Ishlab chiqarish iqtisodiyoti II

1. Korxonaning texnologik strategiyasi

Texnologik strategiyani tanlash ko‘p jihatdan korxonaning faoliyat sohasi, uning tashqi muhiti bilan belgilanadi. Texnologik strategiyani tanlash korxonaning moliyaviy, tashkiliy, boshqaruv imkoniyatlari, uning strategik vazifalariga bog'liq bo'ladi.

Va nihoyat u tadbirkorning umumiy ko‘rsatmalariga bog'liq holda ham belgilanadi. texnologiya korxona uchun nima degani:
" raqobat kurashida hal qiluvchi omil yoki omillardan biri bo'lib, raqobatchilarning muvaffaqiyatli holatida unga e'tibor berishga to‘g’ri keladi;
" korxona oldiga o'z texnologiyalarini ishlab chiqish vazifasini qo'yadimi yoki unga tashqarida ishlab chiqilgan texnologiyalardan nusxa olish, boshqalarning tajribasiga moslashishning o'zi yetarlimi? Olg’a bosuvchi strategiya korxonaning bozorda birinchilar qatorida bo‘lish, yangi tovarlarni taklif qilish, ularni ishlab chiqarishning yangi usullarini ta'minlashga intilishini aks ettiradi. Bunday strategiya sezilarli xarajatlarni va tashkiliy kuchlarni talab etadi, noaniqlik va xavf-xatar darajasining yuqoriligi bilan xarakterlanadi.
Alohida ishlanmalar emas, balki yangiliklarning butun bir seriyasi hayotga joriy etish uchun asos bo'ladi. Bunday strategiya asosan yirik korxonalar uchun xosdir.
Mudofaa strategiyasi - bu korxona texnologik o‘pirilish maqsadida emas, texnologik ko‘rsatkichlar bo'yicha ortda qolmaslik, vaziyat qulay kelganda esa ishlab chiqarishning texnologik darajasini oshirish uchun tadqiqotlar va ishlanmalar olib boradigan strategiya.
Mudofaa strategiyasining umumiy vazifasi turli usullar bilan hal qilinishi mumkin. An'anaviy strategiyani tanlash mumkin, bunda korxona bozorga chiqarib bo'lgan tovarlarining sifatini takomillashtirishga intiladi, shuningdek monopol strategiyani ham tanlash mumkin, bunda korxona uni ishlab chiqarish korxonaga uzoq vaqt mobaynida bozorda monopol mavqeni egallab turishni ta'minlaydigan mahsulot (yoki mahsulot modifikatsiyasi)ni qidiradi. Bu bozorda o'z o‘rnini qidirish emas, balki "teshik" topib olib, muvaffaqiyatga umid bog’lab shu teshikka tiqilib o‘tirishdir.
Taqlidiy strategiya boshqalar olgan texnologik yechimlarni sotib olish (nusxa ko‘chirish)ni afzal biladigan korxonalar uchun xosdir.
Har bir strategiya uni amalga oshirish uchun xarajatlarni talab etadi. Olg’a bosuvchi strategiyada - mutlaqo yangi yechimlarni ishlab chiqishga, mudofaalanish strategiyasi tanlanganda -texnologik takomillashtirishga, taqlidiy strategiyada - moslashishga.
Har bir strategiya muvaffaqiyatga erishish va muvaffaqiyatsizlikka uchrash imkoniyatlariga ega. Har birining o'ziga yarasha xavfi va tasodifiy oqibatlari bor. Har bir strategiya o'z vaqtida va muayyan sharoitlarda yaxshi hisoblanadi.
Mudofaalanish strategiyasi olg’a bosuvchi strategiyadan yomon, taqlidiy strategiya esa mudofaalanish strategiyasidan yomonroq deb o‘ylamaslik kerak.
Korxona o'ziga zarur strategiyani tanlay bilishi, turli mahsulotlar bo'yicha turli strategiyalarni qo‘shib olib borishi, ishlab chiqarishni rivojlantirish jarayonida bir strategiyadan ikkinchisiga o‘tishi zarur.