Ишлаб чиљариш омиллари бозори

Minimal ish haqi. Minimal ish haqi davlat tomonidan qonun orqali o’rnatiladi. Ko’p hollarda minimal ish haqi muvozanat ish haqi darajasidan yuqori qilib o’rnatiladi.
Bunday holda umumiy o’rtacha ish haqi oshadi, lekin ishchilarni ishga yollash soni qisqaradi. Minimal ish haqini o’rnatilishini va uni oshirilishini kasaba uyushmalari ham ko’pincha talab qilib chiqadilar. Minimal ish haqi qanday oqibatlar bilan bog’liqligini ko’rib chiqaylik.
Minimal ish haqi ko’proq malakasiz ishchilar va ish topa olmagan ishchilarga salbiy ta’sir ko’rsatadi. Nima uchun deganda, malakali ishchilarga talab har doim mavjud bo’ladi, shu sababli ular minimal ish haqining oshishidan yutadilar. Umuman, minimal ish haqining ortishi, ish bilan band bo’lgan aholining yuqoriroq daromad olishini ta’minlaydi. Minimal ish haqi oshganda, mehnatga haq to’lashning barcha stavkalari qaytadan ko’rib chiqiladi va oshiriladi.
Quyidagi 13.13-rasmda minimal ish haqining aholi bandligiga ta’siri ko’rsatilgan.

E

H




13.13-rasm. Minimal ish haqi va bandlik.
Minimal ish haqi o’rnatilmaganda ishchilarning bandlik darajasi va ish haqi muvozanat holat ( nuqta) orqali aniqlanadi. Muvozanat holatda ish bilan ishchi band bo’ladi va u miqdorda ish haqi oladi. Minimal ish haqini muvozanat ish haqidan yuqori qilib belgilanishi , ish bilan band bo’lgan ishchilar sonini gacha qisqartiradi (Nima uchun deganda, firma bunday narxda kamroq ishchi yollaydi). H nuqta nоrasmiy mehnat bozorini ifodalaydi, WH nоrasmiy bozordagi ish xaqi.
Monopolistik mehnat bozori. Amalda kasaba uyushmalarini monopolist deb qarash mumkin. Ular ishchilarga o’z ta’sirini o’tkazib, mehnat taklifini qisqartirib, ish haqini oshirishga harakat qiladilar.
Faraz qilaylik, kasaba uyushmalari sof monopolist. Ushbu holat 13.14-rasmda keltirilgan.