Ishlab chiqarish iqtisodiyoti II

3. Sifat to‘garaklari

Sifat to‘garagi - bu sifat muammolarini muhokama qilish hamda uni saqlab qolish va yaxshilash bo'yicha g’oyalarni ishlab chiqish uchun doimiy ravishda yig’ilib turadigan bir bo‘linma xodimlarining guruhidir. Ularning bir qismi bu ish bilan har doim shug’ullanadi, boshqa qismi esa - ba'zi-ba'zida, ish joylarida muammo yuzaga kelganda qatnashadi. To‘garak a'zolari odatda sifat muammolarini aniqlash va hal qilishga yordam beradigan ixtisoslashtirilgan tayyorgarlikdan o‘tadilar. Ma'muriyatdan ekspertlar ham ba'zan yig’lishlarga taklif etiladi, lekin to‘garak faoliyatining muvaffaqiyati ko‘pincha aynan xodimlarning ishtiroki bilan belgilanadi.

Sifat to‘garaklari faoliyatining maqsadlari ratsionalizatorlik g’oyalarining tizimi oldida turgan maqsadlarga har doim ham mos kelavermaydi. Sifat to‘garaklarining faoliyatini baholashda nafaqat takomillashtirishlarni joriy qilishning iqtisodiy natijasi, balki to‘garak faoliyatining umumiy ijobiy samarasi, a'zolarining faollik darajasi ham hisobga olinadi.
Sifat to‘garaklari Yapon boshqaruv tizimida keng joriy etilgan.
Sifat to‘garaklarining tuzilmasi va ularning firma ichidagi boshqa tashkilotlar bilan o'zaro aloqasini ko'rib chiqamiz (8-rasm).

Sifat to‘garaklari korxonalarning ishlab chiqarish tuzilmasi bilan bevosita bog'liq, shuning uchun u yoki bu to‘garakda barcha xodimlar ishtirok etishi kerak.

To‘garak rahbar va unga bo‘ysunadigan xodimlardan iborat. Bunda bir to‘garak boshqa to‘garak bilan birlashgan bo'lishi ham mumkin.
To‘garakni shakllantirish uning faoliyati qaysi muammoga qaratilgan bo'lishiga qarab amalga oshiriladi. Boshliq va usta tegishlicha maslahatchi va maslahatchi o‘rinbosari hisoblanadi.
Ta'kidlash muhimki, to‘garaklarda muhokama qilinadigan mavzular mahsulot sifati bilan cheklanib qolmaydi. Ishlab chiqarish, uskunalarni ekspluatatsiya qilish va ta'mirlash xarajatlarini chiqartirish, mehnat xavfsizligi, sanoat ifloslanishi va o'zaro o‘rinbosar resurslarni qidirish muammolari ham o‘rganiladi. Har bir to‘garakda yiliga o‘rtacha 3-4 ta muammo tadqiq qilinadi.