Iqtisodiyatda matematik modellardan foydalanishga doir masalalar

1. Iqtisodiy ma’lumotlar tizimini mukammallashtirish. Iqtisodiymatematik modellarni qo‘llash ishlab chiqarishni rejalashtirish va boshqarish masalalarini hal etishda iqtisodiy ma’lumotlar tizimini mukammallashtirish yo‘llarini ko‘rsatadi.

2. Iqtisodiy hisoblarni takomillashtirish va aniqligini oshirish. Iqtisodiy masalalarni formallashtirish va kompyuter texnikasini qo‘llash bir xil tipli, juda katta hajmdagi hisoblashlarni ko‘p darajada tezlashtiradi, aniqlikni oshiradi va ko‘p variantli murakkab tadbirlarni o‘tkazishga imkon beradi.

3. Iqtisodiy muammolarning sonli tahlilini chuqurlashtirish.Matematik modellashtirish usulini qo‘llash natijasida iqtisodiyotda sonli tahlilning imkoniyatlari oshadi. Iqtisodiy tizimlar va ob’ektlarning rivojlanish shartlari va omillarini sonli baholash, iqtisodiy jarayonlarning ro‘y berishini prognoz qilish va h.k. imkoniyatlari paydo bo‘ladi.

4. Muhim iqtisodiy masalalarni yechish. Matematik modellashtirish va zamonaviy axborot texnologiyalarini ishlab chiqarish korxonalarining muayyan davr uchun optimal rejasini topish, ularni rivojlantirish tadbirlari imitatsiyasi, murakkab iqtisodiy ob’ektlar(tizimlar) faoliyati nazoratini avtomatlashtirish kabi dolzarb muammolarni hal etishga qo‘llash mumkin.

Iqtisodiy-matematik modellar quyidagi bir qator belgilar bo‘yicha sinflarga ajratilishi mumkin: ko‘zlangan maqsad; masshtab(o‘lcham); vaqtdan bog‘liqlik xarakteri; vaqtni akslantirish usuli; sabab-natija bog‘lanishlarini akslantirish xarakteri; matematik apparat.

O‘rganilayotgan iqtisodiy ob’ekt mashtabiga(o‘lchamiga) ko‘ra modellarni makroiqtisodiy va mikroiqtisodiy modellarga ajratadilar.

Makroiqtisodiy modellar

• davlat iqtisodiyotini yiriklashtirilgan moddiyresursli va moliyaviy ko‘rsatkichlarni (jami, milliy mahsulot, milliy daromad, umumiy talab, umumiy iste’mol, investitsiya, bandlik, inflyasiya, foiz stavkasi, pul miqdori va h.k.) bog‘lagan holda bir butun tarzda ifodalaydi.

Mikroiqtisodiy modellar

• iqtisodiyotning strukturaviy va funksional tashkil etuvchilarining o‘zaro ta’sirini yoki alohida tashkil etuvchilar: tarmoqlar, regionlar, firmalar, iste’molchilar va h.k. faoliyatini ifodalash uchun xizmat qiladi.