"iqtisodiyot va menejment "

3.
 
Rahbarning jamiyatga nisbatan madaniyatliligi:

yuqori darajadagi fuqarolik, vatanparvarlik va baynalmilallik;

jamiyat baxt-saodati yo`lida halol mehnat qilish, jamiyat boyligini ko`paytirish 
haqida g’amxo`rlik qilish;

qonunlarga, davlat intizomiga qat`iy rioya qilish;

ijtimoiy burchni anglash, jamiyat manfaatlarini buzilishlariga nisbatan shavqatsiz 
bo`lish;

huquqiy, moddiy va ma`naviy javobgarlikni tan olish va rioya qilish;

ko`pfikrlikka ochiqko`ngilli bo`lish va uni hurmat qilish. 
Har qanday holatda ham rahbar qaysi bo’g’inda rahbar bo’lishidan qat’iy nazar, 
o’zining asosiy majburiyati, ya’ni qo’l ostidagilarni o`zining misolida tarbiyalashni 
unutmasligi kerak. Chunki rahbar nafaqat lavozim, u o`z navbatida ham tarbiyachi, 
ham sotsiolog, ham psixolog, sodda qilib aytganda, rahbar –bu kishilar o`rtasidagi 
murakkab munosabatlarni sozlovchi, uyg’unlashtiruvchi “muhandisdir”. Bugungi 
kunda jamiyatimiz ana shunday rahbarlarga o`ta muhtojdir.
Rahbar xodimlarni qabul qilish madaniyatiga ega bo`lishi lozim. Chunki, 
xodimlarni qabul qilish, ularning tashvishlariga quloq solish, og’irliklarini yengil 
qilish har bir rahbarning burchi va vazifasi hisoblanadi. Shuning uchun ham qabul 
madaniyatiga rioya qilish uchun rahbar quyidagilarga e’tibor bermog’i lozim: 

suhbatdoshingizni qancha vaqtingiz borligi to’g’risida ogohlantiring; 

faqat suhbatdoshingiz gaplariga mo’ljal olib vaziyatni ko’z oldingizga keltiring; 

to’xtatib bo’lmaydigan, uzil-kesil munozaradan o’zingizni tiying; 

o’z fikringizni ishonchli va batafsil ayting; 

---

230 

o’z g’oyangizni izchillik bilan bayon eting; 

ovozingizni baland qilmasdan gapiring, sozlaringiz dona-dona va ravon bo’lsin; 

qarshi tanbeh hollarda o’zingizga nisbatan tanqidiy yondoshing; 

shunchaki fikrlash yoki haqiqatan ham shunaqami – bular o’rtasidagi farqni 
biling; 

savollarni shunday tuzingki, ularni tushunish bir xilda bo’lsin; 

muammo muhokamasini aniq yyechim bilan tugating; 

ishni qalashtirmang. Zudlik bilan ko’rsatma bering; 

suhbatdoshingizning yumushi o’zi uchun o’ta muhim ekanligini unutmang.
Qabulingizda bo’lgan kishining muammosini yechish imkoniyatingiz bo’lmasa 
ham Siz u kishini samimiy, iltifot bilan kuzating va xayrixoxlik bilan ishining 
o’nglanib ketishiga umid baxshida eting.
Rahbar kengash va majlislarni olib borish madaniyatiga ham ega bo`lishi lozim. 
Kengash
– bu jamoa fikri, aql-zakovatini muayyan masalani muhokama qilish va 
oqilona qaror qabul qilish maqsadida uyushtiriladigan majlisdir.
Rahbar telefonda gaplashish madaniyatini ham bilishi kerak. Telefon – bu 
boshqaruv aloqasi vositalaridan bo`lib hisoblanadi. Undan to`g’ri foydalanish rahbar 
mehnatini osonlashtiradi va yaqinlashtiradi.