Ingliz tili ikkinchi fakulteti

4. Mustaqil ta‟lim

Fan bo‘yicha talabaning mustaqil ta‘limi shu fanni o‘rganish jarayonining tarkibiy qismi bo‘lib, uslubiy va axborot resurslari bilan to‘la ta‘minlanadi. Auditoriyadan tashqarida talaba darslarga tayyorlanadi. Adabiyotlardan konspekt qiladi, uy vazifalarni bajaradi. Ayrim mavzularni kengroq o‘rganish uchun qo‘shimcha adabiyotlarni o‘qiydi, referatlar tayyorlaydi. Mustaqil ta‘lim reyting tizimi asosida o‘qituvchi tomonidan baholanadi.

							3-jadval
							Dars
№		Mustaqil ta‟lim mavzulari					soatlarining
							hajmi
			8-semestr
1.	Lingvistik qiyoslash tarixi						4
2.	Ligvistik tipologiya			yo‘nalishlarini		aniqlashning asosiy		4
	parametrlari
3.	Genetik va geneologik tipologiya						4
4.	Struktural tipologiya va uning bo‘limlari							4
5.	Qiyosiy tipologiya va uning o‘ziga xosligi							4
6.	Tilning	ifodalanishi	va mazmuniga		tegishli lingvistik		4
	tipologiya yo‘nalishlari
7.	Tilshunoslikda kategorizatsiya masalasi						4
8.	Ingliz,	o‘zbek va rus tillarida ko‘plik kategoriyasining					4
	tipologiyasi
9.	Tillarning tipologik tasnifi						4
10.	Tillarning morfologik tasnifi						4
11.	Lingvistik universaliyalar						2
							183

12	Tilning areal tasnifi					2
13	Tillarning geneologik tasnifi					2
14	Nolingvistik tipologiya					2
15	Semantik tipologiya					2
16	Sintaktik tipologiya					2
17	Lingvistik	tipologiyaning	lingvistik	va	madaniy	2
	xususiyatlari
						Jami: 54

Auditoriyadan tashqarida talaba darslarga tayyorlanadi, turli materiallar bilan tanishadi. Shuningdek, ayrim mavzularni kengroq o‘rganish maqsadida qo‘shimcha adabiyotlarni o‘qib mustaqil ishlar tayyorlaydi va erkin fikr berishga harakat qiladi. Mustaqil ta‘lim natijalari reyting tizimi asosida baholanadi.

	5.Fan bo‟yicha talabalar bilimini baholash va
	nazorat qilish mezonlari
Baholash	Testlar, og‘zaki so‘rov, yozma ishlar, taqdimotlar
usullari
	5 - ”a’lo”
	- qiyosiy tipologiya fanining tarixiy rivojlanish bosqichlari, uning ilmiy- nazariy
	jihatlari haqida to‘liq tasavvurga ega bo‘lgan;
	- qiyosiy tipologiya fanining asosiy tushuncha va kategoriyalari, til
	aspektlarining izomorfik, allomorfik xususiyatlarining turli lingvistik metodlar
	orqali aniqlash, ularning mazmun-mohiyati haqida to‘liq tasavvur hosil qila
	olgan;
	- qiyosiy tipologiyaning asosiy tamoyillari va mezonlarini juda yaxshi biladigan;
Baholash	- analitik, flektiv, sintetik, polisintetik, agglyutinativ tillar haqida bilim va
mezonlari	ko‘nikmalarga ega bo‘lgan;
	- til aspektlarining qiyoslash usullari, turlari va ularni qiyosiy tipologiya
	mezonlariga asosan tavsiflay va tasniflay olish qobiliyatiga ega bo‘lgan, qo‘pol
	xatolarga yo‘l qo‘ymaydigan talaba ―a‘lo‖ baholanadi.
	4 - ”yaxshi”
	- qiyosiy tipologiya fanining tarixiy rivojlanish bosqichlari, uning nazariy
	jihatlari haqida ma‘lum darajada tasavvurga ega bo‘lgan;
	184

0. 
   qiyosiy tipologiya fanining asosiy tushuncha va kategoriyalari, metodlari, qiyoslash oby‘ektini tanlash, qiyoslanayotgan kategoriyalarning ifodalanish usullarini va ularning nutqda qo‘llanilishidagi o‘ziga xos xususiyatlarini yaxshi biladigan;
   

0. 
   qiyosiy tipologiya fanining asosiy tamoyillari va mezonlarini yaxshi biladigan;
   

0. 
   til aspektlarining qiyoslash usullari, turlari va ularni qiyosiy tipologiya mezonlariga asosan tavsiflay va tasniflay olish qobiliyatiga ega bo‘lgan, qo‘pol xatolarga yo‘l qo‘ymaydigan talaba ―yaxshi‖ baholanadi.
   

3 – “qoniqarli”

0. 
   qiyosiy tipologiya fanining tarixiy rivojlanish bosqichlari, uning nazariy jihatlari haqida ma‘lum darajada tasavvurga ega bo‘lgan;
   

0. 
   qiyosiy tipologiya fanining asosiy tushuncha va kategoriyalari, metodlari, qiyoslash oby‘ektini tanlash, qiyoslanayotgan kategoriyalarning ifodalanish usullarini va ularning nutqda qo‘llanilishidagi o‘ziga xos xususiyatlarini o‘rta biladigan;
   

0. 
   qiyosiy tipologiya fanining asosiy tamoyillari va mezonlarini qoniqarli biladigan;
   

0. 
   qiyosiy tipologiya fanining asosiy tushuncha va kategoriyalari, tipologik metodlarni, tillar o‘rtasidagi farqli va o‘xshash xususiyatlarni, ularning mazmun-mohiyati haqida ma‘lum darajada tasavvur hosil qila olgan, bu haqda bilim va ko‘nikmalarini to‘liq egallamagan, o‘z fikrini aniq va tushunarli ifodalashda xatolarga yo‘l qo‘ygan talaba ―qoniqarli‖ baholanadi.
   

2 - “qoniqarsiz”

0. 
   qiyosiy tipologiya fanining tarixiy rivojlanish bosqichlari, uning nazariy jihatlari haqida tasavvurga ega bo‘lmagan;
   

0. 
   qiyosiy tipologiya fanining asosiy tushuncha va kategoriyalari, metodlari, qiyoslash oby‘ektini tanlash, qiyoslanayotgan kategoriyalarning ifodalanish usullarini va ularning nutqda qo‘llanilishidagi o‘ziga xos xususiyatlarini bilmagan;
   

0. 
   qiyosiy tipologiya fanining asosiy tamoyillari va mezonlari haqida ma‘lum bir tushunchaga ega bo‘lmagan;
   

0. 
   qiyosiy tipologiya fanining asosiy tushuncha va kategoriyalari, tipologik metodlarni, tillar o‘rtasidagi farqli va o‘xshash, izomorfik va allomorfik xususiyatlarni, ularning mazmun-mohiyati haqida ma‘lum darajada tasavvur
   

185
hosil qila olmagan, bu haqda bilim va ko‘nikmalarini egallamagan, o‘z fikrini

aniq va tushunarli ifodalashda juda qo‘pol xatolarga yo‘l qo‘ygan talaba

―qoniqarsiz‖ baholanadi.

1. 
   Foydalaniladigan adabiyotlar ro‟yxati Asosiy adabiyotlar:
   

0. 
   Buronov J. Sravnitel‘naya tipologiya angliyskogo i tyurkskix yaz‘kov.M., V‘sshaya shkola. 1983.
   

0. 
   Rasulova M.I., Shukurova Z.I. Comparative Typology of English, Uzbek and Russian Languages. Tashkent, 2017.
   

Qo‟shimcha adabiyotlar

1. Mirziyoev Sh.M. Erkin va farovon demokratik O‘zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. Toshkent, ―O‘zbekiston‖ NMIU, 2017. – 29 b.

0. 
   Mirziyoev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta`minlash yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi. ―O‘zbekiston‖ NMIU, 2017. – 47 b.
   

0. 
   Mirziyoev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga
   

quramiz. ―O‘zbekiston‖ NMIU, 2017. – 485 b.

0. 
   O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi ―O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha harakatlar strategiyasi to‘g‘risida‖ gi
   

PF-4947-sonli Farmoni. O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami, 2017 y., 6-son, 70-modda

5. Mirziyoev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat`iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik – har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2016 yil yakunlari va 2017 yil istiqbollariga bag‘ishlangan majlisidagi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining nutqi. // Xalq so‘zi gazetasi. 2017 yil 16 yanvar, №11.

0. 
   Arakin V. D. Sravnitel‘naya tipologiya angliyskogo i russkogo yaz‘kov. 3-izd. M.: 2005.
   

7.Nelyubin L.L. Sravnitel‘naya tipologiya angliyskogo i russkogo yaz‘kov.

Moskva. Izdatel‘stva ―Flinta‖, 2012.

186

0. 
   Yusupov O‘. Ingliz va o‘zbek tillarining chog‘ishtirma qiyosiy tipologiyasi. Toshkent, Akadem nashr, 2013.
   

0. 
   Axmedov. O., Abdullyeva U. Qiyosiy tipoloyiya fanining o‘quv-uslubiy majmuasi. Toshkent, 2021. O‘zDJTU.
   

Internet saytlari

0. 
   Website dedicated to linguistics: www.linguist.org
   

0. 
   Russkiy filologicheskiy portal: www.philology.ru
   

0. 
   www.natlib.uz
   

0. 
   www.dissercat.ru
   

0. 
   www.nauka.ru
   

0. 
   www.dissorg.com
   

0. 
   www.uzscience.uz
   

187