"iqtisodiyot va menejment "

Kadrlar attestatsiyasi
- bu xodimlarning malakasini bilim va ko`nikmalarining 
darajasini, faoliyatining samaradorligini, ishdagi, xizmatdagi va boshqa sohalardagi 
fazilatlari, egallab turgan lavozimiga to`g’ri kelishi yoki kelmasligini aniqlab olish 
bo`yicha bajariladigan jarayon va ish tartibidir. 
Attestatsiya ishining ahamiyati nimadan iborat? Kadrlar attestatsiyasi 
xodimlarning sifat tarkibini yaxshilash, ularni oqilona joy-joyiga qo`yish, xodimlarni 
topshirilgan ish uchun javobgarligini kuchaytirishga qaratiladi. Attestatsiya 
xodimlarni egallab turgan lavozimlariga qanchalik munosib ekanligini aniqlashning 
asosiy vositasi sifatida xizmat qiladi. Kadrlar attestatsiyasi vaqti-vaqti bilan xar yili 
yoki ikki-uch yilda bir marta ham o`tkazilishi mumkin.
Respublikada bozor iqtisodiyoti davrida kadrlar tayyorlash borasida bir qator 
yangi talablar yuzaga keldi. Ular ichida eng muhimlari quyidagilardan iborat:
-
ijtimoiy-psixologik diagnostika; 
-
kadrlarni boshqarish tizimini axborot bilan ta`minlash; 
-
bandlikni boshqarish; 
-
zaruriy bo`sh lavozimlarga nomzodlar tanlash; 
-
kadrlar salohiyati va xodimlarga bo`lgan ehtiyojlarni tahlil etish; 
-
kadrlar marketingini belgilash; 
-
xizmat martabasini rejalashtirish va nazorat qilish; 
-
xodimlarning kasbiy va psixologik moslashuvi, ko`nikishi;
-
mehnat-huquqiy munosabatlar masalalari; 
-
mehnat etikasi va estetikasi. 
Agar ma`muriy - buyruqbozlik tizimi sharoitida bu mezon va vazifalarga 
ikkinchi darajali deb qaralgan bo`lsa, bozor munosabatlari sharoitida ular birinchi 
o`ringa chiqarildi. Bu mezon va vazifalarga e`tibor berish sanoat taraqqiyotining 
barqaror va izchil rivojlanishiga katta imkoniyatlar yaratib beradi.
Boshqaruvning barcha darajalarida inson rolining ortib borishi, iqtisodiyotda, 
shu jumladan, sanoatda keng qamrovli tarkibiy o`zgarishlar sodir bo`lishi va raqobat 

---

152 
darajasining o`sishi kadrlarning boshqarishga yondoshuvini o`zgartirishni taqozo 
etadi. Bunday yondoshuvlar quyidagilardan iborat: 

xodimlarning samarali ishlashlarini, faoliyat ko`rsatishlarini tashkil etish; 

lavozimlar darajasini optimallashtirish, zaruriy mahorat va malakalar tizimini 
yaratish; 

ishlab chiqarish madaniyatini shakllantirish va rivojlantirish; 

institutsional maqsadlarga erishish; 

o`z jamoa va o`z xodimlarining manfaat va ehtiyojlarini to`laroq qondirish.
Sanoatda 
kadrlar 
malakasini 
oshirish 
va 
ularni 
qayta 
tayyorlash 
mutaxassislarning bilim va ilm darajasini yuqoriga ko`tarish, kasb mahorati va 
ko`nikmalarini yangilash hamda chuqurlashtirishga qaratilgan. Kadrlar malakasini 
oshirish va ularni qayta tayyorlash tarmoq va korxonalarda bu borada olib borilgan 
faoliyat natijalariga ko`ra davlat tomonidan tasdiqlangan namunadagi guvohnoma 
yoki sertifikat topshiriladi. 
Sanoatda kadrlar malakasini oshirish hamda ularni qayta tayyorlash tizimini 
tashkil etish va rivojlantirish uchun quyidagilar zarur: 
-
kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash tizimi faoliyatida yangicha 
tarkib, mazmun hamda bu tizimni boshqarishni shakllantirish; 
-
yuqori malakali o`qituvchi-mutaxassis kadrlar tayyorlash va sohani ular bilan 
to`ldirib borishni ta`minlash; 
-
kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash tizimining bu sohada 
raqobatga asoslangan muhitini shakllantirish va samarali faoliyat olib borishni 
ta`minlovchi normativ bazasini yaratish; 
-
kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash ta`lim muassasalarini davlat 
attestatsiyasi vа akkreditatsiyasidan o`tkazish tizimini ishlab chiqish va 
amaliyotga joriy etish; 
-
iqtisodiyotning davlat va nodavlat sektorlari, mulkchilikning turli shaklidagi 
tashkilot 
va 
muassasalarning 
talab-ehtiyojlariga 
muvofiq 
kadrlar 
va 
mutaxassislarni ildam qayta tayyorlash vа ularning malakasini oshirishni 

---

153 
ta`minlovchi davlat va nodavlat ta`lim muassasalarini tashkil etish vа 
rivojlantirishga ko`maklashish; 
-
professional treningning ilg’or texnologiya va uskunalarini, shuningdek, 
murakkab, fan yutuqlarini talab qiluvchi texnologiya jarayonlari imitatorlarini 
ishlab chiqish, yaratish va amaliy o`zlashtirib olish. 
Kadrlar tayyorlash va qayta tayyorlash tizimida xalqaro hamkorlik alohida 
ahamiyat касб etadi. Bu muammoni hal etish uchun hamkorlikning xalqaro-huquqiy 
bazasi yaratilishi, uning ustuvor yo`nalishlari ro`yobga chiqishi, xalqaro ta`lim 
tizimlari rivojlantirilishi, mutaxassislar almashishi kengayishi kerak. Bu boradagi 
milliy ho`jjatlar xalqaro miqyosda e`tirof etilishi, investitsiyalarning keng jalb 
qilinishi borasidagi faoliyat kuchaytirilishi kerak.