Ishlab chiqarish iqtisodiyoti II

2. Texnologiyani yaratish

Hozirgi zamon sharoitida kimki vaziyat o'zgarishiga tezda moslasha olsa, tavakkal qilishdan cho‘chimasa va yangi texnik yechimlarni oson qabul qilsa o‘sha raqobatbardosh hisoblanadi.

Ilmiy-texnika taraqqiyoti sur'atlarining jadallashuvi mahsulotlarning yangi, ancha takomillashgan turlarini ishlab chiqarish bilan bog'liq. Yangi yuqori unumdor, uzoq muddatga chidamli, ishlatishda ishonchli va tejamkor mashinalarni, priborlarni, asboblarni va boshqa murakkab texnikani o'zlashtirish ishlab chiqarishni yaxshi tashkiliy tayyorlash, tadqiqot va tajriba ishlarini o‘tkazishni talab etadi. Yangi texnika yaratilish jarayonida uchta bosqichni bosib o‘tadi: ilmiy tadqiqot; loyiqalash-texnik ishlanma; ishlab chiqarishda o'zlashtirish. Ishlab chiqarishni tayyorlashning ko‘p sonli tadbirlari texnik, tashkiliy va moddiy tayyorgarlikka bo‘linadi.
Ishlab chiqarishni texnik tayyorlash - reja bo'yicha o‘tkaziladigan ilgari ishlab chiqarilgan buyumlarni takomillashtirish va yangilarini o'zlashtirish bilan bog'liq bo'lgan texnik tadbirlar majmui (9-rasm).
Zamonaviy texnik tayyorgarlik, konstruktorlik va texnologik tayyorgarlikka bo‘linadi.
Yangilikni yaratish va ularni ishlab chiqarishga joriy etish murakkab jarayon bo'lib, bir nechta bosqichdan iboratdir. Dastlab tadqiqotlar va tajriba-konstruktorlik ishlari bosqichi, so‘ngra ularning natijalarini ishlab chiqarishga joriy etish, bunda yangi texnologiya o'zlashtiriladi va qiyomiga yetkaziladi, yangi (yangilangan) mahsulot ishlab chiqariladi, va nihoyat oxirgi bosqich, ya'ni mahsulotning bozorda paydo bo'lishi, bunda mahsulot birinchi sotishdan talabni to'la qondirish va bozordan ketishgacha bo'lgan bosqichni bosib o‘tadi (10-rasm).

9-rasm
Sotishdan tushumlar

10-rasm

Odatda korxonada loyihalash, tadqiqotlar va ishlanmalar bo‘limlari yoki xizmatlari mavjud bo'ladi. Loyihalash bilan shug’ullanadigan bo‘limlarda ishlab chiqarilayotgan mahsulotlarning modifikatsiyalari yaratiladi yoki yangilarining konsepsiyalari ishlab chiqiladi.
Tadqiqot va ishlanmalar xizmati ilmiy-texnik tadqiqotlar olib boradi, ular sanoat korxonalarida o'z ichiga ham o'zining ilmiy tadqiqot ishlari (sof ishlanmalar), ham muayyan mahsulotlar va texnologiyalarga taalluqli bo'lgan amaliy ishlanmalarni va nihoyat yangiliklarni qiyomiga yetkazish, undan amaliyotda foydalanishga yo‘naltirilgan tajriba-konstruktorlik va joriy etish ishlarini oladi.
Agar korxona ixtiyorida tajribali mutaxassislar - tadqiqotchilar va ixtirochilar bor bo‘lsa, korxonaning o'zi esa ularni saqlab tura olsa va ularga mehnat jarayonini yaratib bera olsa, bu yaxshi. Lekin ular bo‘lmasa, texnologiyalar bozoriga murojaat qilishga to‘g’ri keladi