"iqtisodiyot va menejment "

Qiymatli qog’ozlar va pul bozorlarida firmaning harakati, strategiyasi.
Bu 

---

240 
strategiya, investisiya, shuningdek mavjud bo’lgan moliyaviy masalalarni hal qilish 
uchun yo’nalgan, moliyaviy resurslarni mobilizasiya qonunlarini ishlab chiqishdan 
iboratdir.
Turli xil yuridik kelishuvlar xarajatlarini kamaytirish strategiyasi. 
Bu 
strategiya, shartnoma, aloqalar, kelishuvlar jarayonini amalga oshirish va 
tayyorlashdan iborat bo’ladi. Bu kelishuvlar xodimlarning keraksiz xizmat safarlariga 
sarf xarajat qilishni, noaniq axborotlar to’plami va ishlab chiqarishni bartaraf etishga 
imkon beradi.
Shunday qilib iqtisodiy strategiya - bu o’zaro bog’langan va o’zaro shartli 
xususiy elementlar majmuidir. Ular firmaning raqobatbardoshligi darajasining 
yuksalishini vujudga keltiruvchi va ta`minlovchi yagona maqsadda birlashadilar. 
Boshqacha qilib aytganda, iqtisodiy strategiya - bu firmaning raqobat ustunliklarini 
ta`minlovchi tizimidir.
Iqtisodiy strategiyani shakllantirish tartib qoidalari.
Korxonaning ishlab 
chiqarish strategiyasi va uning aniq bo’linmalari iqtisodiy strategiya asosida ishlab 
chiqiladi. Shuning uchun korxonaning iqtisodiy strategiyasini shakllantirish qonun- 
qoidalari to’g’risida aniq tasavvurga ega bo’lish zarur, chunki bulardan ishlab 
chiqarish strategiyasini shakllantirishda foydalanish mumkin.
Iqtisodiy strategiyaning shakllashini quyidagi bosqichlarga ajratish mumkin:
1.
Firmaning tashqi muhiti tahlili va unga ko’proq mos keluvchi strategik boshqarish 
turini tanlash.
2.
Firma erishgan raqobatbardoshlik darajasini tahlili va lokal strategik maqsadlarni 
aniqlash natijasida tashqi muhitning o’zgaruvchan darajasi sharoitida firmaning 
raqobat ustunliklarini ta`minlaydi.
3.
Firmaning strategik salohiyarini kuchaytirish hisobiga strategik maqsadga 
iqtisodiy jihatdan samarali erishish vositalarini tanlash.
4.
Firmani ijtimoiy va texnik rivojlantiruvchi strategik dasturlarini ishlab chiqarish 
va qo’llash.
Iqtisodiy strategiya boshqa iqtisodiy tizimlar singari quyidagi savollarga javob 
beradi:

---

241 
-
nima va qancha ishlab chiqarish kerak?
-
qanday qilib va qanday jihozlar bilan ishlab chiqiladi?
-
kim uchun va qachon ishlab chiqariladi?
Bu savollarga javob berish uchun, firmaning iqtisodiy strategiyasi tartib va 
qoyidlarni ishlab chiqarish kerak:
-
raqobat ustunliklariga ega bo’lish sharoitlarini o’rganish;
-
firmaning missiyasiga to’g’ri keluvchi, tovar va xizmatlar potentsial bozorini 
o’rganish, hamda shunday strategik maydonlarni tanlash lozimki, u firmaning 
tashqi moslashuvchanligini uzoq davrga ta`minlashga qodir bo’lsin, ya`ni firma 
faoliyatini iqtisodiy tomondan siyosiy, huquqiy, ijtimoiy-madaniy, ilmiy-texnika 
va ekologik nuqtai nazarlarga mutannosib ravishda olib borishga imkon berish 
kerak.
-
ichki va tashqi bozorlardagi potentsial xaridorlarning individual va ishlab 
chiqarish ehtiyojlarini yuqori darajada qondira oluvchi firmaning tovarlari xilma-
xilligini shakllantirish. Buning natijasida esa firma o’z faoliyatiga yarasha foyda 
olib va ishlab chiqarish dasturini kengaytirishga imkon yaratish;
-
firmaning ixtiyorida bo’lgan resurslardan eng yuqori unumdorlik (rentabellik) 
darajada foydalanishni ta’minlash;
-
firmani uzoq davr mobaynida mustahkam holatini ta`minlovchi samarali baholash 
siyosatini shakllantirish;
-
milliy iqtisodiyot doirasida va uning tarmoqlarida, shuningdek firma ichida 
inqiroz belgilarini oldindan aniqlab, uni bartaraf etish.