтишган эр-хотиннинг фарзанди. 
“Лиъон – эр ўз аёлини зинода айблаганда ёки ҳомиласи 
ё туғган фарзандини бошқадан деб даъво қилганда қози 
ҳузурида иккала тараф ўзининг рост айтаётганлигига 
Аллоҳнинг номи ила тўрт марта, агар ёлғончи бўлса, унга 
Аллоҳнинг лаънати, ғазаби бўлишини бир марта айтиб эълон 
қилишдир”. Яъни, эр хотинини зинода айблаб ёки туғган 
боласи бошқа эркакдан бўлганини таъкидлаб лиъон айтади. 
Хотин эса зинони ёки туғган боласи бошқа эркакдан 
эканлигини рад этиб лиъон айтади. 
Фарзандга нисбатан ўзаро лиъон айтишилганда ёки 
фарзанд зино сабабидан дунёга келганда, ўша фарзанд фақат 
онасига нисбат берилади ва фақат она тараф унга мерохўр 
бўлади. У ҳам фақат она тарафдан мерос олади.
Агар бир аёл насаби номаълум бўлган болани топиб 
олиб, ўз қарамоғига олса, ўша аёл унинг қолдирган барча 
меросини олади.
Асраб олинган бола насаби номаълум бўлгани учун 
мерос масаласида бегона ҳукмида бўлади ва меросдан ҳеч 
нарса олмайди. 
ЎЗАРО МЕРОСХЎР БЎЛГАНЛАРИ ҲОЛДА 
БАРОБАР ВАФОТ ТОПГАНИ УЧУН ҚАЙ БИРИ АВВАЛ 
ВАФОТ ЭТГАНИ БИЛИНМАЙ ҚОЛГАН 
ИНСОНЛАРНИНГ МЕРОСИ ҲАҚИДА 

---

www.madrasa.uz
 
155 
Икки ва ундан кўп ўзаро меросхўр бўлган инсонлар 
денгизда баробар ғарқ бўлса ёки ҳаммаси ёнғинда ёниб кетса 
ёки том, девор босиб барчаси вафот этса ёки автоҳалокатга 
учраса ва уларнинг қай бири олдин вафот топгани маълум 
бўлмаса, уларнинг барчасини бир вақтда вафот топган деб 
ҳукм қилинади. Уларнинг мол-мулклари ҳаёт бўлган 
меросхўрларига тақсимлаб берилади ва бир вақтда вафот 
топганлар бир-бирларидан ўзаро мерос олмайдилар ва бир-
бирларига ўзаро мерос қолдирмайдилар. Улар мерос 
масаласида ҳудди мавжуд бўлмаган инсон сифатида 
қараладилар. 
(“Фароизи 
Сирожия” 
Сирожиддин 
Сижовандий). 
Аммо уларнинг қай бири аввал вафот топгани аниқланса 
ёки мерос қолдирувчи вафот топгач унинг мероси 
тақсимланмасдан туриб меросхўрлардан бири вафот этса, 
мерос илмида “муносаха” деб номланувчи ҳолат юзага 
келади.